Γρίπη: «Εξαπλό» εμβόλιο υπόσχεται καλύτερη προστασία

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο (UB) σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ στον Καναδά ανέπτυξαν ένα νέο ανασυνδυασμένο εμβόλιο ενάντια στη γρίπη που βασίζεται σε νανολιποσώματα και το οποίο σε πειράματα φάνηκε να υπερισχύει άλλων υπαρχόντων εμβολίων, σύμφωνα με δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό «Cell Reports Medicine».

Μείωση του κινδύνου νόσησης και θανάτου

«Εξαιτίας της μεταβαλλόμενης φύσης των στελεχών του ιού της γρίπης τα υπάρχοντα εμβόλια δεν έχουν τη μέγιστη αποτελεσματικότητα στο σύνολο του πληθυσμού. Πιστεύουμε ότι το υποψήφιο εμβόλιό μας έχει την ικανότητα να προσφέρει ισχυρότερη και ευρύτερη ανοσία μειώνοντας τις πιθανότητες νόσησης και θανάτου» ανέφερε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Τζόναθαν Λόβελ, καθηγητής του Τμήματος Βιοϊατρικής Μηχανικής στο UB.

Τα συμβατικά αντιγριπικά εμβόλια περιέχουν είτε εξουδετερωμένους ιούς της γρίπης είτε εξασθενημένες εκδοχές τους. Καλλιεργούνται συνήθως σε αβγά κότας ή σπανιότερα παράγονται σε καλλιέργειες κυττάρων.

Η αποτελεσματική πλατφόρμα CoPoP

Το νέο εμβόλιο βασίζεται σε ένα λιπόσωμα – έναν μικροσκοπικό σφαιρικό σάκο – τον οποίον δημιούργησαν ο καθηγητής Λόβελ και οι συνεργάτες του και ονόμασαν CoPoP (cobalt-porphyrin-phospholipid). Η πλατφόρμα CoPoP οδηγεί σε ισχυρή ανοσολογική απόκριση προάγοντας την εμφάνιση των πρωτεϊνών στην επιφάνεια του νανολιποσώματος και  αυξάνοντας τελικώς την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.

Δοκιμές των νανολιποσωμάτων ενάντια στην COVID-19

Να σημειωθεί ότι η πλατφόρμα εμβολίων CoPoP έχει ήδη περάσει κλινικές δοκιμές φάσεις 2 και 3 στη Νότια Κορέα και στις Φιλιππίνες ως υποψήφιο εμβόλιο για την COVID-19. Το νέο «νανολιποσωματικό» εμβόλιο για τη γρίπη αποτελεί «τέκνο» της συνεργασίας μεταξύ της εταιρείας-τεχνοβλαστού του UB POP Biotechnologies, της οποίας συνιδρυτής είναι ο δρ Λόβελ και της νοτιοκορεατικής εταιρείας βιοτεχνολογίας EuBiologics.

«Πάντρεμα» με έξι πρωτεΐνες του ιού

Από μόνα τους τα νανολιποσώματα που ανέπτυξαν οι ερευνητές δεν μπορούν να πολεμήσουν τη γρίπη. Οταν όμως «παντρευτούν» με ανασυνδυασμένες πρωτεΐνες του ιού της γρίπης οι οποίες δημιουργούνται με βάση γενετικές πληροφορίες του ιού, αυξάνουν την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στη γρίπη.

Η ερευνητική ομάδα προσέδεσε στο νανολιπόσωμα έξι πρωτεΐνες – τρεις από κάθε ομάδα πρωτεϊνών, των αιμοσυγκολλητινών και των νευραμινιδασών – των στελεχών Η1Ν1, Η3Ν2 και στελεχών του ιού της γρίπης τύπου Β.
(University at Buffalo)

Στο πλαίσιο της νέας μελέτης η ερευνητική ομάδα προσέδεσε στο νανολιπόσωμα έξι συνολικά πρωτεΐνες – τρεις από την πρωτεϊνική ομάδα των αιμοσυγκολλητινών και τρεις από την πρωτεϊνική ομάδα των νευραμινιδασών. Προσέθεσε επίσης και δύο ενισχυτικά (PHAD and QS21) ώστε να αυξήσει την ανοσολογική απόκριση.

