Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: Πότε θα αρχίσουν οι μειώσεις των επιτοκίων

Το επόμενο ραντεβού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει κλειστεί για τις 7 Μαρτίου. Όσο πλησιάζει η ημερομηνία, πληθαίνουν οι δηλώσεις των μελών της αναφορικά με τις επόμενες κινήσεις, αλλά και οι προσπάθειες των αναλυτών να διαβάσουν πίσω από τις λέξεις για τις προθέσεις τους για τα επιτόκια…

Κοινή λέξη στις δηλώσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας των κεντρικών τραπεζιτών, ακόμα και αυτών που διατυπώνουν ξεκάθαρα την άποψή τους για το πότε θα πρέπει να αρχίσουν οι μειώσεις των επιτοκίων, είναι το «αλλά».

Όλοι εμφανίζονται έτοιμοι για αλλαγή πλεύσης στα επιτόκια, αλλά…

Με λίγα λόγια όλοι εμφανίζονται έτοιμοι για αλλαγή πλεύσης, αλλά… Και αυτό διεφάνη ιδιαίτερα στις δηλώσεις που διατυπώνουν από το πρωί στη Γάνδη του Βελγίου, αρκετοί αξιωματούχοι μεταξύ των οποίων και ο δικός μας Γιάννης Στουρνάρας, από το στρατόπεδο των «περιστεριών» της ΕΚΤ.

Ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη βρίσκεται σε καλό δρόμο για να φτάσει τον στόχο του 2% φέτος, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα έχει αρκετές πληροφορίες για να ανοίξει τον κύκλο μείωσης των επιτοκίων μέχρι τον Ιούνιο. Υπογράμμισε επίσης ότι η αλλαγή πλεύσης για την ΕΚΤ από τον Απρίλιο θα ήταν μια επιλογή μόνο εάν τα δεδομένα εκπλήξουν. Και πρόσθεσε, ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα διασφαλίσουν απολύτως ότι δεν θα ενεργήσουν πρόωρα και δεν θα θέσουν σε κίνδυνο την πρόοδο που έχουν επιτύχει μέχρι σήμερα.

«Το πρόσφατο σύνολο δεδομένων υποδηλώνει ότι θα φτάσουμε στο 2% το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους», δήλωσε ο κ. Στουρνάρας. «Η τελευταία επιβράδυνση στους μισθούς δίνει ελπίδα ότι είμαστε σε καλό δρόμο. Αλλά δεν θα έχουμε αρκετές πληροφορίες για να αποφασίσουμε για μειώσεις επιτοκίων πριν από το τέλος του δεύτερου τριμήνου – οπότε τον Ιούνιο».

«Η μετάβαση προς την ουδέτερη κατεύθυνση θα πάρει χρόνο», υποστήριξε. «Υπάρχει πολύ μεγάλη αβεβαιότητα στο σύστημα για βήματα μεγαλύτερα από 25 μονάδες βάσης. Θα περίμενα να φτάσουμε σε ουδέτερα επίπεδα -περίπου 2%- προς το τέλος του επόμενου έτους».

Ο κ. Στουρνάρας είπε επίσης:

• «Ο πληθωρισμός θα πλησιάσει τον στόχο μας πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε».
• «Ο Απρίλιος είναι μια επιλογή εάν λάβουμε το σωστό είδος δεδομένων, ο Μάρτιος σίγουρα δεν είναι. Δεν θα αναλάβουμε τον κίνδυνο να μειώσουμε τα επιτόκια μέχρι να είμαστε απόλυτα σίγουροι ότι είμαστε σε καλό δρόμο για να πετύχουμε τον στόχο μας».
• «Η αύξηση των μισθών άνω του 4% είναι ανησυχητική. Αλλά οι εταιρείες χρησιμοποιούν την αύξηση του συνολικού κόστους για να καθορίσουν τα περιθώρια, και αυτό είναι χαμηλότερο».
• «Δεν είμαι σίγουρος ότι η οικονομία θα μπορέσει να αναπτυχθεί 0,8% φέτος, όπως προβλεπόταν προηγουμένως. Μάλλον δεν θα γίνει».

«Όποιος καεί στον χυλό…»

Διατηρώντας τη στάση «όποιος καεί στον χυλό…» η Κριστίν Λαγκάρντ επανέλαβε για μία ακόμα φορά ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα χρειαστεί περισσότερα στοιχεία μέχρι να πειστεί ότι ο πληθωρισμός δεν θα φουντώσει ξανά, παρά το γεγονός ότι τα πρόσφατα στοιχεία για το μισθολογικό κόστος στην ζώνη του ευρώ «είναι καθησυχαστικά».

«Οι μισθοί του τέταρτου τριμήνου είναι προφανώς ενθαρρυντικοί», είπε σε δημοσιογράφους στη Γάνδη. «Το Διοικητικό Συμβούλιο πρέπει να είναι πιο σίγουρο ότι η διαδικασία αποπληθωρισμού που παρατηρούμε θα είναι βιώσιμη και θα μας οδηγήσει στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%.

