Μια πιο ανθρώπινη εκπαίδευση στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης

Μήπως πρέπει απλώς να αποχαιρετήσουμε την αποκλειστικότητα της ανθρώπινης σκέψης; Η τεχνητή νοημοσύνη θέτει υπό αμφισβήτηση την ιδέα ότι η δημιουργικότητα είναι αποκλειστικός τομέας του Homo sapiens. Αντιπροσωπεύει αυτό μια νέα εποχή δημιουργίας ανθρώπου-μηχανής ή αποτελεί απειλή για την ανθρώπινη πρωτοτυπία; Και τι ρόλο πρέπει να παίξει η εκπαίδευση;

Αν και τα επιστημονικά στοιχεία για τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στην εκπαίδευση εξακολουθούν να είναι ανεπαρκή, υπάρχουν σαφή παραδείγματα για το πώς αυτή η τεχνολογία μπορεί να διευκολύνει διοικητικά καθήκοντα και να προσφέρει συμπληρωματικούς πόρους για την επέκταση ή τον εμπλουτισμό της μάθησης.

Αυτή η τεχνολογία εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς: έχει ήδη περάσει το στάδιο της ύπαρξης βρέφους που ακούει, βλέπει, μιλάει και σε αυτό της ανάγνωσης και της γραφής, του προγραμματισμού, της ανάλυσης πολύπλοκων φύλλων δεδομένων, της ενσωμάτωσης αναφορών, της ομιλίας αμέτρητων γλωσσών και της απάντησης σε πολλές άλλες λειτουργίες που προκύπτουν από τον τεχνολογικό τομέα με αξιοσημείωτη ταχύτητα.

Η υιοθέτησή του έγινε σε πρωτοφανείς κλίμακες και ρυθμούς.

Σε πρόσφατες μελέτες, οι νέοι περιγράφουν με ενθουσιασμό την τεχνητή νοημοσύνη ως «εξωτερικό εγκέφαλο»

Νέα δεδομένα, νέες  αποφάσεις

Αλλά κάθε διαταραχή απαιτεί αναπροσαρμογές. Νέα πλαίσια κανονισμών, κατευθυντήριων γραμμών και προστασίας υιοθετούνται από τις κυβερνήσεις με διαφορετικές ταχύτητες. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα δημοσιεύουν οδηγίες και οδηγούς για να συμβουλεύουν τους δασκάλους και τους μαθητές. Αυτή η ενέργεια είναι τόσο σημαντική όσο και περίπλοκη, γιατί η προσφορά οδηγών για μια τεχνολογία που δεν κατανοούμε πλήρως και που, επιπλέον, αλλάζει συνεχώς, δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Αν και οι ευκαιρίες που προσφέρουν αυτές οι τεχνολογίες είναι προφανείς, θα είναι σημαντικό να σκεφτούμε και να συζητήσουμε (πριν ενεργήσουμε), τόσο για εκείνες τις πτυχές που δεν καταλαβαίνουμε καλά, όσο και για εκείνα τα θέματα που δεν γνωρίζουμε ακόμη ότι δεν γνωρίζουμε.

Για παράδειγμα: Ποιες είναι οι συνέπειες της πανταχού υιοθέτησης μηχανών που σκέφτονται για εμάς; Ποιες είναι οι παρενέργειες της αυτοματοποίησης της γνώσης και πώς αυτό θα επηρεάσει την ανάπτυξη των νέων γενεών;

Πώς θέτουμε αυτή την τεχνολογία στην υπηρεσία των δασκάλων και όχι το αντίστροφο;

Μπορούμε να το κάνουμε χωρίς να διδάξουμε γνώσεις και δεξιότητες που είναι εύκολα αυτοματοποιήσιμες; Τι συμβαίνει με την προστασία των δεδομένων και το απόρρητο όταν αυτά τα μηχανήματα είναι προγραμματισμένα να μαθαίνουν και να μην τα ξεχνάνε ποτέ;

«Λαμβάνοντας υπόψη την εξόρυξη ορυκτών και το αποτύπωμα άνθρακα που παράγουν αυτές οι τεχνολογίες, μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη αν γνωρίζουμε ελάχιστα για τον αντίκτυπό της στο περιβάλλον; Και ποια μαθήματα μπορούμε να πάρουμε από προηγούμενες τεχνολογικές διαταραχές για να αποφύγουμε τη διεύρυνση των τεράστιων χασμάτων που υπάρχουν ανάμεσα σε όσους από εμάς έχουμε πρόσβαση σε ψηφιακά εργαλεία και εκπαίδευση και σε αυτούς που δεν έχουν;» διερωτάται η El Pais.

