Σπάνιο αντίγραφο του Κόκκινου Βιβλίου του Μάο αναμένεται να πιάσει πάνω από 30.000 λίρες Αγγλίας

Το Κόκκινο Βιβλίο, το φυλαχτό του μαοϊσμού του 20ού αιώνα, μπορεί να «χάθηκε» στην Κίνα μετά την Πολιτιστική Επανάσταση, αλλά η δημοτικότητά του στους συλλέκτες δεν δείχνει σημάδια κάμψης.

Η Πολιτιστική Επανάσταση είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα στην Κίνα. Η επίσημη γραμμή του κόμματος είναι ότι επρόκειτο για μια καταστροφή που ξεκίνησε από έναν ηγέτη «κάτω από μια λανθασμένη αντίληψη», αλλά ο Μάο εξακολουθεί να τιμάται. Τον Δεκέμβριο, ο Σι Τζινπίνγκ, ο ηγέτης της Κίνας, επαίνεσε τον «αδιάκοπο αγώνα του Μάο για την ευημερία της χώρας, την αναζωογόνηση του έθνους και την ευτυχία του λαού»

Το βιβλίο, με τον επίσημο τίτλο «Αποσπάσματα του προέδρου Μάο Τσετούνγκ», πήρε το δημοφιλές του όνομα λόγω του φωτεινού κόκκινου εξωφύλλου των εκδόσεων μαζικής παραγωγής. Μια σπάνια πρωτότυπη έκδοση πρόκειται να επανεμφανιστεί σε μια πώληση από έναν οίκο δημοπρασιών του δυτικού Λονδίνου που περιλαμβάνει εκατοντάδες αντικείμενα από την Πολιτιστική Επανάσταση, κατά την οποία αναμένεται να πιάσει πάνω από 30.000 λίρες.

«Δεν ήρθε από το πουθενά»

Η πρώιμη έκδοση με τα συγκεντρωμένα αποσπάσματα του Μάο παρήχθη από ένα περιφερειακό πολιτικό τμήμα το 1963, ένα χρόνο πριν ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός αρχίσει να τα παράγει επίσημα ως μέσο διάδοσης της ιδεολογίας του Μάο στο λαό.

Η επίσημη έκδοση – ένα βιβλίο σε μέγεθος τσέπης με περισσότερα από 200 αποφθέγματα του Μάο – συνέβαλε στη διαμόρφωση της λατρείας της προσωπικότητας του Μάο πριν και κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης και στην πορεία της κινεζικής ιστορίας κατά τον 20ό αιώνα.

Φωτογραφία του Μάο Τσετούνγκ μπροστά σε πλήθος, από το βιβλίο «Αποσπάσματα του Μάο Τσετούνγκ» | Wikimedia Commons

Τα αντικείμενα θα πωληθούν από τον οίκο δημοπρασιών Chiswick Auctions την Πέμπτη, για λογαριασμό του Justin Schiller, ενός Αμερικανού βιβλιοπώλη που κατέχει αυτό που ο οίκος δημοπρασιών περιγράφει ως «μία από τις μεγαλύτερες και καλύτερες ιδιωτικές συλλογές αντικειμένων της Πολιτιστικής Επανάστασης στον κόσμο».

Ο Schiller δήλωσε ότι ο κόσμος συνήθιζε να τον κατηγορεί ότι εκπροσωπεί έναν δολοφόνο όταν πουλούσε αναμνηστικά σχετικά με τον Μάο σε εκθέσεις βιβλίου. Ο ίδιος όμως είπε: «Δεν σκέφτομαι τον Μάο ως κακό άνθρωπο. Όλοι σκοτώνουν ο ένας τον άλλον σε κατάσταση πολέμου»

Παρά το γεγονός ότι εκτιμάται ότι έχουν τυπωθεί δισεκατομμύρια αντίτυπα ή και περισσότερα του Μικρού Κόκκινου Βιβλίου, οι σπάνιες πρώιμες εκδόσεις συχνά πιάνουν υψηλές τιμές. Πέρυσι, μια πρώτη έκδοση πωλήθηκε για περισσότερα από 10.000 δολάρια στις ΗΠΑ.

Τα βιβλία αποτελούν μια υπενθύμιση ότι «η ιδεολογία έχει σημασία» και ότι «η πολιτική είναι πραγματική», δήλωσε η Rana Mitter, ιστορικός της σύγχρονης Κίνας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Η Mitter είπε ότι τέτοια αντικείμενα «υπενθυμίζουν στους ανθρώπους ότι η Πολιτιστική Επανάσταση ήταν μια διαδικασία. Δεν ήρθε από το πουθενά».

