Στην πρώτη του συνέντευξη μετά τις εκλογές της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας επισημαίνει πως το ζητούμενο ήταν η συσπείρωση όλων των προοδευτικών δυνάμεων της Αυτοδιοίκησης, «σε μια πορεία που δεν ολοκληρώθηκε στις κάλπες. Οι εκλογές του Σαββάτου ήταν μόνο η αρχή. Και όπως είπαμε, ″Ξεκινάμε τώρα″». 

 Η «Αυτοδιοίκηση Τώρα», θα εκπροσωπηθεί στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΕ, με 10 αιρετούς. Πώς αποτιμάτε το εκλογικό αποτέλεσμα; 

Στις εκλογές της ΚΕΔΕ, μια σημαντική πρωτοβουλία πήρε «σάρκα και οστά». Μέσα σε ένα μήνα οι πιο δημιουργικές, οι πιο μεταρρυθμιστικές, οι πιο ελπιδοφόρες δυνάμεις της Αυτοδιοίκησης απ’ όλη την Ελλάδα κατάφεραν να συναντηθούν, να συνεργαστούν και να συγκροτήσουν ένα κοινό ψηφοδέλτιο στις αρχαιρεσίες για το συλλογικό όργανο των δημάρχων. 

Το ψηφοδέλτιο αυτό συγκέντρωσε ένα ποσοστό που άγγιξε το 30%. Σε ένα τοπίο με τον ελληνικό χάρτη βαμμένο μπλε στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου, με ελάχιστες εξαιρέσεις, με σημαντικότερη την ιστορική ανατροπή στον δήμο Αθηναίων. 

Και σε ένα τοπίο που είχε σημαδευτεί – από την προεκλογική ακόμη περίοδο – από το κυβερνητικό αφήγημα ότι …τύχη θα έχουν μόνο οι αρεστοί δήμαρχοι. Και αυτό το κυβερνητικό μήνυμα το βρήκαμε μπροστά μας, καθ’ όλη την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, σε πλήρη εφαρμογή. Κι όμως αντέξαμε, σηκώσαμε ανάστημα. 

Γιατί θέσατε εξαρχής υποψηφιότητα; Θα μπορούσατε να μείνετε στη νίκη στον δήμο Αθηναίων. Γιατί να μπείτε στο κάδρο μιας ήττας; 

Θα μπορούσαμε να κάτσουμε στις δάφνες της νίκης μας στον δήμο της Αθήνας. Αλλά αποφασίσαμε να δώσουμε την μάχη στην ΚΕΔΕ, αν και ήταν λίγο πολύ προδιαγεγραμμένη, καθώς οι συσχετισμοί είχαν καταγραφεί από τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών. Σε ένα μήνα γύρισα σχεδόν όλη την Ελλάδα, συναντήθηκα και μίλησα με δημάρχους που αγωνιούν για τα μελλούμενα. Συζητήσαμε και βρήκαμε κοινό τόπο συνεννόησης. Επιδιώξαμε και τελικά καταφέραμε τη συνεργασία όλων των αυτοδιοικητικών δυνάμεων, που πιστεύουν και διεκδικούν ένα νέο, σύγχρονο, μεταρρυθμιστικό χάρτη για την Αυτοδιοίκηση στην χώρα μας. 

Και επιδιώξαμε συνεργασίες γιατί πιστεύω βαθιά ότι μόνο έτσι προωθούνται ιδέες, προτάσεις και λύσεις. Και οι συνεργασίες, αυτές θα προχωρήσουν. 

Εκ του αποτελέσματος, όμως, δεν απέτυχε η συνεργασία; 

Είναι λάθος να ερμηνεύει κανείς τις συνεργασίες στον χώρο της Αυτοδιοίκησης με κομματικά γυαλιά. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, υπήρχε ενιαία έκφραση του προοδευτικού χώρου. Και αυτό έγινε στην Αυτοδιοίκηση, που αποτελεί την πιο κοντινή μορφή εξουσίας στον πολίτη. Με τη συνεργασία μας απαντήσαμε στην πράξη απέναντι σε εδραιωμένα συστήματα και κατεστημένα. 

Όποιος πιστεύει ότι μπορεί να τα καταφέρει μόνος του, είτε γιατί κάποιος θα του κλείσει το μάτι, είτε γιατί μια υπουργική πόρτα θ’ ανοίξει για λίγο, είτε γιατί θα περάσει περισσότερες ώρες στον διάδρομο κάποιου υπουργείου ή περιφέρειας, κάνει λάθος. Το δικό μας μότο είναι άλλο: Κανένας μόνος του. 