Δοκιμές του «εξαπλού» εμβολίου απέναντι σε κοινά στελέχη του ιού

Οι επιστήμονες αξιολόγησαν το «εξαπλό» νανολιπόσωμα σε μοντέλα ζώων (συγκεκριμένα σε ποντίκια) που είχαν μολυνθεί με τρία κοινά στελέχη του ιού της γρίπης και συγκεκριμένα με τα H1N1, H3N2 καθώς και με στελέχη του τύπου B του ιού.

Υπεροχή ενάντια στο στέλεχος Η1Ν1

Οπως προέκυψε, ακόμη και όταν το εμβόλιο χορηγήθηκε σε χαμηλή δόση παρείχε υψηλότερη προστασία και καλύτερη επιβίωση από το στέλεχος Η1Ν1 το οποίο κυκλοφορεί ευρέως και αυτή τη σεζόν γρίπης σε σύγκριση με το μοναδικό ανασυνδυασμένο εμβόλιο για τη γρίπη που έχει λάβει έγκριση στις ΗΠΑ (Flublok) καθώς και σε σύγκριση με ένα «συμβατικό» εμβόλιο γρίπης που καλλιεργείται σε αβγά. Σε ό,τι αφορούσε το στέλεχος Η3Ν2 καθώς και τα στελέχη του ιού της γρίπης τύπου Β το νέο εμβόλιο φάνηκε να προσφέρει αντίστοιχη αποτελεσματικότητα με τα υπάρχοντα.

Παραγωγή αντισωμάτων και ενεργοποίηση των Τ κυττάρων

«Ο συνδυασμός δύο ομάδων πρωτεϊνών οδήγησε σε συνεργιστική δράση προκαλώντας την παραγωγή λειτουργικών αντισωμάτων και ενεργοποιώντας τα Τ κύτταρα τα οποία είναι ζωτικής σημασίας ενάντια στη σοβαρή λοίμωξη από γρίπη» σημείωσε ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Ζάκαρι Σία, υποψήφιος διδάκτορας στο εργαστήριο του καθηγητή Λόβελ.

Και για άλλους ιούς

Από την πλευρά του ο Μπρους Ντέιβιντσον, αναπληρωτής καθηγητής Αναισθησιολογίας στη Σχολή Ιατρικής και Βιοϊατρικών Επιστημών Jacobs του UB που ήταν ο έτερος κύριος συγγραφέας της μελέτης υπογράμμισε ότι «η χρήση αντιγόνων όχι μόνο της αιμοσυγκολλητίνης αλλά και της νευραμινιδάσης για τη δημιουργία εμβολίου είναι σημαντική επειδή μεταφράζεται σε ευρύτερη ανοσοποίηση ενώ παράλληλα οι εταιρείες θα μπορούν να παράγουν περισσότερες δόσεις εμβολίου με λιγότερα υλικά. Κάτι τέτοιο θα είναι άκρως χρήσιμο όχι μόνο ενάντια στη γρίπη αλλά και ενάντια σε επιδημίες άλλων ιών όπως η πανδημία της COVID-19 την οποία ζήσαμε. Αν και απαιτείται πολλή δουλειά που πρέπει ακόμη να γίνει ώστε να δοκιμαστεί και να αξιολογηθεί πλήρως αυτή η νέα τεχνολογία ενάντια στη γρίπη, τα πρώτα αποτελέσματά μας είναι άκρως υποσχόμενα».

Οι ερευνητές έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για κατοχύρωση πατέντας της τεχνολογίας τους στις ΗΠΑ.