Διάσημα αποφθέγματα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο είναι τα εξής: «η πολιτική εξουσία βγαίνει από την κάννη ενός όπλου» και «η επανάσταση δεν είναι δείπνο».

Η Πολιτιστική Επανάσταση ξεκίνησε από τον Μάο το 1966 για να επαναφέρει τον έλεγχο του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ).

Γιατί οι μεγάλοι οίκοι δημοπρασιών είναι επιφυλακτικοί;

Ο Schiller άρχισε να συλλέγει αναμνηστικά του ΚΚΚ σε μια επίσκεψή του στην Κίνα το 1998, όπου μάζεψε αντικείμενα από υπαίθριες αγορές για μόλις 60 σεντς. Είπε ότι πλήρωσε περισσότερα από 15.000 δολάρια για πιο σπάνια αντικείμενα, όπως οι πρωτότυπες εκδόσεις.

Πολλά από τα αντικείμενα της συλλογής του – που καταλαμβάνουν 15 δωμάτια του σπιτιού του στην πολιτεία της Νέας Υόρκης – προέρχονταν από μια εξειδικευμένη έμπορο στο Πεκίνο, η οποία του πούλησε ολόκληρο το κατάστημά της για 40.000 δολάρια, κατόπιν συμβουλής μιας μάντισσας στις αρχές της δεκαετίας του 2000, δήλωσε ο Schiller. Χρειάστηκαν τρία κοντέινερ -που στάλθηκαν από διαφορετικά λιμάνια επί αρκετές εβδομάδες για να αποφευχθεί ο έλεγχος από τις κινεζικές αρχές- για να μεταφερθούν πίσω στις ΗΠΑ.

«Τώρα η κινεζική κυβέρνηση δεν θα το επέτρεπε ποτέ αυτό», δήλωσε ο Schiller. «Καταλαβαίνουν πολύ καλά τη δική τους ιστορία».

Η Πολιτιστική Επανάσταση είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα στην Κίνα. Η επίσημη γραμμή του κόμματος είναι ότι επρόκειτο για μια καταστροφή που ξεκίνησε από έναν ηγέτη «κάτω από μια λανθασμένη αντίληψη», αλλά ο Μάο εξακολουθεί να τιμάται. Τον Δεκέμβριο, ο Σι Τζινπίνγκ, ο ηγέτης της Κίνας, επαίνεσε τον «αδιάκοπο αγώνα του Μάο για την ευημερία της χώρας, την αναζωογόνηση του έθνους και την ευτυχία του λαού».

Ο Schiller δήλωσε ότι ορισμένοι μεγάλοι οίκοι δημοπρασιών είναι επιφυλακτικοί στο να πουλήσουν τέτοιες συλλογές από φόβο μήπως προσβάλουν την κινεζική κυβέρνηση. Το 2009, ο οίκος Christie’s δέχθηκε επικρίσεις από το Πεκίνο επειδή έβγαλε σε πλειστηριασμό δύο κινεζικά γλυπτά, τα οποία είχαν αρχικά λεηλατηθεί από ένα κινεζικό παλάτι κατά τη διάρκεια των πολέμων του οπίου, για λογαριασμό του αείμνηστου σχεδιαστή μόδας Yves Saint Laurent.

Η Chiswick Auctions έχει περιορίσει το μάρκετινγκ της στην Κίνα για αυτή τη δημοπρασία, αλλά δήλωσε ότι ορισμένοι αγοραστές που εδρεύουν εκεί είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον.

Ο Schiller δήλωσε ότι ο κόσμος συνήθιζε να τον κατηγορεί ότι εκπροσωπεί έναν δολοφόνο όταν πουλούσε αναμνηστικά σχετικά με τον Μάο σε εκθέσεις βιβλίου. Ο ίδιος όμως είπε: «Δεν σκέφτομαι τον Μάο ως κακό άνθρωπο. Όλοι σκοτώνουν ο ένας τον άλλον σε κατάσταση πολέμου».

Ένα κινεζικό κερί μάνγκο από τα πρώτα χρόνια της Πολιτιστικής Επανάστασης. Φωτογραφία: Chiswick Auctions

Η πώληση περιλαμβάνει επίσης αφίσες προπαγάνδας, αγάλματα και άλλα δείγματα αναμνηστικών του ΚΚΚ, όπως ένα κέρινο ιερό μάνγκο.

*Mε πληροφορίες από Guardian | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Public Domain | Wikimedia