Έτσι, πράξαμε το αυτονόητο, που όμως μέχρι τώρα δεν είχε γίνει κατορθωτό. Συνεργαστήκαμε όλες οι δυνάμεις που πιστεύουμε ότι η 5ετία που ξεκίνησε πρέπει να είναι – και θα διεκδικήσουμε να είναι – 5ετία αλλαγών για τον θεσμό. 

Εν κατακλείδι σε αυτές τις εκλογές καταφέραμε να συσπειρωθούμε όλες οι προοδευτικές δυνάμεις της Αυτοδιοίκησης, σε μια πορεία που δεν ολοκληρώθηκε στις κάλπες. Οι εκλογές του Σαββάτου ήταν μόνο η αρχή. Και όπως είπαμε, «Ξεκινάμε τώρα». 

Το διακύβευμα για τους Δήμους

Ποιο είναι το μεγάλο στοίχημα για τους δήμους την επόμενη πενταετία; 

Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας κρίσιμης πενταετίας. Θα κρίνει εν πολλοίς αν οι πόλεις μας, μικρές και μεγάλες, θα μπορέσουν να μετασχηματίζονται, ώστε να ανταποκριθούν στις μεγάλες, σύγχρονες προκλήσεις των καιρών. Να εξασφαλίσουν ένα βιώσιμο μέλλον για όλους μας αλλά και για τις επόμενες γενιές. Η πολυπλοκότητα και η κρισιμότητα των προβλημάτων, απαιτούν ένα νέο κύμα μεταρρυθμίσεων για δήμους ισχυρούς, ανεξάρτητους, με ενισχυμένες αρμοδιότητες και επαρκείς πόρους. Που θα αποτελούν μοχλό ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών, που θα θωρακίζουν τις πόλεις απέναντι στις μεγάλες σύγχρονες απειλές και θα δημιουργούν νέες ευκαιρίες αξιοποιώντας τις μεγάλες τεχνολογικές εξελίξεις. 

Και ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν; 

Μια παρωχημένη αντίληψη, κόντρα στην ευρωπαϊκή φιλοσοφία, που πριμοδοτεί το μοντέλο των πόλεων και των περιφερειών. Στην Ελλάδα η κεντρική διοίκηση δεν εμπιστεύεται τους δήμους, τους περιορίζει αρμοδιότητες και πόρους, ευνοεί ένα συγκεντρωτικό αναποτελεσματικό κράτος. Άρα το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα πρέπει κατ’ αρχήν να αντιμετωπίσουν, είναι η παραβίαση της συνταγματικής επιταγής για διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια της Αυτοδιοίκησης, η οποία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά το μέσο το οποίο οι δήμοι θα καταφέρουν να λειτουργήσουν υπέρ των τοπικών κοινωνιών. Άμεσα θα πρέπει να διασφαλιστεί η απόδοση όλων των πόρων που έχουν θεσμοθετηθεί υπέρ των δήμων και βεβαίως να σταματήσει να νομοθετεί η κυβέρνηση, αφαιρώντας αρμοδιότητες από τους δήμους. 

Το ευρωπαϊκό αυτοδιοικητικό παράδειγμα απέχει πολύ από την ελληνική πραγματικότητα; 

Σε πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, η ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση καταγράφεται ανάμεσα σε 135 χώρες σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως η οικονομικά ασθενέστερη και περισσότερο διοικητικά εξαρτημένη από την κεντρική εξουσία. 

Σήμερα μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, προχωρούν με γοργά βήματα προς την πράσινη μετάβαση. Το Ρέικιαβικ για παράδειγμα ζεσταίνει τους 120.000 κατοίκους του με υδροηλεκτρισμό και γεωθερμία, η Κοπεγχάγη έχει αγγίξει σχεδόν την απόλυτη βιώσιμη αστική κινητικότητα με εκτεταμένους δημόσιους χώρους και μαζική ποδηλατοκίνηση, στο Μάλμε της Σουηδίας ολόκληρες γειτονιές χρησιμοποιούν 100% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στη Βαρκελώνη τα λεωφορεία χρησιμοποιούν ηλεκτρισμό, βιοντίζελ και αιθανόλη, το Φράιμπουργκ της Γερμανίας πρωτοπορεί στην κατασκευή και χρήση του «παθητικού σπιτιού», η Λισαβόνα εργάζεται για να έχει 200 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων. Τα παραδείγματα πολλά, δυστυχώς απουσιάζουν οι ελληνικές πόλεις. 

*Συνέντευξη στην Εύη Σαλτού

Headlines