Χτυποκάρδια στο… νομοσχέδιο των ΑΕΙ

Για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι «ιστορική μεταρρύθμιση» – ένα ορόσημο τετραετίας, μέχρι το «αναγκαίο», κατά τη ΝΔ, βήμα μεταρρύθμισης του άρθρου 16. Για τους πολιτικούς αντιπάλους του είναι είτε «υποκρισία» και «απαξίωση στις συνταγματικές ρυθμίσεις» (ΣΥΡΙΖΑ) είτε «μπίζνα» και «αντισυνταγματικά τερτίπια» (ΠΑΣΟΚ). Από πέρυσι, πολύ πριν δημοσιοποιηθεί το νομοσχέδιο του Κυριάκου Πιερρακάκη που περιλαμβάνει και την εγκατάσταση παραρτημάτων ξένων ΑΕΙ, αναμενόταν ότι εκεί θα καταγραφόταν η μεγαλύτερη ιδεολογική σύγκρουση του 2024.

Μερικά 24ωρα πια πριν από τη «μάχη» στην Ολομέλεια της Βουλής στις 7-8 Μαρτίου, το κυβερνών κόμμα διακρίνει δύο ευκαιρίες, αλλά καταγράφονται και δύο ανησυχίες. Η γαλάζια «γραμμή» δεν αλλάζει: «τα 176 άρθρα αφορούν τον δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης», επιμένει η κυβέρνηση, ενώ για τη λειτουργία μη κρατικών παραρτημάτων θεωρεί τις διατάξεις «στέρεες», αποκρούοντας την κατηγορία περί παράκαμψης του Συντάγματος.

Ούτε αλλάζει η προσπάθεια του κυβερνώντος κόμματος να καλλιεργεί έως τις ευρωεκλογές εικόνες αντιπαράθεσης μεταξύ εκσυγχρονισμού και αναχρονισμού. Αυτό θέλησε να προτάξει ο Μητσοτάκης και με την απόφασή του να μιλήσει για το θέμα ενώπιον της κομματικής νεολαίας στα πανεπιστήμια, στην πρώτη από το 2018 εθνική συνδιάσκεψη της ΔΑΠ στη Δάφνη, δίνοντας το στίγμα της τοποθέτησής του στη Βουλή την ερχόμενη Παρασκευή: η μεταρρύθμιση, κατά τον ίδιο, άργησε για δεκαετίες.

Αντίπαλος το ΠΑΣΟΚ

Η πρώτη ευκαιρία που η κυβέρνηση διακρίνει πίσω από τα άρθρα του νομοσχεδίου είναι η ευθεία πολιτικοϊδεολογική κόντρα με το δημοσκοπικά δεύτερο κόμμα, για ένα θέμα στο οποίο καταγράφει στις μετρήσεις κοινής γνώμης πλειοψηφικό ρεύμα υποστήριξης. Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση επιστρατεύει κάθε μέσο για να μπλοκάρει την εκλογική απήχηση του ΠΑΣΟΚ, που δημοσκοπικά έχει εδραιωθεί στη δεύτερη θέση, τρεις μήνες πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές.

Η εμφανής γαλάζια επιχείρηση ταύτισης του ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ, με την προσδοκία ότι στα μάτια των μετριοπαθών κεντρώων θα αναδειχθεί μια… πράσινη εξώθηση προς τα αριστερά, προσκρούει στην απόφαση του Νίκου Ανδρουλάκη να «χτυπά» την κυβέρνηση με σκληρές θέσεις και με τις δικές του αντιπροτάσεις – το «σκανδιναβικό μοντέλο», για παράδειγμα, στην παιδεία.

Ταυτόχρονα η στρατηγική της ΝΔ είναι να παρουσιάζεται ως η μόνη «εκσυγχρονιστική» δύναμη, καλλιεργώντας την εικόνα ότι η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ κινείται με θολές θέσεις έως με αναντιστοιχία ανάμεσα σε όσα διαμηνύει η ηγεσία για τη μεταρρυθμιστική ατζέντα και όσα προσδοκούν οι ψηφοφόροι της παράταξης. Δεν είναι τυχαίες οι αναφορές κυβερνητικών σε προσωπικότητες της Κεντροαριστεράς με θετικές θέσεις για το νομοσχέδιο – από τον Ευάγγελο Βενιζέλο έως συνταγματολόγους με διαύλους στο ΠΑΣΟΚ, όπως ο Νίκος Αλιβιζάτος.

Στην πραγματικότητα η ΝΔ ελπίζει να υπάρξουν πράσινες αναταράξεις (έπεται αναλυτική συζήτηση στην ΚΟ του ΠΑΣΟΚ), σε συνέχεια εκείνων που υπήρξαν για τα ομόφυλα ζευγάρια. Τότε η ΝΔ, παρά τις δικές της δεκάδες διαρροές, άφηνε αιχμές για το «προοδευτικό» αποτύπωμα της Χαριλάου Τρικούπη και σήμερα επιτίθεται στον Ανδρουλάκη ότι «επιστρέφει στο παρελθόν». Τα δύο θέματα ωστόσο δεν έχουν ίδια χαρακτηριστικά.

Γαλάζια συσπείρωση

Η κυβέρνηση διακρίνει επιπλέον την ευκαιρία να εμφανιστεί απόλυτα συμπαγής η ΚΟ της ΝΔ και προσηλωμένη σε θέσεις που εκφράζουν τη Δεξιά και την Κεντροδεξιά. Εχει προηγηθεί το ρήγμα που προκάλεσε στη συμπολίτευση η κοινοβουλευτική ψηφοφορία για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών με 52 διαρροές – κάτι που κυβέρνηση και ΝΔ θέλουν να αφήσουν οριστικά πίσω τους.