Τα στοιχεία των αμοιβών της ζώνης του ευρώ που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα έδειξαν ότι η αύξηση των μισθών του τέταρτου τριμήνου επιβραδύνθηκε στο 4,5% — κατευνάζοντας τις ανησυχίες ότι η αύξηση των μισθών θα μπορούσε να διατηρήσει τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο της ΕΚΤ.

Με το βλέμμα στους μισθούς

«Υπάρχουν πολλοί τομείς και εργαζόμενοι που καλύπτονται από διαπραγματεύσεις που θα ολοκληρωθούν κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2024», είπε. «Πιστεύω ότι αυτοί οι αριθμοί -ειδικά αν συνεχίσουν να είναι ενθαρρυντικοί- θα είναι σημαντικοί για εμάς να αξιολογήσουμε το μέλλον προκειμένου να είμαστε απολύτως βέβαιοι».

Ερωτηθείσα εάν η ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκια πριν από την Federal Reserve, η Λαγκάρντ τόνισε την ανεξαρτησία του ιδρύματός της.

Από την πλευρά του ο ο Ρόμπερτ Χόλτσμαν, υπογράμμισε ότι «συνήθως η Fed τα τελευταία χρόνια προηγούνταν κατά περίπου μισό χρόνο, οπότε θα υποθέσω, ceteris paribus, όπως έχουν τα πράγματα, ότι θα ακολουθήσουμε επίσης με καθυστέρηση». Το μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και γνωστό για τις γερακίσιες θέσεις του όσον αφορά τη χάραξη νομισματικής πολιτικής πρόσθεσε ότι ο ίδιος δεν βλέπει να υπάρχουν οι συνθήκες που μπορούν να οδηγήσουν σε μια μείωση νωρίτερα.

Διαμηνύοντας, ουσιαστικά, ότι οποιαδήποτε κίνηση από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στη Φρανκφούρτη μπορεί να είναι ακόμα μακριά, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Αυστρίας, είπε, μιλώντας στο Bloomberg, ότι «αν η Fed αλλάξει την πολιτική της, τότε υποθέτω ότι θα έχει τις ίδιες συνθήκες όπως στην Ευρώπη, καθώς οι δύο νομισματικές περιοχές είναι αλληλένδετες. Αυτό θα σήμαινε επίσης ότι πρέπει να το ξανασκεφτούμε».

Κίνδυνος από μισθούς και Ερυθρά Θάλασσα

Ο Χόλτσμαν, ο οποίος στα μέσα Ιανουαρίου έστελνε το μήνυμα ότι δεν καν εγγυημένο ότι οι μειώσεις θα ξεκινήσουν μέσα στο 2024, τόνισε τους κινδύνους πληθωρισμού που απορρέουν από τους μισθούς, καθώς και τις συνεχιζόμενες εντάσεις στη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα.

Η κατάσταση εκεί «μπορεί ακόμα να εκραγεί», είπε, προειδοποιώντας ότι τα στοιχήματα της αγοράς για χαλάρωση κατά 90 μονάδες βάσης φέτος «μπορεί να είναι πολύ υψηλά».

«Δεν έχουμε ειρηνευτικό σχέδιο, δεν έχουμε λύση», είπε ο Χόλτσμαν. «Ως αποτέλεσμα, η σύγκρουση μπορεί να σιγοβράσει και να εκραγεί σε μια στιγμή. Και αν συμβεί -ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα δεξαμενόπλοιο καθηλωμένο στον Κόλπο του Ορμούζ- οι τιμές του πετρελαίου θα εκτιναχθούν τρομερά. Οι πιθανότητες είναι ελάχιστες, αλλά η πραγματικότητα είναι εκεί».

Προτείνοντας για άλλη μια φορά υπομονή, είπε ότι είναι ασφαλέστερο να μη γίνουν βεβιασμένα οι μειώσεις επιτοκίων και ότι αφότου, ένας ταχύτερος ρυθμός θα μπορούσε να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος.

Το έτερο γεράκι

Ο πληθωρισμός της ευρωζώνης παραμένει επίμονα υψηλός, επομένως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να αντισταθεί σε κάθε πειρασμό να μειώσει νωρίς τα επιτόκια, ειδικά πριν από τα κρίσιμα οικονομικά στοιχεία του δεύτερου τριμήνου, δήλωσε από την πλευρά του το έτερο γεράκι της ΕΚΤ και πρόεδρος της Bundesbank Joachim Nagel.

