The STEM Gap: Μεγαλώνοντας κορίτσια που αγαπούν τα μαθηματικά, τη μηχανική και την τεχνολογία

Παρότι τα τελευταία χρόνια ο ρόλος της γυναίκας έχει αλλάξει σημαντικά στο επιχειρηματικό τοπίο αλλά και στην αγορά εργασίας εν γένει, υπάρχει ένας κλάδος στον οποίο οι γυναίκες συνεχίζουν να υποεκπροσωπούνται και να εργάζονται στην αφάνεια. Ο λόγος, φυσικά, για τα επαγγέλματα STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics), στα οποία οι γυναίκες κατέχουν μόνο το ένα τέταρτο των θέσεων εργασίας παγκοσμίως, αποτελώντας τη μειονότητα του εργατικού δυναμικού STEM παγκοσμίως, με ένα θλιβερό ποσοστό του 29.2%. Για ποιους λόγους, όμως, συμβαίνει αυτό;

Ακόμη και αν αυξήθηκε το ποσοστό των εργαζόμενων γυναικών σε επαγγέλματα STEM κατά 1,58% από το 2015, η ανισορροπία ανάμεσα στα δύο φύλα παραμένει έκδηλη και αρκετά αποθαρρυντική. Πιο συγκεκριμένα, ακόμη και όσες γυναίκες κατορθώνουν τελικά να εισέλθουν στο άβατο των STEM, έχει παρατηρηθεί πως πληρώνονται λιγότερο από τους άντρες, παρουσιάζουν λιγότερες δημοσιεύσεις και επαγγελματικά δεν έχουν τον ίδιο ρυθμό εξέλιξης. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα την παρούσα κατάσταση, πρέπει να καταλάβουμε πως το πρόβλημα με τις γυναίκες και τα επαγγέλματα STEM είναι πολύπλευρο, ενώ έχει τη ρίζα του στην παρωχημένη, διαχρονική αντίληψη πως υπάρχουν συγκεκριμένα εκπαιδευτικά ή επαγγελματικά κριτήρια που αντιστοιχούν σε κάθε φύλο.

Τι κι αν έχουν υπάρχουν αναρίθμητες έρευνες που επιβεβαιώνουν πως δεν έχει παρατηρηθεί καμία διαφορά στις ικανότητες ανάμεσα στα δύο φύλα; Τι κι αν τα κορίτσια παρουσιάζουν εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον με τα αγόρια για τα μαθηματικά και την πληροφορική; Στην πραγματικότητα, τα κορίτσια συνεχίζουν να μην εκπροσωπούνται από δικά τους πρότυπα σε πεδία STEM όσο εκπροσωπούνται τα αγόρια. Κάπως έτσι, εδραιώνεται ακόμη περισσότερο η αντίληψη πως αυτές οι ειδικότητες είναι αντρικές, κάτι που ίσως να μην ίσχυε αν προβάλλονταν ο ίδιο αριθμός για άντρες αλλά και για γυναίκες εφευρέτες.

Η μεροληψία που επικρατεί κατά των γυναικών αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο που χρειάζεται να ξεπεράσουμε για να επέλθει η έμφυλη ισότητα στον συγκεκριμένο κλάδο. Διότι, αν εξετάσουμε το ζήτημα πιο διεξοδικά, οι ασυνείδητες προκαταλήψεις που προκύπτουν στις προσλήψεις, τις προαγωγές, ακόμη και τη χρηματοδότηση επιχορηγήσεων, θέτουν σε μειονεκτική θέση τις γυναίκες και προκαλούν τη δυσανάλογα χαμηλή εκπροσώπησή τους στα πεδία STEM. Επίσης, ένα ακόμη ζήτημα που διευρύνει το χάσμα είναι η ανισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Μία σταδιοδρομία στον κλάδο των STEM είναι απαιτητική, αρκετές γυναίκες μπορεί να εξαιρεθούν ή να επιλέξουν να εργαστούν με μερική απασχόληση, σε μία προσπάθεια να αντεπεξέλθουν στις οικογενειακές ευθύνες, κάτι που σε βάθος χρόνου θα επηρεάσει την επαγγελματική τους ανέλιξη.

Το ερώτημα είναι, λοιπόν, πώς θα καταφέρουμε να κλείσουμε το έμφυλο χάσμα στον κόσμο των STEM, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτή τη στρατηγική όλες τις ηλικιακές ομάδες; Αρχικά, είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα μικρά κορίτσια προς μία STEM εκπαίδευση, συστήνοντάς τους γυναίκεια πρότυπα που θα τις εμπνεύσουν να ακολουθήσουν τα συγκεκριμένα πεδία. Εξίσου απαραίτητο είναι να δημιουργήσουμε χώρους εργασίας απαλλαγμένους από αποκλεισμούς, χώρους που διέπονται από μία κουλτούρα συμπεριληπτικότητας, ένταξης και ισότητας, που αυξάνουν την εκπροσώπηση των γυναικών σε όλα τα επίπεδα ηγεσίας.

Προάγοντας πρωτοβουλίες που περιλαμβάνουν την εκπαίδευση, την καθοδήγηση και την δικτύωση των γυναικών, μπορούμε να τις βοηθήσουμε να αναπτύξουν τις δεξιότητες και την αυτοπεποίθησή τους, ώστε να διακριθούν σε τομείς STEM. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, βέβαια, κρίνεται απαραίτητο να εξαλείψουμε και επιμέρους εμπόδια, όπως το μισθολογικό χάσμα, την έλλειψη πολιτικών που προωθούν την ισότητα των φύλων και ευέλικτων μοντέλων εργασίας που επιτρέπουν στις γυναίκες να έχουν σε ισορροπία την επαγγελματική και την προσωπική τους ζωή.

Κλείνοντας, αξίζει να σημειώσουμε πως η γεφύρωση του έμφυλου χάσματος στα πεδία STEM είναι μία περίπλοκη διαδικασία που απαιτεί συλλογική προσπάθεια. Βέβαια, αν όντως επιτευχθεί δεν θα επωφεληθούν μόνο οι γυναίκες, αλλά το κοινωνικό σύνολο εν γένει, θέτοντας τις προϋποθέσεις για μία πιο ισότιμη και δίκαιη κοινωνία. Η εδραίωση των γυναικών στα συγκεκριμένα επαγγέλματα θα προωθήσει ουσιαστικά την ισότητα των φύλων και την κοινωνική πρόοδο, θα οδηγήσει σε οικονομική ανάπτυξη αλλά και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η έμφυλη ισότητα στους τομείς STEM θα δημιουργήσει νέες προοπτικές στην ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται και καλύπτουν καλύτερα στις ανάγκες όλων των καταναλωτών.