Μονπελιέ: Δωρεάν μετακινήσεις με λεωφορείο και τρένο

Ηταν κάτι σαν ένα πρόωρο πρωτοχρονιάτικο πάρτι. Στις 21 Δεκεμβρίου 2023, ο δήμαρχος του Μονπελιέ Mισέλ Ντελαφός και ορισμένα μέλη του δημοτικού συμβουλίου μετρούσαν αντίστροφα από το δέκα στο μηδέν μέχρι τις 7 ακριβώς το απόγευμα. Εκατοντάδες θεατές που παρακολούθησαν τους εορτασμούς στην Place de la Comédie στο κέντρο της πόλης επευφημούσαν την είσοδο της πόλης της νότιας Γαλλίας σε μια νέα εποχή. Οι κάτοικοί της στο εξής θα μπορούσαν να κυκλοφορούν δωρεάν με τα τοπικά μέσα μαζικής μεταφοράς. Περισσότερες από 50 πόλεις και δήμοι έχουν ήδη υιοθετήσει αυτό το μέτρο.

Μεταξύ αυτών η πρωτεύουσα της Εσθονίας Ταλίν και η Δουνκέρκη στη βόρεια Γαλλία.

Με 500.000 κατοίκους, το Μονπελιέ είναι πλέον η μεγαλύτερη μητρόπολη της Ευρώπης σε αυτόν τον κατάλογο.

Προς τέρψη πολλών, αλλά όχι όλων των κατοίκων της πόλης της νότιας Γαλλίας.

«Μου αρέσει να φτάνω χαλαρά στη δουλειά»

Η Ραγέν Σαμπί είναι ανακουφισμένη που δεν χρειάζεται πλέον να πληρώνει για το λεωφορείο και το τραμ που παίρνει για να πάει στη δουλειά της τις καθημερινές, όπως έκανε αυτό το πρωινό της Δευτέρας. Για να εξοικονομήσει τα χρήματα για το εισιτήριο είχε διανύσει τα επτά χιλιόμετρα με το αυτοκίνητο των γονιών της. «Η δωρεάν δημόσια συγκοινωνία είναι μια πραγματικά καλή ιδέα», λέει η 31χρονη σε συνέντευξή της στην DW. «Ειδικά για ανθρώπους σαν εμένα που σκέφτονται δύο φορές πριν ξοδέψουν τα 50 ευρώ για ένα μηνιαίο εισιτήριο διαρκείας. Εξάλλου, κερδίζω μόνο 1950 ευρώ μικτά το μήνα. Το ίδιο αισθάνεται και η αδελφή μου, ταξιδεύει πλέον συχνά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, κάτι που δεν έκανε ποτέ πριν». Περίπου μισή ώρα αργότερα, η Σαμπί κατεβαίνει από το τραμ στη βορειοανατολική συνοικία Castelnau-le-Lez. «Με το αυτοκίνητο θα μου είχε πάρει δέκα λεπτά περισσότερο και σίγουρα θα είχα κολλήσει σε μποτιλιάρισμα, κάτι που πάντα με αγχώνει. Μου αρέσει να φτάνω στη δουλειά τόσο χαλαρά. Είναι επίσης πιο φιλικό προς το περιβάλλον», λέει και περπατάει τις λίγες εκατοντάδες μέτρα μέχρι τη Simax, όπου εργάζεται ως βοηθός της διευθύντριας.

Η εταιρεία, η οποία παράγει εύχρηστο λογισμικό διαχείρισης χωρίς κωδικό για εταιρείες, συμβάλλει στη χρηματοδότηση των δωρεάν δημόσιων μεταφορών – μέσω ενός φόρου ύψους 2% επί των μισθών. Όπως και περίπου 2500 άλλες εταιρείες στο Μονπελιέ που επίσης απασχολούν από 11 υπαλλήλους. Με τον τρόπο αυτό συγκεντρώνονται συνολικά περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ.  Η ιδρύτρια της Simax Μιρέν Λαφουρκάντ υποστηρίζει την πρωτοβουλία. «Μετακομίσαμε εδώ πριν από 5 χρόνια επειδή είμαστε ακριβώς δίπλα σε μια στάση του τραμ. Πριν, ήταν πολύ περίπλοκο να πάμε στη δουλειά μας με τα ΜΜΜ. Είναι υπέροχο που οι φόροι που πληρώνουμε χρησιμοποιούνται επιτέλους για κάτι που αξίζει τον κόπο», λέει στην DW.

Δωρεάν μεταφορές, περισσότερα χρήματα στην τσέπη

Η Simax έχει σήμερα ετήσιο κύκλο εργασιών περίπου 1,5 εκατ. ευρώ και απασχολεί 60 άτομα. Φέτος πρόκειται να προστεθούν άλλα 10 άτομα. «Η βιωσιμότητα θα συνεχίσει να παίζει κεντρικό ρόλο», λέει η Λαφουρκάντ. «Χρησιμοποιούμε σέρβερ που τροφοδοτούνται αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και προσέχουμε να μην σπαταλάμε πολύ ρεύμα για φωτισμό και κλιματισμό», εξηγεί. Πέρυσι η εταιρεία υπολόγισε ακόμη και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα άνθρακά της. «Δεν τα πάμε καθόλου άσχημα ειδικά όσον αφορά στις μεταφορές. Παρ’ όλα αυτά, μπορούμε ακόμα να βελτιωθούμε και να αγοράζουμε λιγότερο πλαστικό, για παράδειγμα», λέει η ίδια. Η Ζουλί Φρες, εκλεγμένη αντιπρόεδρος της μητρόπολης του Μονπελιέ και υπεύθυνη μεταφορών, είναι ευχαριστημένη με αυτή την προσέγγιση. «Θέλουμε να ακολουθήσουμε μια θετική περιβαλλοντική πολιτική. Τα δωρεάν μέσα μεταφοράς σημαίνουν ότι οι κάτοικοι της πόλης έχουν περισσότερα έσοδα. Κάνουμε επίσης κάτι για την ποιότητα του αέρα», λέει. Η πόλη λαμβάνει επίσης μέτρα για να προετοιμαστεί για τις πιο ζεστές ημέρες, οι θερμοκρασίες στην πόλη μπορεί μερικές φορές να φτάσουν σχεδόν τους 50 βαθμούς Κελσίου το καλοκαίρι. Το Μονπελιέ σχεδιάζει να φυτέψει περίπου 50.000 επιπλέον δέντρα μέχρι το 2026 και πρασινίζει πολλές περιοχές. «Βρισκόμαστε επίσης στη διαδικασία δημιουργίας 235 χιλιομέτρων πρόσθετων ποδηλατοδρόμων, προσθέτοντας άλλες πέντε γραμμές λεωφορείων στις υπάρχουσες 41 και κατασκευάζοντας μια πέμπτη γραμμή τραμ», εξηγεί η Φρες.

