O αγώνας της Αιθιοπίας για επιστροφή των λεηλατημενών αντικειμένων της από τη Βρετανία

Η κυβέρνηση της Αιθιοπίας χαρακτήρισε «ακατάλληλη και ανήθικη» τη δημοπρασία μιας λεηλατημένης ασπίδας της αποικιακής εποχής, καθώς επιδιώκει να σταματήσει την πώληση αυτή την εβδομάδα και να αποτρέψει την κατάληξη της σε μια ιδιωτική συλλογή.

«Δεδομένου ότι το αντικείμενο έχει αποκτηθεί παράνομα στο πλαίσιο μιας τιμωρητικής αποστολής στην Αιθιοπία κατά την οποία τα αντικείμενα αυτά λεηλατήθηκαν, η πώληση του αντικειμένου αυτού στη δημοπρασία σας είναι ανάρμοστη»

Ο οίκος δημοπρασιών Anderson & Garland, στο Newcastle upon Tyne, επικοινώνησε με την εθνική επιτροπή αποκατάστασης της Εθνικής Κληρονομιάς της Αιθιοπίας σχετικά με την ασπίδα της Αβησσυνίας του 19ου αιώνα, η οποία, όπως είπε, θα πρέπει να αφαιρεθεί από τη δημοπρασία που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη.

Χιλιάδες αντικείμενα από λεηλασίες

Η επιτροπή, που υπάγεται στο υπουργείο Τουρισμού της Αιθιοπίας, ζήτησε από τον οίκο δημοπρασιών να ξεκινήσει αντ’ αυτού τη διαδικασία επιστροφής και να «επαναπατρίσει» το αντικείμενο στη χώρα της ανατολικής Αφρικής, απ’ όπου είχε αφαιρεθεί κατά τη διάρκεια της μάχης της Maqdala (επίσης γνωστή ως Magdala, το σημερινό χωριό Amba Mariam) το 1868.

Η μάχη οδήγησε στην ήττα του αυτοκράτορα Τεβόντρου Β’ από τον Λόρδο Ναπιέ, τα στρατεύματα του οποίου άρπαξαν χιλιάδες αντικείμενα, τα οποία κατέληξαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου περιήλθαν σε ιδιωτικές συλλογές, καθώς και στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου (V&A).

Η ασπίδα, την οποία ο οίκος δημοπρασιών περιγράφει ως «κυκλική θολωτή ασπίδα κατασκευασμένη από δέρμα και διακοσμημένη με λευκό μεταλλικό ιμάντα και φυτικά απλικέ», περιλαμβάνει μια κεντρική προεξοχή με χαραγμένη περιγραφή που γράφει: «Magdala 13th April 1868».

Θα επιστραφούν στην Αιθιοπία ως μακροπρόθεσμος δανεισμός;

«Δεδομένου ότι το αντικείμενο έχει αποκτηθεί παράνομα στο πλαίσιο μιας τιμωρητικής αποστολής στην Αιθιοπία κατά την οποία τα αντικείμενα αυτά λεηλατήθηκαν, η πώληση του αντικειμένου αυτού στη δημοπρασία σας είναι ανάρμοστη», αναφέρει η επιστολή της επιτροπής.

Τα τελευταία χρόνια ασκείται αυξανόμενη πίεση σε όλα τα ευρωπαϊκά ιδρύματα που κατέχουν αντικείμενα που αφαιρέθηκαν κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατικής εποχής

Εκπρόσωπος της Anderson & Garland επιβεβαίωσε την παραλαβή της επιστολής, αλλά η εταιρεία δεν προέβη σε περαιτέρω σχόλια.

Η κυβέρνηση της Αιθιοπίας απευθύνει εδώ και δεκαετίες έκκληση για την επιστροφή των αντικειμένων που αφαιρέθηκαν το 1868. Το 2007, ζήτησε ανεπιτυχώς την επιστροφή εκατοντάδων αντικειμένων της Magdala – συμπεριλαμβανομένων χειρογράφων, βασιλικών αντικειμένων και κοσμημάτων – που βρίσκονται στην κατοχή βρετανικών ιδρυμάτων.

Το 2018, πριν από μια έκθεση αντικειμένων από τη Magdala, το V&A δήλωσε ότι ορισμένα αντικείμενα θα μπορούσαν να επιστραφούν στην Αιθιοπία ως μακροπρόθεσμος δανεισμός, ενώ μια έκκληση που υποστηρίχθηκε από τον Stephen Fry και τον Lemn Sissay προέτρεψε το Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει τα αντικείμενα της Magdala.

Από το 1897

Το 2021, μια δερματόδετη Βίβλος των Κοπτών και ένα σετ κεράτινων ποτηριών αποσύρθηκαν από μια πώληση στο Bridport του Dorset, αφού η πρεσβεία της Αιθιοπίας απηύθυνε επιτυχώς έκκληση στον οίκο δημοπρασιών και τον πωλητή να «σταματήσουν τον κύκλο της απαλλοτρίωσης».

Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Αββαείο του Ουέστμινστερ συμφώνησε «επί της αρχής» να επιστρέψει μια ιερή πλάκα στην Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία

Η πρεσβεία της Αιθιοπίας δήλωσε ότι περισσότεροι από 20 ιδιώτες συλλέκτες επέστρεψαν αντικείμενα της Magdala μετά από αιτήματα επιστροφής.

Τα τελευταία χρόνια ασκείται αυξανόμενη πίεση σε όλα τα ευρωπαϊκά ιδρύματα που κατέχουν αντικείμενα που αφαιρέθηκαν κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατικής εποχής. Αρκετά από τα χάλκινα αντικείμενα του Μπενίν, τα οποία λεηλατήθηκαν από τις βρετανικές δυνάμεις το 1897 από την περιοχή της σημερινής Νιγηρίας, έχουν επιστραφεί από τα βρετανικά ιδρύματα μετά από δεκαετίες εκστρατείας.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Αββαείο του Ουέστμινστερ συμφώνησε «επί της αρχής» να επιστρέψει μια ιερή πλάκα στην Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η εν λόγω κίνηση του Αββαείου ασκεί πίεση στο Βρετανικό Μουσείο, το οποίο έχει στη συλλογή του έντεκα πλάκες, οι οποίες δεν εκτίθενται και είναι διαθέσιμες για να τις επισκέπτονται οι Αιθίοπες ορθόδοξοι ιερείς.

*Με πληροφορίες από Guardian | Κεντρική φωτογραφία θέματος: museumofthehighlands