Τα στοιχεία του 4ο τρίμηνου για το 2023 αποδεικνύουν για ακόμα μία φορά ότι η ελληνική ανάπτυξη προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία αυξήθηκε κατά 1,8% σε ετήσια βάση (1,4% σε τριμηνιαία βάση).

Το χαμηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ στο 2%, το οποίο ανακοινώθηκε σήμερα από την στατιστική υπηρεσία, αυξάνει το βαθμό δυσκολίας της κυβέρνησης για να σημειώσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για το 2024, άρα και να δώσει έξτρα μπόνους σε πολίτες και ευάλωτα νοικοκυριά, όπως επίδομα Πάσχα ή να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των αγροτών.

Έτσι το «μότο» της κυβέρνησης που κινείται στη λογική «ό,τι περισσεύει θα γυρίζει στην κοινωνία» φαίνεται να είναι υπό αίρεση και οι υψηλοί στόχοι για τα πλεονάσματα στερεύουν τη δεξαμενή για τη χορήγηση έκτακτων παροχών.

«Αναγνωρίζουμε τη μεγάλη δυσκολία των ελληνικών νοικοκυριών» είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε πρόσφατες του, σχετικά με το επίδομα Πάσχα σε ευάλωτες ομάδες κράτησε χαμηλό καλάθι. «Δεν είμαι σε θέση αυτή τη στιγμή να πω απολύτως τίποτα για πρόσθετη δημοσιονομική στήριξη, διότι – όπως καταλαβαίνετε – είμαστε στην αρχή ακόμα της χρονιάς και πρέπει να υλοποιήσουμε τον προϋπολογισμό χωρίς καμία απολύτως παρέκκλιση».

Είναι σαφές ότι τα αιτήματα της κοινωνίας, που πηγάζουν κυρίως από την ακρίβεια, και τους χαμηλούς μισθούς, πιέζουν το κυβερνόν κόμμα ενόψει ευρωεκλογών. Ενδεικτική είναι η πρόσφατη δημοσκόπηση της Metron Analysis για το MEGA, η οποία αποτυπώνει δυσαρέσκεια για τις επιδόσεις της κυβέρνησης και μεγάλη υποστήριξη στους αγρότες.

Η Κυβέρνηση δέχεται τα πυρά της κοινής γνώμης για τις επιδόσεις της στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων προβλήμάτων: της διαφθοράς, των φυσικών καταστροφών, του πληθωρισμού και της εγκληματικότητας, δηλαδή τα προβλήματα γύρω από τα οποία καταγράφεται μια ιδιαίτερα έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει 73% αρνητικές γνώμες στο θέμα της εγκληματικότητας, 72% στο θέμα του πληθωρισμού, και 70% στο θέμα των φυσικών καταστροφών και της διαφθοράς.

Το μεγάλο στοίχημα των επενδύσεων φαίνεται να μην πιάνεται στο βαθμό που στοχεύει η κυβέρνηση, καθώς οι επενδύσεις έριξαν τον πήχη για την ανάπτυξη του 2023 η οποία εν τέλει διαμορφώθηκε χαμηλότερα από τις προβλέψεις της κυβέρνησης, με τον ρυθμό να κλείνει στο 2%, από την εκτίμηση του προϋπολογισμού για 2,4%.

Ενδεικτικά, η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 1,2% το 4ο τρίμηνο, σε σχέση με το 3o τρίμηνο του 2023. Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 2,6% σε σχέση με το 3o τρίμηνο του 2023.

Ως προς τις ετήσιες μεταβολές, η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη παρουσίασε αύξηση κατά 1,8% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2022. Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 5,7% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2022.

Αναζητώντας λύσεις στο Μαξίμου

Για το 2024 η κυβέρνηση βασίζει τον σχεδιασμό της σε ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ κατά 2,9%, και ο φετινός προϋπολογισμός πρέπει να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα σχεδόν διπλάσιο από εκείνο του 2023 δηλαδή 2,1% του ΑΕΠ ( 1,1% το 2023), ήτοι σχεδόν 5 δισ. Ευρώ.

