Στη δίνη της κλιματικής αλλαγής η Αθήνα

Τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει η κλιματική αλλαγή την Αθήνα παρουσιάζει σε πρόσφατο άρθρο του, το οποίο δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο της διαΝΕΟσις, ο καθηγητής του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της ΕΕ για την Κλιματική Αλλαγή Κωνσταντίνος Καρτάλης.

Στο κείμενό του ο καθηγητής παρουσιάζει επικαιροποιημένα στοιχεία που αφορούν το θερμικό περιβάλλον της Αθήνας κατά την πεντηκονταετία 1971-2020, θερμά επεισόδια και τάσεις κατά την περίοδο 1901-2020 (τα οποία προέκυψαν από ανάλυση δεδομένων του μετεωρολογικού σταθμού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών) καθώς επίσης και εκτιμήσεις από προσομοιώσεις κλιματικών μοντέλων για τη θερμική επιβάρυνση στην πρωτεύουσα μελλοντικά, την περίοδο 2046-2065.

«Χρειάζεται σχέδιο προσαρμογής στον θερμικό κίνδυνο – στη σωστή κατεύθυνση ο νέος δήμαρχος Αθηναίων με τον εμπλουτισμό πρασίνου στις πόλεις», λέει στα «ΝΕΑ» ο Κωνσταντίνος Καρτάλης, καθηγητής ΕΚΠΑ, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της ΕΕ για την Κλιματική Αλλαγή.

Ο ίδιος, μιλώντας στα «ΝΕΑ», υπογραμμίζει την ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση του θερμικού κινδύνου διαπιστώνοντας ότι η πρόθεση του νέου δημάρχου Αθηναίων να εμπλουτίσει το πράσινο στην πόλη είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει το άρθρο του καθηγητή, όσον αφορά την εξέλιξη της μέγιστης και της ελάχιστης ημερήσιας θερμοκρασίας στην Αθήνα κατά την περίοδο 1971-2020, αυτή καταγράφεται ανά δεκαετία ως εξής:

Μέγιστη 20,55 βαθμοί Κελσίου (1971-1980), 21,18 βαθμοί Κελσίου (1981-1990), 21,25 βαθμοί Κελσίου (1991-2000), 21,72 βαθμοί Κελσίου (2001-2010) και 22,15 βαθμοί Κελσίου (2011-2020).

Ελάχιστη 12,37 βαθμοί Κελσίου (1971-1980), 12,5 βαθμοί Κελσίου (1981-1990), 12,64 βαθμοί Κελσίου (1991-2000), 13,08 βαθμοί Κελσίου (2001-2010) και 13,5 βαθμοί Κελσίου (2011-2020).

Οπως διαπιστώνει στο κείμενό του ο Κ. Καρτάλης, η συστηματική, ανοδική τάση στη θερμοκρασία που αναδεικνύουν τα αποτελέσματα αποδίδεται στην αστικοποίηση και στην κλιματική αλλαγή:

«Η διαφορά της μέσης μέγιστης ημερήσιας θερμοκρασίας την τελευταία δεκαετία (2011-2020) από την αντίστοιχη για τη δεκαετία 1971-1980 είναι 1,6° C, που αντιστοιχεί σε αύξηση κατά 0,32° C ανά δεκαετία, ενώ η διαφορά για τη μέση ελάχιστη θερμοκρασία είναι 1,13° C, που αντιστοιχεί σε αύξηση κατά 0,23° C ανά δεκαετία».

Ενα γκρουπ με τουρίστες κάθεται κάτω από τα δέντρα, στις σκιές, για να προστατευτεί από τον καυτό ήλιο, στο κέντρο της Αθήνας

Θερμική επιβάρυνση

Αναφορικά με τα θερμά επεισόδια που παρατηρήθηκαν κατά το διάστημα 1971-2020, αυξητική τάση παρουσιάζεται και στις ακραίες τιμές της θερμοκρασίας της πρωτεύουσας.

Τα συμπεράσματα του κειμένου υπογραμμίζουν ότι «τα τελευταία έτη παρουσιάζεται σαφής αύξηση του πλήθους των επεισοδίων καύσωνα».

Συγκεκριμένα, συγκρίνοντας την περίοδο 1971-1990 με την περίοδο 2001-2020 προκύπτει ότι ο αριθμός επεισοδίων καύσωνα αυξήθηκε από 0,3 επεισόδια σε 2,2 επεισόδια, το συνολικό άθροισμα ημερών καύσωνα ανέβηκε από 1,5 σε 10,5 ημέρες, η διάρκεια σε ημέρες του μεγαλύτερου καύσωνα αυξήθηκε από 4,2 σε 6,1 ημέρες, η μέση διάρκεια επεισοδίων καύσωνα μετατοπίστηκε από τις 3,6 ημέρες στις 4,6 ημέρες, η μέγιστη ένταση επεισοδίων καύσωνα αυξήθηκε από 37,2 βαθμούς Κελσίου σε 37,5 βαθμούς Κελσίου και η μέγιστη ένταση του ισχυρότερου επεισοδίου καύσωνα σκαρφάλωσε από τους 39 βαθμούς στους 39,9 βαθμούς Κελσίου.

Περαιτέρω θερμική επιβάρυνση για την Αθήνα προβλέπουν και οι εκτιμήσεις προσομοιώσεων κλιματικών μοντέλων για την περίοδο 2046-2065, όπου, σύμφωνα με το δυσμενέστερο κλιματικά σενάριο RCP8.5, αναμένεται αύξηση 52% στις πολύ θερμές ημέρες, επιπλέον 10 επεισόδια με τρεις συνεχόμενες θερμές ημέρες και νύχτες, αύξηση 2,4 βαθμών στη μέγιστη ετήσια θερμοκρασία και επιπλέον 17 ημέρες με μέγιστη θερμοκρασία τον χρόνο.

«Υπάρχει μια συστηματική αύξηση της μέγιστης και της ελάχιστης θερμοκρασίας στην Αθήνα τα τελευταία 50 χρόνια, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει αρκετή κλιματική επιβάρυνση για την περιοχή. Επίσης καταγράφεται ενίσχυση της διάρκειας των καυσώνων, της μέγιστης θερμοκρασίας ενός καύσωνα και της συχνότητας εμφάνισης των καυσώνων. Αρα το θερμικό περιβάλλον της πόλης εμφανίζεται επιβαρυμένο», σημειώνει ο Κ. Καρτάλης και προσθέτει:

«Οταν έχεις μια τέτοια τάση που διαμορφώνεται και όταν οι κλιματικές εκτιμήσεις για το μέλλον εμφανίζονται επιβαρυντικές, προτεραιότητα κάθε πόλης είναι να κάνει ένα σχέδιο προσαρμογής στον θερμικό κίνδυνο.

Αυτό σημαίνει καλύτερα ενεργειακά θωρακισμένα κτίρια, περισσότερο πράσινο, όπου γίνεται, και σταδιακή απομάκρυνση των πηγών θερμότητας από το κέντρο της πόλης, για παράδειγμα των ΙΧ.

Η πρόθεση του νέου δημάρχου Αθηναίων να εμπλουτίσει το πράσινο στην πόλη είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Και αν συνοδευτεί και από άλλες προληπτικές δράσεις, θα βοηθήσει ακόμα περισσότερο στο να αντιμετωπιστεί η θερμική επιβάρυνση της πόλης».

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»