Ν.Αφρική: Μια μοναχική όρκα σκότωσε έναν λευκό καρχαρία σε λιγότερο από δύο λεπτά

Ένα ζεύγος από όρκες που συνεργάζονται μεταξύ τους, έχουν αλληλοεκπαιδευτεί να σκοτώνουν λευκούς καρχαρίες κατά μήκος μιας ακτογραμμής της Νότιας Αφρικής τουλάχιστον από το 2017, λεηλατώντας τα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά συκώτια των καρχαριών και πετώντας τα υπόλοιπα. Είναι…το δεύτερο μέτωπο που ανοίγουν οι όρκες με κορυφαίους θηρευτές, μετά από αυτό με τον άνθρωπο και ειδικά με τους ιδιοκτήτες γιωτ.

Οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν την προσέγγιση του κυνηγιού, η οποία έχει απομακρύνει τους καρχαρίες από ορισμένα τμήματα της ακτής γύρω από το Κέιπ Τάουν, και τώρα η έρευνα αποκάλυψε μια νέα εκπληκτική τροπή στη συμπεριφορά που θα μπορούσε να προσφέρει ενδείξεις για το τι μπορεί να σημαίνει για το ευρύτερο θαλάσσιο οικοσύστημα. Οι επιστήμονες είδαν έναν από τους κυνηγούς, έναν αρσενικό όρκα γνωστό ως Starboard, να σκοτώνει μόνος του έναν νεαρό λευκό καρχαρία μήκους 2,5 μέτρων μέσα σε χρονικό διάστημα δύο λεπτών πέρυσι.

Είναι η πρώτη φορά που μια όρκα καταγράφεται να ρισκάρει να αντιμετωπίσει λευκό καρχαρία μόνη της, επιτιθέμενη πρώτη

«Κατά τη διάρκεια δύο δεκαετιών ετήσιων επισκέψεων στη Νότια Αφρική, έχω παρατηρήσει τον βαθύ αντίκτυπο που έχουν αυτές οι φάλαινες δολοφόνοι στον τοπικό πληθυσμό των λευκών καρχαριών. Το να βλέπω το Starboard να μεταφέρει το συκώτι ενός λευκού καρχαρία δίπλα από το σκάφος μας είναι αξέχαστο», δήλωσε ο δρ Πρίμο Μικαρέλι, θαλάσσιος βιολόγος στο Κέντρο Μελετών Καρχαριών της Ιταλίας και στο Πανεπιστήμιο της Σιένα, ο οποίος επέβαινε σε ένα από τα δύο σκάφη από τα οποία οι ερευνητές παρακολούθησαν την επίθεση Ωστόσο, είναι το πρώτο τέτοιο περιστατικό που αφορά ένα από τα μεγαλύτερα αρπακτικά του κόσμου – τον μεγάλο λευκό καρχαρία – ανέφεραν οι ερευνητές σε μελέτη που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή στην επιθεώρηση African Journal of Marine Science.

Πώς από ομαδικός κυνηγός μετατράπηκε σε…σολίστ;

Η δολοφονία του λευκού καρχαρία από τον Starboard έρχεται σε αντίθεση με την ευρύτερα παρατηρούμενη συνεργατική κυνηγετική συμπεριφορά μεταξύ των όρκων, οι οποίες μπορούν να περικυκλώνουν μεγάλα θηράματα, όπως θαλάσσια λιοντάρια, φώκιες και καρχαρίες και να χρησιμοποιούν τη συνδυασμένη νοημοσύνη και δύναμή τους για να επιτεθούν, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Alison Towner, διδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Rhodes. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι επιθέσεις που είχαν παρατηρηθεί προηγουμένως σε λευκούς καρχαρίες αφορούσαν δύο έως έξι όρκες και διαρκούσαν έως και δύο ώρες.

«Αυτή η παρατήρηση αποκάλυψε ενδείξεις μοναχικού κυνηγιού από τουλάχιστον μία φάλαινα-δολοφόνο, αμφισβητώντας τις συμβατικές συνεργατικές συμπεριφορές κυνηγιού που είναι γνωστές στην περιοχή», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Τάουνερ, η οποία μελετά τους μεγάλους λευκούς καρχαρίες εδώ και 17 χρόνια, μαθαίνοντας για τα μοτίβα κίνησής τους μέσα από δεδομένα σήμανσης. «Πρόκειται για πρωτοποριακές γνώσεις σχετικά με τη θηρευτική συμπεριφορά αυτού του είδους. Η παρουσία αυτών των φαλαινών-δολοφόνων που κυνηγούν καρχαρίες ενδεχομένως συνδέεται με την ευρύτερη δυναμική του οικοσυστήματος. Οι ραγδαίες εξελίξεις σε αυτό το φαινόμενο, καθιστούν πρόκληση για την επιστήμη να συμβαδίσει».