Τα έκτακτα επιδόματα ή ενισχύσεις που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα προκύπτουν από το υπερπλεόνασμα. Αρκεί να αναφερθεί πως το 2023 το πρωτογενές πλεόνασμα ξεπέρασε το στόχο του 1,1% του ΑΕΠ κατά 0,2% ή 0,3%.

Οι επενδύσεις σε πάγια μάλιστα μειώθηκαν (-5,7% ετήσια βάση και -2,6% τριμηνιαία βάση) για πρώτη φορά από το 4ο τρίμηνο του 2020. Τελούν σε υποχώρηση τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα (-0,5% το Q1, -0.6% το Q2, -2,1% το Q3 και -2,6% το Q4). Ο συνολικός σχηματισμός κεφαλαίου μειώθηκε κατά -0,5% λόγω μείωσης των αποθεμάτων.

Όπως σχολιάζει ο επικεφαλής του τμήματος αναλύσεων της Eurobank Τάσος Αναστασάτος, όσον αφορά τους ρυθμούς μεταβολής για το σύνολο του έτους, παρουσιάζουν μία εικόνα επιβράδυνσης της οικονομίας κατά τη διάρκεια του έτους, εν μέρει και ως αποτέλεσμα του δυσμενούς εξωτερικού περιβάλλοντος αλλά και για εγχώριους λόγους.

Παρά ταύτα, η οικονομία συνεχίζει να υπεραποδίδει έναντι του μέσου όρου της Ευρωζώνης, η οποία κατά το 2023 αναπτύχθηκε με μόλις 0,5%. Όμως, η ανάπτυξη σε μεγάλο βαθμό προήλθε από την συνεχιζόμενη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης (+1,8%), συνεισφέροντας την 1,3 ποσοστιαία μονάδα από τις 2π.μ. της συνολικής ανάπτυξης, κι επικουρικά της δημόσιας κατανάλωσης (+1,7%). Οι επενδύσεις σε πάγια, που αποτελούν σημαντικό ζητούμενο για τον μετασχηματισμό του μοντέλου ανάπτυξης, σημείωσαν ήπια αύξηση κατά 4% (0,6 π.μ. συνεισφορά στην ανάπτυξη), παρά την έναρξη υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ΤΑΑ (κι εν μέρει λόγω της καθυστέρησης στην υλοποίηση κάποιων εξ αυτών).

Ο δρόμος προς το Πάσχα

Μήνας κλειδί για το τελικό αποτέλεσμα του 2023 είναι ο Μάρτιος. Το οικονομικό επιτελείο αναμένει τα τελικά έσοδα τα οποία εισπράττονται τους δύο πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους, όπως ο φόρος εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, τα τέλη κυκλοφορίας.

Η ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ στις 7 Μαρτίου αποτελεί μία ψυχρολουσία. Πάντως, στη συνέχεια αναμένονται οριστικά στοιχεία της Eurostat στις 22 Απριλίου, δηλαδή λίγο πριν το Πάσχα.

Υπό την πίεση λοιπόν της ακρίβειας, των υψηλών ενοικίων, του δημογραφικού και των χαμηλών μισθών η κυβέρνηση φαίνεται αναζητά περιθώρια για πυροσβεστικές κινήσεις. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά αποτυπώνονται και στα μεγέθη για την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Η ψαλίδα με την Ευρωζώνη μετά και την πολυετή κρίση αυξήθηκε.

Υπενθυμίζεται ότι τον Μάρτιο έχει προγραμματιστεί να ανακοινωθεί η αύξηση του κατώτατου μισθού για να ισχύσει από την 1η Απριλίου. Το κυβερνητικό σενάριο περιλαμβάνει αύξηση 40 ευρώ έως 50 ευρώ το οποίο εφόσον υλοποιηθεί θα διαμορφώσει τον κατώτατο μισθό στα 820 έως 830 ευρώ, από 780 που είναι σήμερα.

Headlines