Λύση στην κρίση της εκπαίδευσης;

Για να απαντήσουμε σε αυτές και σε άλλες ερωτήσεις, θα μπορούσαμε να ανακρίνουμε αυτούς τους εσφαλμένα αποκαλούμενους «ευφυείς» πράκτορες (δεν έχουν συναισθηματική κατανόηση, αυτογνωσία ή διαίσθηση).

Πρώτον, η ανάγκη για μια υποδομή τεχνολογίας, συνδεσιμότητας και δεδομένων που να κατανέμεται καλύτερα σε διάφορα μέρη του πλανήτη.

Δεύτερον, διακυβέρνηση που είναι στο ύψος του καθήκοντος. Δεν πρόκειται μόνο για τη δημοσίευση ενός εγγράφου πλαισίου, το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Πρέπει επίσης να παρέχονται η απαραίτητη καθοδήγηση, προστασία, υποστήριξη, συντονισμός και διασφαλίσεις. Οι θεσμοί που υπάρχουν σήμερα μάλλον θα πρέπει να εξεταστούν, καθώς πιθανότατα δημιουργήθηκαν για να λειτουργήσουν σε ένα πολύ διαφορετικό πλαίσιο από το σημερινό.

Τρίτον, προστασία από τους κινδύνους που συνεπάγεται αυτή η τεχνολογία. Περισσότερη έρευνα είναι απαραίτητη. Είναι απαραίτητο να αναπτύξουμε την ικανότητα παρακολούθησης και προσοχής για γνωστούς κινδύνους (καθώς και αυτούς που δεν έχουμε ακόμη ανακαλύψει). Δεν πρέπει να βλέπουμε πράγματα όπως η αυτοματοποίηση της παραπληροφόρησης, η χειραγώγηση, οι προκαταλήψεις, η λογοκλοπή και η παραβίαση της ιδιωτικής ζωής ως μια νέα πανδημία πληροφοριών, αλλά ως μια εκπαιδευτική ατζέντα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Αυτή η ατζέντα πρέπει να αντιμετωπιστεί τόσο μέσω ρυθμίσεων όσο και μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και προφίλ που μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις.

Και τέταρτον, η δημιουργία δυνατοτήτων. Οι τεχνολογίες εξελίσσονται γρήγορα, αλλά σύντομα ξεφεύγουν από τη μόδα. Οι άνθρωποι, από την άλλη πλευρά, έχουν μια εκπληκτική ικανότητα προσαρμογής. Η τεχνολογία που πριν από 12 μήνες φαινόταν σαν μαγική είναι σήμερα ένα απλό εργαλείο και πιθανότατα σύντομα θα σταματήσουμε να τη βλέπουμε ως ενοχλητική. Αυτό, ωστόσο, απαιτεί την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, τόσο όσον αφορά την εκπαίδευση όσο και την ιδιότητα του πολίτη. Για παράδειγμα, ανακαλύπτοντας τι σημαίνει να είσαι εγγράμματος σε αυτό το πλαίσιο, ποιες προσαρμογές πρέπει να γίνουν στα προγράμματα σπουδών, καθώς και προσαρμογή των τρόπων διδασκαλίας και εφαρμογής της γνώσης.

Η αποδοχή της διαταραχής που δημιουργεί η γενεσιουργός τεχνητή νοημοσύνη χωρίς δισταγμό ή περιορισμούς μπορεί να είναι τόσο επιβλαβής όσο και η παράβλεψη ή ακόμη και η απαγόρευση της χρήσης της. Αν μάθαμε κάτι αυτούς τους τελευταίους μήνες επέκτασης της τεχνητής νοημοσύνης, είναι ότι η διαφάνεια και η προσοχή πρέπει να πάνε χέρι-χέρι. Ακόμα κι αν κινούμαστε με αυτόνομα, δεν μπορούμε να πλοηγηθούμε στο μέλλον χωρίς να κοιτάξουμε τον καθρέφτη.