Οταν οι νυν αρχηγοί «καθαρίζουν» (με) τους πρώην

Η σύγκρουση του Αλέξη Τσίπρα και του Στέφανου Κασσελάκη στο τελευταίο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια υπενθύμιση: η σχέση του πρώην και του νυν είναι, και στην πολιτική, μια σχέση ανταγωνιστική.

Για να μη γίνει ο νυν γρήγορα πρώην, πρέπει να εναποθέσει στα πόδια όσων πιθανόν τον αμφισβητήσουν ένα πολιτικό θύμα – και αυτό συνήθως είναι ο προκάτοχός του, που ενδεχομένως πίστεψε πως θα του επιτρεπόταν να διατηρήσει ευχέρεια κινήσεων και δυναμική στη βάση των στελεχών, επηρεάζοντας τις εξελίξεις από απόσταση.

Στην περίπτωση Τσίπρα – Κασσελάκη μπορεί ακόμα η οριστική μονομαχία να μην έχει έρθει, στα πενήντα χρόνια της Μεταπολίτευσης όμως υπήρξαν αρκετές φορές που το memo για το ποιος κάνει κουμάντο στον κομματικό μηχανισμό ήρθε με τον πιο σαφή και ξεκάθαρο τρόπο.

Στην παρούσα φάση, άλλωστε, ακόμη και στη σχέση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αντώνη Σαμαρά καταγράφεται χαμηλό βαρομετρικό…

Κώστας Καραμανλής – Μιλτιάδης Εβερτ: Τον «έφαγε» πριν καν εκλεγεί

Στη ΝΔ οι αλλαγές δεν έχουν τη μορφή θρίλερ ή ενός μυθιστορήματος, όπως συμβαίνει με τα πάθη της Κεντροαριστεράς.

Τα πραξικοπήματα και οι κρυφές συμμαχίες στη γαλάζια παράταξη γίνονται επί της ουσίας αντιληπτά μόνο αφότου έχουν φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Κάπως έτσι έγινε και στην περίπτωση του Μιλτιάδη Εβερτ: μια σειρά κακών επικοινωνιακών χειρισμών και η σωστή στρατηγική κίνηση του Κώστα Σημίτη να προκηρύξει πρόωρες εκλογές (τις οποίες το ΠΑΣΟΚ κέρδισε) τον Σεπτέμβριο του 1996 είχαν φέρει τον τότε πρόεδρο της ΝΔ σε δυσχερή θέση.

Απέναντι στον Γιώργο Σουφλιά, ο Εβερτ κερδίζει την εκλογή προέδρου στις 4 Οκτωβρίου, με την αρωγή των καραμανλικών Γιάννη Βαρβιτσιώτη και Γιάννη Κεφαλογιάννη – 193 βουλευτές, ευρωβουλευτές και οργανωμένοι εκλέκτορες τον στήριξαν απέναντι στους 103 που ψήφισαν τον αντίπαλό του.

Η νίκη του όμως δεν θα κρατούσε για πολύ: οι ίδιοι πόλοι, ενόψει του συνεδρίου της ΝΔ τον ερχόμενο Μάρτιο, του πρώτου που θα εξέλεγε αρχηγό της ΝΔ, μαζί με 30 νέους βουλευτές-λοχαγούς, σχημάτισαν σχεδόν κάτω από τα ραντάρ το σχέδιο επικράτησης του Κώστα Καραμανλή.

Στον πρώτο γύρο ο Εβερτ, που είχε την ίδια πολιτική δεξαμενή με τον Καραμανλή, ήρθε τρίτος.

Μέχρι την απόσυρσή του από την ενεργό πολιτική, ο Εβερτ λογιζόταν μέλος της παλιάς φρουράς, με ό,τι αυτό σήμαινε εντός ΝΔ, χωρίς όμως να αποτελεί ουσιαστικό κίνδυνο αντι-συσπείρωσης για τον νέο πρόεδρο.

Γιώργος Παπανδρέου – Κώστας Σημίτης: Η διαγραφή-τέλος εποχής

Το ΠΑΣΟΚ έχει ιστορία στις δραματικές εναλλαγές ηγεσίας, όμως η πιο τελεσίδικη αλλαγή σκυτάλης ανάμεσα σε δύο εν ζωή προέδρους ήταν αυτή που έγινε από τον Κώστα Σημίτη στον Γιώργο Παπανδρέου – κι αυτό, ενώ ο Σημίτης έδωσε στον Παπανδρέου το «δαχτυλίδι» του κόμματος λίγο πριν από τις εκλογές του 2004, δείχνοντας προς το μέρος του για την επόμενη μέρα και επιτρέποντας να ξεκινήσει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, διαδικασία ανάδειξης ηγεσίας από τη βάση, με έναν και μοναδικό υποψήφιο τον Παπανδρέου.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, με αφορμή πολιτική (τη διαφωνία του Σημίτη στην πρόταση του κόμματος να κριθεί σε δημοψήφισμα η έγκριση της Συνθήκης της Λισαβόνας), ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έθεσε τον πρώην πρωθυπουργό εκτός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας.