Πάντως και για τα μη κρατικά παραρτήματα υπήρξε συντονισμός υπεράσπισής τους από τους βουλευτές της ΝΔ. Συγκεκριμένα, είχαν βρεθεί σε ενημερωτική συνεδρία, υπό τον γραμματέα της ΚΟ Σταύρο Καλαφάτη και τον Πιερρακάκη, λίγα 24ωρα αφότου το νομοσχέδιο αναρτήθηκε στη διαβούλευση. Είναι σαφές πάντως ότι πρόκειται για πρωτοβουλία που «ακουμπά» παραδοσιακές γαλάζιες θέσεις και αυτό αποτυπώνεται δημοσκοπικά.

«Ανάμεσα στους ψηφοφόρους της ΝΔ η εικόνα είναι καθαρή. Ισως το πιο «διχασμένο» κόμμα να είναι σε αυτή την περίπτωση το ΠΑΣΟΚ», λέει αναλυτής μετρήσεων. Ενδεικτικά τα στοιχεία της MRB/Open: λένε «ναι» το 78,5% των ψηφοφόρων της ΝΔ και το 52,3% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ.

Κυβερνητική βιασύνη

Μία από τις γαλάζιες ανησυχίες αφορά την εικόνα κυβερνητικής «βιασύνης». Η δημόσια συζήτηση έτρεξε πριν το νομοσχέδιο ετοιμαστεί, ή έστω προτού βγει στη δημόσια σφαίρα, με αποτέλεσμα να ξεσηκωθεί αντίδραση, χωρίς να είναι γνωστές οι διατυπώσεις.

Επιπλέον το κυβερνών κόμμα βρισκόταν ήδη σε περιβάλλον πιέσεων, προσπαθώντας να κλείσει μέτωπα με το μικρότερο δυνατό κόστος – εκείνο με την Εκκλησία και το συντηρητικό τμήμα της κοινωνίας για την ισότητα στον γάμο, το αγροτικό κίνημα, την επίμονη ακρίβεια, έχοντας διαχειριστεί από το τέλος του 2023 εσωτερικές τριβές για το Μεταναστευτικό.

Η κυβέρνηση βρέθηκε να διαχειρίζεται μπαράζ φοιτητικών καταλήψεων και εξεταστικές στον «αέρα», παλεύοντας τελικά να μη θολώσει μία από τις κυρίαρχες δεσμεύσεις της: την «τάξη» στα πανεπιστήμια. Δημοσκόπηση (Pulse/Σκάι) δείχνει μάλιστα ότι οι πολίτες ρίχνουν στην κυβέρνηση την κύρια ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία των πανεπιστημίων (37%) και έπειτα στις πρυτανικές Αρχές (21%).

Το Μαξίμου και ο επισπεύδων υπουργός δεν ζύγισαν την αναμονή της συνταγματικής αναθεώρησης, ούτε την προώθηση του νομοσχεδίου αργότερα στην τετραετία. Για την ακρίβεια, ο νόμος θα έφτανε στο Υπουργικό νωρίτερα, εάν ο Μητσοτάκης δεν είχε προτεραιοποιήσει τον περασμένο Νοέμβριο την επιστολική ψήφο για τις ευρωεκλογές. Και ενώ η αλλαγή του άρθρου 16 παραμένει στον πυρήνα του γαλάζιου σχεδιασμού αλλά έχει ουσιαστικό ορίζοντα το 2028, η κυβέρνηση ήθελε πριν από τη δυνατότητα ίδρυσης ιδιωτικών ΑΕΙ να έχει διασφαλίσει τη δυνατότητα εγκατάστασης ξένων παραρτημάτων.

Αποστάσεις και «παραγοντισμός»

Αλλα γαλάζια στελέχη εκφράζουν ανησυχία αφενός για τις αποστάσεις με δύσκολα κοινά, όπως η νεολαία, και το πώς μπορεί να εκφραστεί η δυσαρέσκεια στην επικείμενη κάλπη, αφετέρου για τον «παραγοντισμό» που μπορεί να παρασύρει κυβερνητικά στελέχη από προώθηση πρωτοβουλιών χωρίς πολιτική συναίνεση.

Το Μαξίμου επιμένει στη γραμμή των «αναγκαίων αλμάτων» που θα δημιουργούν «ευρύτερη κοινωνική συναίνεση». Σε κάθε περίπτωση, οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν το ίδιο, σε ό,τι αφορά την αποδοχή του νομοσχεδίου: ένα μέτωπο των νέων.

Σύμφωνα με τη Metron Analysis/Mega, τα μεγαλύτερα ποσοστά διαφωνίας καταγράφονται στην Generation Z (17-27 ετών) κατά 59%, στους Millennials (28-43 ετών) κατά 51%, ενώ απέναντι στέκουν άνεργοι και φοιτητές. Επίσης το μέτωπο της παιδείας δυσκολεύει περισσότερο τη ΝΔ απ’ όσο ενδεχομένως ανέμενε: μέσα σε τρεις μήνες αυξήθηκαν όσοι αξιολογούν «μάλλον αρνητικά» τις κυβερνητικές επιδόσεις – στο 65% από 57% τον περασμένο Νοέμβριο.

Premium εκδοση ΤΑ ΝΕΑ