Η νέα γραμμή τραμ θα συνδέει επίσης το προάστιο Saint-Jean-de-Vedas. Πάνω από 12.000 άνθρωποι ζουν εδώ. Πολλές νέες πολυκατοικίες βρίσκονται υπό κατασκευή. «Γι’ αυτό θα χρειαστούν πολύ περισσότερα από ένα επιπλέον τραμ», λέει ο Ουγκό Νταγιάν. Είναι μέλος μιας τοπικής ένωσης χρηστών μεταφορών. «Υπάρχει μόνο μία στάση τραμ εδώ στο Saint-Jean-de-Vedas μέχρι στιγμής», λέει ο 28χρονος στην DW, δείχνοντας τον πίνακα επίδειξης. Ο Νταγιάν ζει στο κέντρο του Μονπελιέ και εργάζεται σε ανθοπωλείο στο Saint-Jean-de-Vedas. «Το τρένο έρχεται μόνο κάθε ένα τέταρτο ακόμη και τώρα που τελειώνει μια εργάσιμη ημέρα, όπως η σημερινή. Γι’ αυτό και πολλοί άνθρωποι έρχονται με το αυτοκίνητο εδώ».

Σε βάρος ενός καλύτερου δικτύου;

«Το δίκτυο δημόσιων συγκοινωνιών είναι τόσο ανεπαρκές ώστε η τοπική διοίκηση αναγκάζεται να λειτουργεί ακόμη και ένα λεωφορείο επί πληρωμή σε μια περιοχή» παραπονιέται ο Νταγιάν. «Αν μάλιστα λάβετε υπόψη ότι η πόλη συνεχίζει να επεκτείνεται, η δωρεάν μεταφορά ωφελεί μόνο τους κατοίκους του κέντρου της πόλης, αλλά όχι εκείνους των γύρω περιοχών. Το «δωρεάν» μέτρο έρχεται σε βάρος ενός καλύτερου δικτύου μεταφορών. Τα χρήματα αυτά θα πρέπει να επενδυθούν στην επέκτασή του». Ο Αλεξάντρ Μπραν συμφωνεί. Είναι λέκτορας Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Paul-Valéry στο Μονπελιέ. «Τα προάστια θα πρέπει επίσης να συνδεθούν καλύτερα μεταξύ τους, μέχρι στιγμής, πρέπει συχνά να πας εκεί μέσω του κέντρου», λέει στην DW. Εκείνο που φοβάται επίσης ότι ο φόρος που πληρώνουν οι επιχειρήσεις θα μπορούσε να τις αποτρέψει από το να εγκατασταθούν στο Μονπελιέ. «Τις χρειαζόμαστε όμως για να μειώσουμε την ανεργία», λέει ο Μπραν. Το 2023 ήταν 9,6%, πάνω από δύο ποσοστιαίες μονάδες από τον εθνικό μέσο όρο. Ωστόσο, το μέτρο φαίνεται να είναι λιγότερο αμφιλεγόμενο μεταξύ των οδηγών αυτοκινήτων στο Saint-Jean-de-Vedas, τουλάχιστον μεταξύ εκείνων που δεν χρειάζεται να μετακινούνται στο κέντρο. «Είναι πραγματικά πρακτικό, τώρα παίρνω το τραμ στο κέντρο πιο συχνά για να πάω για ψώνια», λέει η 40χρονη νηπιαγωγός Κλερ Μορέν.

Ο 66χρονος Πιερ Σανάλ μόλις βγαίνει από το αυτοκίνητό του λίγα μέτρα πιο πέρα. «Υπάρχει πάρα πολλή κίνηση στο κέντρο της πόλης και η στάθμευση είναι πολύ ακριβή εκεί. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι πιο γρήγορα και πολύ πιο χαλαρά», λέει ο συνταξιούχος. Τον ενθουσιασμό αυτό συμμερίζεται ο Φαντί Χαμαντέ, οικονομολόγος και διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Πόρων και Αειφόρου Ανάπτυξης στο κέντρο του Μονπελιέ. «Όπως όλες οι δημόσιες υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών πρόκειται επίσης για ένα μέτρο αναδιανομής με θετικές εξωτερικές επιδράσεις» λέει. «Εκπέμπεται λιγότερο CO2 και ατμοσφαιρική ρύπανση, περισσότεροι άνθρωποι έρχονται τώρα στο κέντρο της πόλης – συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων από φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού. Αρκετά νέα καταστήματα έχουν ήδη ανοίξει στον πεζόδρομο».

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Πηγή: Deutche Welle