Η παγκόσμια απειλή της λειψυδρίας

Μεγαλώσαμε ακούγοντας για τους πολέμους λόγω του πετρελαίου. Πλέον οι πόλεμοι γίνονται για το νερό. Αυτό άλλωστε είχε προμηνήσει πριν από σχεδόν 30 χρόνια ο τότε αντιπροέδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ismail Sergaldin. Δυστυχώς, αυτή η δυσοίωνη πρόβλεψη συμβαίνει ήδη με τρανταχτό παράδειγμα την περιοχή του Τίγρη και του Ευφράτη στη Μέση Ανατολή, που δεν λέει να ηρεμήσει εδώ και πολλά χρόνια. Πέραν αυτού όμως, τα στοιχεία που συνεχίζουν να βλέπουν το φως είναι μέσα στο σκοτάδι: ο ΟΗΕ και η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμούν πως η ξηρασία μπορεί να οδηγήσει στην αναζήτηση νέας κατοικίας τουλάχιστον 700 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2030 (οι λεγόμενοι περιβαλλοντικοί μετανάστες).

Η έλλειψη νερού μαστίζει πολλά εκατομμύρια ανθρώπους, με το ένα τέταρτο του παγκοσμίου πληθυσμού να βρίσκεται αντιμέτωπο με το πρόβλημα αυτό για τουλάχιστον ένα μήνα κάθε χρόνο.

Τι ακριβώς σημαίνει λειψυδρία και πώς δημιουργείται; Πρόκειται για ένα φαινόμενο έλλειψης επαρκούς ποσότητας νερού σε μία συγκεκριμένη περιοχή, όπου ουσιαστικά η ζήτηση είναι πολύ περισσότερη από την προσφορά (…αν υπάρχει). Αυτή μπορεί να είναι μία προσωρινή ή και μόνιμη κατάσταση που επηρεάζει καταλυτικά τόσο τους ανθρώπους, όσο και τα φυσικά οικοσυστήματα.

Η λειψυδρία οφείλεται σε φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες. Οι αλλαγές στο κλίμα για παράδειγμα μπορούν να επηρεάσουν την ποσότητα των βροχοπτώσεων, οδηγώντας σε ξηρασίες και κατ’ επέκταση σε λειψυδρία. Οι λόγοι που αφορούν σε εμάς τους ανθρώπους είναι τόσο η υπερβολική χρήση νερού από δραστηριότητες όπως η γεωργία, η βιομηχανία και η αστική ζωή, όσο και η μη ορθολογική και αποδοτική διαχείριση των υδάτινων πόρων. Σε όλα αυτά αν προσθέσουμε και τη ρύπανση, καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα: πρόβλημα.

Όπως κάθε πρόβλημα δημιουργεί επιπτώσεις, σε αυτήν την περίπτωση που έχουμε να κάνουμε με ένα αγαθό που είναι συνώνυμο της ζωής, αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος αυτών. Η έλλειψη νερού σε μία περιοχή σημαίνει κίνδυνος για τη ζωή και επιβίωση των πλασμάτων που βρίσκονται στα όρια αυτής. Όταν δεν υπάρχει νερό, θα πρέπει να μειωθεί η γεωργική και βιομηχανική παραγωγή (με ενδεχόμενη παράλληλη αύξηση τιμών), να μετακινηθούν οι κτηνοτροφικές μονάδες και να βρεθούν τρόποι να αντιμετωπιστούν οι υγειονομικές προκλήσεις. Επιπροσθέτως η έλλειψη νερού, επιδεινώνει την ξηρασία που εντείνει τις πυρκαγιές, έχει επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα,  καταστρέφοντας συνολικά ένα οικοσύστημα.

Μιλώντας για το πρόβλημα μίας παγκόσμιας λειψυδρίας, επί της ουσίας μιλάμε για μια σημαντική απειλή που ταλαιπωρεί πολλές περιοχές σε όλο τον κόσμο. Σε αυτό ασφαλώς δεν βοηθάει η κλιματική αλλαγή που επηρεάζει και αλλάζει τη διαθεσιμότητα του νερού, η πληθυσμιακή αύξηση που νομοτελειακά οδηγεί σε υπερβολική κατανάλωση και εξάντληση των υδάτινων πόρων, όπως και οι κατά τόπους κακές υποδομές και η κακοδιαχείριση των αποθεμάτων. Σε όλα τα παραπάνω μην ξεχνάμε και την αποψίλωση των δασών, μία τακτική που μειώνει την ικανότητα των εδαφών να κρατούν υγρασία, επιδεινώνοντας την κατάσταση.

Η λύση και σε αυτό το πρόβλημα είναι η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών ανάπτυξης, η εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών για την εξοικονόμηση νερού και η εκπαίδευση των πληθυσμών σχετικά με τη σημασία της βιώσιμης χρήσης του νερού. Αν μόλις το 2,5% των παγκοσμίων υδάτων είναι κατάλληλο για τον άνθρωπο, εκ του οποίου μόλις το 1% είναι εύκολα προσβάσιμο, μπορούμε επιτέλους να αντιληφθούμε το μέγεθος του ζητήματος; Και αν το μυαλό αδυνατεί, μήπως η καρδιά πονάει στη θέα μίας έρημης τσουρουφλισμένης γης;