«Κάνε ό,τι νομίζεις, εγώ πράττω κατά συνείδηση» ήταν τότε το σχόλιο Σημίτη – και παρότι η απόφαση ανακλήθηκε λίγους μήνες αργότερα, σε κλίμα ενότητας με το βλέμμα στραμμένο στις (νικηφόρες, τελικά) κάλπες του 2009, η διαγραφή Σημίτη σήμανε επί της ουσίας την απο-σημιτοποίηση του ΠΑΣΟΚ.

Πολλά από τα πρόσωπα στον στενό πυρήνα Σημίτη δυσκολεύτηκαν εκείνη την περίοδο στον δρόμο προς την κάλπη, γνωρίζοντας πως πριμοδοτούνται πλέον νέα πρόσωπα (και σε ηλικία) που βρίσκονταν στον κύκλο Παπανδρέου.

Το τελικό καρφί σε αυτή τη σχέση ήρθε στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων: η διάσταση απόψεων και το δίλημμα «σε περιφέρεια ή στο Επικρατείας» είχε ως αποτέλεσμα τη δήλωση απόσυρσης του Σημίτη, καθώς δεν θα ήταν εκ νέου υποψήφιος για μια έδρα στη Βουλή.

Φώφη Γεννηματά – Ευάγγελος Βενιζέλος: Εκτός Επικρατείας, εκτός Βουλής

Τα χρόνια της κρίσης για το ΠΑΣΟΚ ήταν διαμορφωτικά: από το 2009 έως το 2015 είχε υποστεί εκλογική καθίζηση, μια επίπονη διάσπαση, και η ανάδειξη στην ηγεσία της Φώφης Γεννηματά είχε ουσιαστικά λάβει υπαρξιακά χαρακτηριστικά – θα κατάφερνε το ΠΑΣΟΚ να επιβιώσει;

Η Δημοκρατική Συμπαράταξη κατάφερε να διατηρήσει το κόμμα στο 6%, το ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου επέστρεψε στο σχήμα του Κινήματος Αλλαγής και η Χαριλάου Τρικούπη «έδειχνε» οριστικά προς τον δρόμο της προοδευτικής αντιπολίτευσης ως στρατηγική στις εκλογές του 2019 εν όψει της επικείμενης νίκης της ΝΔ, επιχειρώντας να τραβήξει μια ξεκάθαρη διαχωριστική γραμμή από την περίοδο της γαλαζοπράσινης συγκυβέρνησης.

Σε μια συνάντηση στο γραφείο της Γεννηματά στη Βουλή, η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσε στον προκάτοχό της την επιλογή του Γιώργου Καμίνη για την πρώτη θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας, μιλώντας, κατά τη δήλωση του Βενιζέλου στο τέλος της συζήτησης, και για διαφορές που είχαν για την κατεύθυνση του κόμματος.

Η πρόταση να είναι τελευταίος στο Επικρατείας ή να διεκδικήσει τον σταυρό δεν υπήρχε στο τραπέζι από την πλευρά του Βενιζέλου.

Ετσι ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης πέρασε στη σφαίρα της Μεταπολιτικής – οι σχέσεις των δύο παρέμειναν ψυχρές έως τον θάνατο της Γεννηματά.

Αλέξης Τσίπρας – Αλέκος Αλαβάνος: Αριστερή «πατροκτονία»

Η πιο αυθεντική, παραδοσιακή «πατροκτονία» ήταν αριστερής απόχρωσης –και ήταν αυτή του Αλέξη Τσίπρα στον Αλέκο Αλαβάνο, το πρόσωπο που τον στήριξε στην άνοδό του στην κομματική ιεραρχία και υποστήριξε, το 2006, την υποψηφιότητά του για τον Δήμο Αθηναίων απέναντι σε αυτήν του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, σημαίνοντας επί της ουσίας την αρχή του τέλους της ισχύος της ανανεωτικής πτέρυγας εντός του ΣΥΝ.

Το 2007 ο Αλαβάνος στηρίζει την υποψηφιότητα του Τσίπρα για την προεδρία του ΣΥΝ απέναντι στον Φώτη Κουβέλη.

Ο Τσίπρας δεν ήταν βουλευτής, έτσι για τα επόμενα δύο χρόνια ο Αλαβάνος παρέμεινε πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας – το κακό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές του 2009 οδήγησε στην παραίτηση του Αλαβάνου από τη θέση του βουλευτή.

Λίγες ημέρες μετά η παραίτηση ανακλήθηκε, όμως στις εκλογές του Οκτωβρίου το όνομα του Αλαβάνου δεν συμπεριλαμβανόταν στο ψηφοδέλτιο.

Το οριστικό τέλος της σχέσης ήρθε μετά το 2010, όταν ο Τσίπρας στήριξε επισήμως την υποψηφιότητα του Αλέξη Μητρόπουλου για την Περιφέρεια:

«Βρισκόμασταν μονίμως μπροστά σε τετελεσμένα, πίσω από τα οποία έπρεπε να συρθούμε για να διασώσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ. (…)

Θα το πω καθαρά: Είναι έξω από κάθε προηγούμενο η προσπάθεια ενός στελέχους της Αριστεράς να επιβάλει εκβιαστικά την υποψηφιότητά του» είπε ο τότε πρόεδρος για τον πρώην στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΝ.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»