Port και Starboard

Το γεγονός που περιγράφεται λεπτομερώς στη μελέτη έλαβε χώρα στις 18 Ιουνίου 2023, 800 μέτρα ανοιχτά κοντά στο Seal Island κοντά στο Mossel Bay – περίπου 400 χιλιόμετρα ανατολικά του Κέιπ Τάουν – όπου άνθρωποι σε δύο σκάφη παρατηρούσαν τις όρκες. Λιγότερο από μία ώρα μετά την άφιξή τους, ένας καρχαρίας εμφανίστηκε κοντά στην επιφάνεια και οι ερευνητές, οι τουρίστες και άλλοι που βρίσκονταν στο σκάφος είδαν το Starboard να πιάνει το αριστερό θωρακικό πτερύγιο ενός καρχαρία και «να ωθείται προς τα εμπρός με τον καρχαρία αρκετές φορές πριν τελικά τον ξεκοιλιάσει» σε λιγότερο από δύο λεπτά, αναφέρει η μελέτη.

Αργότερα ο Starboard φωτογραφήθηκε από ένα από τα σκάφη με ένα «ματωμένο κομμάτι συκωτιού στο στόμα του, χρώματος ροδάκινου», σύμφωνα με τη μελέτη. Ο αρσενικός σύντροφος του Starboard, ο Port, παρατηρήθηκε σε απόσταση περίπου 100 μέτρων, ενώ γινόταν η θανάτωση και δεν ενεπλάκη. Το δίδυμο είναι πολύ γνωστό στους συντάκτες της μελέτης και ασχολείται με το κυνήγι και τη θανάτωση λευκών καρχαριών εδώ και πολλά χρόνια.  Οι δύο τους διανύουν τεράστιες αποστάσεις κατά μήκος της ανατολικής ακτογραμμής της Νότιας Αφρικής μέχρι τη Ναμίμπια. Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι άρχισαν να στοχεύουν τους μεγάλους λευκούς καρχαρίες για πρώτη φορά το 2015. Μόλις το 2022 εναέρια πλάνα κατέγραψαν για πρώτη φορά τις όρκες να σκοτώνουν έναν μεγάλο λευκό καρχαρία, δήλωσε ο Τάουνερ.

«Αν και δεν έχουμε αδιάσειστα στοιχεία για τους συγκεκριμένους παράγοντες, η άφιξη του ζεύγους των φαλαινών-δολοφόνων θα μπορούσε να συνδεθεί με ευρύτερες αλλαγές στο οικοσύστημα», δήλωσε ο Towner. «Είναι σαφές ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η κλιματική αλλαγή και η βιομηχανική αλιεία, καταπονούν τους ωκεανούς μας. Για να κατανοήσουμε πλήρως αυτές τις δυναμικές, είναι απαραίτητη η πρόσθετη έρευνα και η χρηματοδότηση. Υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με αυτές τις φάλαινες-δολοφόνους που κυνηγούν καρχαρίες και από πού προέρχονται».

Τι στοιχεία περιέχει το συκώτι του λευκού καρχαρία

Τα συκώτια των λευκών όρκων είναι τεράστια όργανα, περίπου το ένα τρίτο της σωματικής τους μάζας και πλούσια σε λιπίδια, όπου οι όρκες απορρίπτουν το υπόλοιπο του σφαγίου, κάτι που αποτελεί μια επιλεκτική συμπεριφορά διατροφής που είναι γνωστή και σε άλλα σαρκοφάγα, όπως οι φώκιες, οι καφέ αρκούδες και οι λύκοι, σύμφωνα με τη μελέτη.

«Οι παρατηρήσεις που αναφέρονται εδώ προσθέτουν περισσότερα στρώματα στη συναρπαστική ιστορία αυτών των δύο φαλαινών-δολοφόνων και των δυνατοτήτων τους», δήλωσε ο δρ Σάιμον Έλγουεν, ιδρυτικός διευθυντής και κύριος επιστήμονας της Sea Search Research & Conservation και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Stellenbosch της Νότιας Αφρικής.

«Ως έξυπνοι, κορυφαίοι θηρευτές, οι φάλαινες-δολοφόνοι μπορούν να μάθουν γρήγορα νέες τεχνικές κυνηγιού από μόνες τους ή από άλλους, οπότε η παρακολούθηση και η κατανόηση των συμπεριφορών που χρησιμοποιούνται εδώ και από άλλες φάλαινες-δολοφόνους στη Νότια Αφρική είναι ένα σημαντικό μέρος του να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε περισσότερα για αυτά τα ζώα», πρόσθεσε ο Elwen, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.