«Αν και μπορεί να είναι πολύ δελεαστικό, είναι πολύ νωρίς για μείωση των επιτοκίων», είπε ο Nagel σε ομιλία του. «Θα λάβουμε μόνο μια πιο λεπτομερή εικόνα για το πώς εκτυλίσσονται οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές κατά το δεύτερο τρίμηνο. Τότε μπορούμε να σκεφτούμε μια μείωση των επιτοκίων». Και πρόσθεσε ότι μια πρόωρη μείωση των επιτοκίων ενέχει τον κίνδυνο να χάσει τον στόχο για τον πληθωρισμό και θα μπορούσε, σε μια ακραία περίπτωση, να αναγκάσει την ΕΚΤ να αυξήσει ξανά τα επιτόκια, «μια δαπανηρή γκάφα».

Ο πληθωρισμός είναι τώρα κάτω από το 3%, αλλά μπορεί να χρειαστεί άλλος ένας χρόνος για να επιστρέψει στον στόχο του 2%. Ο Nagel εμφανίστηκε ιδιαίτερα ανήσυχος για την υποκείμενη αύξηση των τιμών, η οποία αντανακλά ευρύτερες πιέσεις τιμών στην οικονομία, συμπεριλαμβανομένων των μισθών και του κρίσιμου τομέα των υπηρεσιών.

«Οι ρυθμοί πληθωρισμού – ειδικά ο «σκληρός πυρήνας» – θα εξακολουθήσουν να παραμένουν σημαντικά υψηλότεροι από 2% τους επόμενους μήνες», δήλωσε ο Nagel και υπογράμμισε ότι ότι η περίοδος της ταχείας πτώσης του πληθωρισμού είχε πλέον τελειώσει και είναι πιθανή μία οπισθοδρόμηση, εν μέρει λόγω των στατιστικών επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου των εορτών όπως το Πάσχα, που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις τιμολογούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες.

… και το περιστέρι

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να είναι έτοιμη να εξετάσει το ενδεχόμενο μείωσης του κόστους δανεισμού τον επόμενο μήνα, εάν τα στοιχεία το απαιτούν, ακόμη και αν αυτό είναι απλώς ένα γεγονός χαμηλής πιθανότητας, υποστηρίζει το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Μάριο Σεντένο.

«Ο Μάρτιος είναι η ημερομηνία που έχουμε μπροστά μας τον μεγαλύτερο όγκο νέων δεδομένων – ορισμένα δεδομένα μπορεί να μας πουν να συζητήσουμε τις μειώσεις των επιτοκίων μόλις τον Μάρτιο», δήλωσε ο επικεφαλής της πορτογαλικής κεντρικής τράπεζας, και εκ των περιστεριών της ΕΚΤ, σε συνέντευξή του. «Δεν λέω ότι είναι πιθανό, αλλά πρέπει να είμαστε ανοιχτοί».

Μιλώντας στη Γάνδη του Βελγίου, όπου συμμετέχει σε μια συνάντηση των ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών και των διοικητών των κεντρικών τραπεζών, ο Σεντένο είπε ότι «αν είμαστε πραγματικά εξαρτημένοι από τα δεδομένα και εάν αποφασίσουμε να κινηθούμε συνάντηση με τη συνάντηση, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Πρέπει να δούμε τα δεδομένα».

«Ο πληθωρισμός ήταν σταθερά χαμηλότερος από τις προβλέψεις μας τους τελευταίους μήνες – και η ανάπτυξη επίσης», υπογράμμισε ο Σεντένο. «Αυτό είναι ένα σημάδι ότι οι καθοδικοί κίνδυνοι που εντοπίσαμε στις δύο τελευταίες προβλέψεις έχουν υλοποιηθεί», είπε. «Ο πληθωρισμός μπορεί να είναι ακόμη και κάτω από το 2% -έστω και προσωρινά- κάποια στιγμή φέτος και μετά θα κυμανθεί γύρω στο 2% – αυτό που θέλουμε».

Τι βλέπει η UBS

Η συνεδρίαση της 7ης Μαρτίου της ΕΚΤ, θα καθορίσει το κατά πόσο ο πτωτικός κύκλος των επιτοκίων του ευρώ, θα αρχίσει από την συνεδρίαση της 11ης Απριλίου ή θα μετατεθεί για την συνεδρίαση της 6ης Ιουνίου, αναφέρει σε σημείωμά της, η ευρωπαϊκή ομάδα των οικονομολόγων της UBS, καθώς το δίλημμα «Απρίλιος εναντίον Ιουνίου» θα απαντηθεί με μεγαλύτερη σαφήνεια.

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο της της UBS, η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια κατά 0,25%, στο 3,75%, την 11η Απριλίου και συνολικά κατά 100 μονάδες βάσης το 2024 και άλλες 100 μονάδες βάσης το 2025 οδηγώντας τα στο 2%, επίπεδο που θα σημάνει και την ολοκλήρωση του πτωτικού κύκλου. Ωστόσο, πλέον υπάρχει σαφής κίνδυνος η πρώτη μείωση να γίνει αργότερα στις 6 Ιουνίου, κάτι που θα αποφασιστεί μετά τις ενημερωμένες μακροοικονομικές προβλέψεις για την ζώνη του ευρώ στις αρχές Μαρτίου, αλλά και αργότερα.