Πώς βρέθηκε ο ουρανοξύστης – «δώρο» του Στάλιν στην πρωτεύουσα της Πολωνίας;

Πάνω από τα άλλα κτίρια της Βαρσοβίας δεσπόζει το περίοπτο πολυώροφο κτίριο του Παλατιού Πολιτισμού και Επιστημών. Γνωστό στα πολωνικά ως Palac Kultury i Nauki, και με τη συντομογραφία «PKiN», έχει ύψος 237 μέτρα και είναι ένα από τα υψηλότερα κτίρια στην Πολωνία, το όγδοο υψηλότερο κτίριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Παρά το γεγονός ότι ο ουρανοξύστης σχεδιάστηκε σύμφωνα με τους κανόνες της σοσιαλιστικής αρχιτεκτονικής, ορισμένα στοιχεία παραπέμπουν σε πολωνικά αρχιτεκτονικά μνημεία- για παράδειγμα, η κορυφή του πύργου του ρολογιού θυμίζει τον πύργο του δημαρχείου της Κρακοβίας

Η ιδέα της κατασκευής ανήκε προσωπικά στον Ιωσήφ Στάλιν. Το 1951 ανακοινώθηκε για πρώτη φορά. Μετά τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Πολωνική Λαϊκή Δημοκρατία έγινε σύμμαχος της Σοβιετικής Ένωσης. Η Μόσχα συμμετείχε επίσης ενεργά στην ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης Βαρσοβίας ( καθώς και άλλων πολωνικών πόλεων): εξ ου και η απόφαση για τη δωρεά ενός μνημειώδους κτιρίου, το οποίο είχε επίσης ιδεολογική σημασία.

View this post on Instagram

A post shared by Engin GÜNERİ (@gnristan)

Από την ΕΣΣΔ

Το έργο σχεδιάστηκε από τον Λεβ Ρούντνεφ, έναν από τους συνδημιουργούς του κεντρικού κτιρίου του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας στο Vorobyovye Gory («Λόφοι των σπουργιτιών»).

Το Παλάτι της Βαρσοβίας μοιάζει περισσότερο απ’ όλα με αυτό το συγκεκριμένο πολυώροφο κτίριο.

Κατά καιρούς όλα αυτά τα χρόνια το κτίριο κινδύνευσε να κατεδαφιστεί για να «απαλλαγεί» η πόλη από την ιστορία του κομμουνισμού

Η συμφωνία μεταξύ της Πολωνίας και της ΕΣΣΔ για την κατασκευή αυτού του «δώρου» υπογράφηκε στις 5 Απριλίου του 1952 και οι εργασίες κατασκευής ξεκίνησαν από την 1η Μαΐου. Τρεισήμισι χιλιάδες σοβιετικοί εργάτες έφτασαν στη Βαρσοβία και φιλοξενήθηκαν σε μια ειδικά διαμορφωμένη περιοχή της πόλης. Εκτός από αυτούς, απασχολήθηκαν επίσης 4.000 Πολωνοί. Όλα τα έξοδα για τα υλικά πληρώθηκαν από την ΕΣΣΔ.

Για παράδειγμα, η πρόσοψη έχει κεραμικά πλακάκια που κατασκευάστηκαν κατόπιν ειδικής παραγγελίας σε εργοστάσιο του Ουράλ. Σοβιετικοί μηχανικοί επέβλεπαν τις εργασίες. Παρά το γεγονός ότι ο ουρανοξύστης σχεδιάστηκε σύμφωνα με τους κανόνες της σοσιαλιστικής αρχιτεκτονικής, ορισμένα στοιχεία παραπέμπουν σε πολωνικά αρχιτεκτονικά μνημεία- για παράδειγμα, η κορυφή του πύργου του ρολογιού θυμίζει τον πύργο του δημαρχείου της Κρακοβίας.

Απειλές για κατεδάφιση λόγω της κομμουνιστικής του ιστορίας

Λίγο πριν από τα επίσημα εγκαίνια, ο γενικός γραμματέας της Σοβιετικής Ένωσης Νικίτα Χρουστσόφ και ο πρωθυπουργός της Ινδίας Τζαβαχαρλάλ Νεχρού, μαζί με την κόρη του Ίντιρα Γκάντι, επισκέφθηκαν το κτίριο. Η τελετή εγκαινίων του μεγάρου πραγματοποιήθηκε επίσημα στις 22 Ιουλίου 1955.

Το κτίριο έχει 46 ορόφους, εκ των οποίων οι δύο είναι υπόγειοι. Διαθέτει συνολικά 3.288 δωμάτια στο εσωτερικό του. Στο παλάτι στεγάζονταν κάποτε το Κέντρο Πολωνο-Σοβιετικής Φιλίας, το Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών, καθώς και τα γραφεία εκδόσεων κλασικών μαρξιστικών-λενινιστικών βιβλίων.

Τώρα, στεγάζει διάφορα μουσεία, θέατρα και εκπαιδευτικά ιδρύματα- μια αίθουσα κινηματογράφου και μια πισίνα, καθώς και μια αίθουσα συνεδριάσεων με σχεδόν 3.000 θέσεις. Στον 30ό όροφο, σε ύψος 114 μέτρων από το έδαφος, υπάρχει ένα παρατηρητήριο. Τον Φεβρουάριο του 2007, το Παλάτι Πολιτισμού και Επιστημών συμπεριλήφθηκε στο επίσημο μητρώο προστατευόμενων αρχιτεκτονικών μνημείων. Είναι το μοναδικό σωζόμενο παράδειγμα σοσιαλιστικής αρχιτεκτονικής στην πολωνική πρωτεύουσα.

View this post on Instagram

A post shared by photography by niraj khosla (@niraj.photo)

Κατά καιρούς όλα αυτά τα χρόνια το κτίριο κινδύνευσε να κατεδαφιστεί για να «απαλλαγεί» η πόλη από την ιστορία του κομμουνισμού. Παρόλο που το κτίριο μπορεί να προκαλεί διαμάχες, δεδομένης και της ανόδου της ακροδεξιάς στη χώρα, αποτελεί βασικό στοιχείο της σύγχρονης πολωνικής πόλης και ευνοεί την ανάπτυξη της πολωνικής κουλτούρας εντός των τειχών του.

*Με πληροφορίες από Russia Beyond & accidentallywesanderson | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Pudelek | Wikimedia Commons | Παλάτι Πολιτισμού και Επιστημών, Βαρσοβία