Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60, ο Μίκης Θεοδωράκης άνοιξε το δρόμο σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε πολιτικό τραγούδι. Οι κατάμεστες συναυλίες του δεν ήταν μονάχα πολιτιστικό γεγονός, αλλά και μια ξεκάθαρη πολιτική πράξη του λαού.

Την περίοδο μετά την πτώση της Χούντας το 1974, το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι επηρέασε βαθύτατα και ευρύτατα τους καλλιτέχνες και δη του συνθέτες.

«Έφυγα από το γραφείο του τέσσερα κιλά πιο αδύνατος, αλλά δεν μου αγγίξανε ούτε τρίχα. Αυτή ήταν η σχέση μου με τη Χούντα»

Το 1974 ο Γιάννης Μαρκόπουλος εισέρχεται στη δισκογραφία με τους «Μετανάστες» και τον «Θεσσαλικό κύκλο», ο Μάνος Λοΐζος με το απαγορευμένο «Καλημέρα ήλιε» ενώ ο Δήμος Μούτσης  με τον δίσκο «Μαρτυρίες», ο οποίος περιείχε τραγούδια τα οποία λογοκρίθηκαν επί χούντας.

Το 1975, ο Θάνος Μικρούτσικος εισέρχεται στον κόσμο της δισκογραφίας με τα «Πολιτικά τραγούδια» από τις εκδόσεις Lyra. Στο δίσκο του πρωταγωνιστούν τα μελοποιημένα ποιήματα του αριστερού Ναζίμ Χικμέτ από την Τουρκία και του Γερμανού κομμουνιστή Βολφ Μπίρμαν.

Την ίδια χρονιά εμφανίζονται «Τα αγροτικά» του Θωμά Μπακαλάκου ενώ ένα χρόνο αργότερα κυκλοφορεί η «Εργατική συμφωνία» του Δήμου Μούτση.

Ο αρχιβασανιστής Μάλλιος και ο Παναγούλης

Οι «Μαρτυρίες» του Δήμου Μούτση, αξιοσημείωτος δίσκος δέκα λογοκριμένων πολιτικών τραγουδιών, ο οποίος ηχογραφήθηκε στο στούντιο της Columbia, δίνει το έναυσμα ώστε να έρθει στο προσκήνιο, η «σχέση» του μουσικοσυνθέτη με τη χούντα.

«Με φωνάζει, λοιπόν, ο διοικητής της Ασφάλειας, που ήταν γαμπρός του Παπαδόπουλου και μου λέει για το κείμενο του Λιάνη: «Να μελοποιήσετε Ρίτσο, εντάξει» «αλλά όχι αυτού του εγκληματία!»

Ο Μούτσης μιλώντας για την καλλιτεχνική παρουσία του την περίοδο της δικτατορίας, είχε πει χαρακτηριστικά στον δημοσιογράφο Σπύρο Αραβανή του Music Paper:

«Την περίοδο της Χούντας δέχτηκα μόνο δυο ενοχλήσεις. Η πρώτη ήταν όταν είχε γράψει ο Λιάνης στα «Νέα» οτι εγώ θα μελοποιούσα και στίχους του Παναγούλη, τον οποίο είχε φέρει ο Λιάνης στο σπίτι μου, όταν βγήκε από την πολυκλινικη, και έμενε με τη Φαλάτσι.

Όντως μου είχε δώσει ο Παναγούλης το βιβλίο του με σημειωμένα τα ποιήματά του που θα ήθελε να μελοποιήσω, δεν το έκανα όμως, όχι για πολιτικούς λόγους, δεν φοβόμουν, αλλά για αισθητικούς, καθώς δεν μου άρεσαν επειδή ήταν πολύ συναισθηματικά. Με φωνάζει, λοιπόν, ο διοικητής της Ασφάλειας, που ήταν γαμπρός του Παπαδόπουλου και μου λέει για το κείμενο του Λιάνη: »Να μελοποιήσετε Ρίτσο, εντάξει» »αλλά όχι αυτού του εγκληματία!»».

Φωτογραφία: Δήμος Μούτσης | Facebook

Του απάντησα οτι δεν πρόκειται να το κάνω όχι για τίποτε άλλο αλλά γιατί δεν μου αρέσουν. Και πράγματι δεν υπήρχαν τα ποιήματα του Παναγούλη στο πρόγραμμα που παρουσιάζαμε τότε με τεράστια επιτυχία στο Ζυγό, με τη Μοσχολιού.

Η δεύτερη ενόχληση ήταν με τον αρχιβασανιστή Μάλλιο, -τον οποίο δολοφόνησε η 17 Νοέμβρη- ο οποίος με είχε κρατήσει εννιά ώρες όρθιο στο γραφείο του λέγοντάς μου «Τώρα να σου κόψω τον κώλ@ ή όχι; Θα το σκεφτώ». Έφυγα από το γραφείο του τέσσερα κιλά πιο αδύνατος, αλλά δεν μου αγγίξανε ούτε τρίχα. Αυτή ήταν η σχέση μου με τη Χούντα».

Όταν ρωτήθηκε στη συνέχεια, αν υπήρξε λογοκρισία στα τραγούδια του, εκείνος είπε χαρακτηριστικά: «Ναι, μου κόβανε τραγούδια και τα έβαλα μετά στις «Μαρτυρίες».

Μια δύσκολη εποχής που «όλοι μας περάσαμε»

Ο δίσκος «Μαρτυρίες» σε μουσική του Δήμου Μούτση και στίχους Μάνου Ελευθερίου, Γιώργου Χρονά, Βαρβάρας Τσιμπούλη, Γιάννη Λογοθέτη, με τραγουδιστές τους Μανώλη Μητσιά, Βασιλική Λαβίνα και Χρήστο Λεττονό, ήρθε να σημαδέψει τη νεοελληνική μουσική που χαρακτηρίζεται από ιδεολογικό υπόβαθρο.

Οι «Μαρτυρίες» περιέχουν τα τραγούδια «Επιστράτευση, 20 Ιουλίου ‘74», σε στίχους Γ.Λογοθέτη και ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά, «Μαρτυρίες» σε στίχους Μ.Ελευθερίου και ερμηνεύτρια την Βασιλική Λαβίνα, το «Γιούπι γιούπι γεια» σε στίχους Γ.Χρονά και ερμηνευτή τον Χρήστο Λεττονό, το «Τούτο το βράδυ» σε στίχους του Δ.Μούτση και ερμηνεύτρια την Βασιλική Λαβίνα, «Το γράμμα της Δευτέρας» σε στίχους του Γ.Λογοθέτη και ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά, «Καταζητούνται» σε στίχους του Γ.Χρονά και ερμηνευτή τον Χρήστο Λεττονό, «Δεν έχει πια ζωή» σε στίχους του Μ.Ελευθερίου και ερμηνεύτρια την Βασιλική Λαβίνα, «Απ’ το κέντρο διερχομένων» σε στίχους του Β.Τσιμπούλη και ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά, «Θυμάσαι στην Ελλάδα» σε στίχους του Γ.Λογοθέτη και ερμηνεύτρια την Βασιλική Λαβίνα και τέλος το «Με ξένο διαβατήριο» σε στίχους του Γ.Λογοθέτη και ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά.

Οι «Μαρτυρίες» όπως έλεγε και ο ίδιος ο συνθέτης ήταν λαϊκές μπαλάντες από μια δύσκολη εποχή που «όλοι μας περάσαμε».

*Κεντρική φωτογραφία θέματος: Δήμος Μούτσης | Facebook

Headlines