Τέσσερις παράγοντες που ενισχύουν την έμφυλη ανισότητα στον εργασιακό χώρο

H έμφυλη ανισότητα στον επαγγελματικό στίβο αποτελεί ένα ζήτημα το οποίο δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο στις γυναίκες. Οι σοβαρές επιπτώσεις που επιφέρει στους εργαζόμενους, τους οργανισμούς, τις επιχειρήσεις και το σύνολο της κοινωνίας εν γένει, δεν έχουν μόνο κοινωνικό χαρακτήρα, ούτε περιορίζονται στην εδραίωση στερεοτύπων τα οποία υπονομεύουν τις ατομικές ελευθερίες των γυναικών αλλά και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει αντίκτυπο στην οικονομία και κατά συνέπεια στο βιοτικό επίπεδο ανδρών και γυναικών, ένα φαινόμενο που αποδυναμώνει και υπονομεύει τους κοινωνικούς δεσμούς, οδηγεί στον εκφοβισμό, τον αποκλεισμό και την παρενόχληση, ενώ παρεμποδίζει την άνθιση νέων, καινοτόμων ιδεών οι οποίες θα οδηγήσουν στην επίλυση σημαντικών προβλημάτων για την κοινωνία.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, λοιπόν, έχει σημασία να γνωρίζουμε ποιοι παράγοντες ενισχύουν το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών στο εργασιακό περιβάλλον. Διότι, εστιάζοντας σε όλα εκείνα που καλλιεργούν τις έμφυλες διακρίσεις, θα γνωρίζουμε τι χρειάζεται να αλλάξουμε, ώστε να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο ισότητας, το οποίο θα επιτρέπει σε όλους να απολαμβάνουν τις ίδιες ευκαιρίες και τα ίδια προνόμια.

To απέραντο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων

Από το 1979 που οι γυναίκες κέρδιζαν μόλις το 62% από τον μισθό των αντρών, η διαφορά στις απολαβές μεταξύ των δύο φύλων έχει βελτιωθεί κάπως, ανεβάζοντας το ποσοστό στην αμοιβή των γυναικών στο 81%. Συνεπώς, δεν είμαστε σε θέση να μιλάμε ακόμη για ισότητα στον εργασιακό χώρο, όταν για το 1 δολάριο που κερδίζει ένας άντρας, σε μία γυναίκα αντιστοιχούν μόλις 0,88 σεντς, ενώ κάνουν την ίδια εργασία και διαθέτουν τις ίδιες δεξιότητες. Ωστόσο, οι παραπάνω αριθμοί είναι μόνο η κορυφή ενός μεγάλου «παγόβουνου», καθώς κάτω από αυτούς κρύβονται καθιερωμένες πρακτικές που εδραιώνουν τις έμφυλες διακρίσεις στο εργασιακό περιβάλλον, σοβαρές ανισότητες στους μισθούς και τα μπόνους, εξαιρετικά περιορισμένες ευκαιρίες διαπραγμάτευσης για τις εργαζόμενες, αλλά και ατελείωτες υπερωρίες εκ μέρους των γυναικών, οι οποίες προσπαθούν μάταια να φτάσουν το ίδιο επίπεδο αμοιβής με τους άντρες.

Η υποεκπροσώπηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις

Γυάλινη οροφή και broken rung, είναι μόνο δύο σύγχρονες έννοιες που προσπαθούν να εξηγήσουν τα… ανεξήγητα, δηλαδή την πασίδηλη, άδικη υποεκπροσώπηση των γυναικών σε υψηλόβαθμες θέσεις, ηγετικούς ρόλους και διοικητικά συμβούλια. Στην πραγματικότητα, βέβαια, το πρόβλημα ξεκινάει από κάτω προς τα πάνω, από το γεγονός πως οι γυναίκες καλούνται να υπερπηδήσουν εμπόδια ήδη από τα πρώτα «σκαλιά» στην ανηφόρα της επαγγελματικής ιεραρχίας. Πιο συγκεκριμένα, για κάθε 100 άνδρες εργαζόμενους που προάγονται από enrty level θέσεις σε ηγετικές, αντιστοιχούν μόλις 87 γυναίκες. Την ίδια στιγμή, παρατηρείται πως μεταξύ των γυναικών που καταφέρνουν τελικά να ανελιχθούν σε διευθυντικές θέσεις, υπάρχει μία μεγαλύτερη τάση αποχώρησης ή και παραίτησης σε σχέση με αυτή των ανδρών.

Η παρενόχληση και οι διακρίσεις στον χώρο εργασίας

Σύμφωνα με έρευνες, περίπου 3 στις 5 εργαζόμενες έχουν βιώσει κάποια μορφή παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον. Αυτό το γεγονός μπορεί να αφορά κάποια μικροεπίθεση ή κάποια σοβαρότερη μορφή επίθεσης, όπως μία σεξουαλική παρενόχληση, περιστατικά που επηρεάζουν την ευημερία των γυναικών, την απόδοση, την εξέλιξη και τη σταδιοδρομία τους, αφού αισθάνονται τον χώρο εργασίας ως ένα εχθρικό πλαίσιο, το οποίο τους προκαλεί φόβο και ανασφάλεια. Παρόλα αυτά, ακόμη και αν η παρενόχληση στο εργασιακό περιβάλλον είναι ένα ζήτημα με το οποίο έρχονται αντιμέτωπα και τα δύο φύλα, οι γυναίκες είναι αυτές που έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να παραιτηθούν από την απασχόλησή τους, δίχως να αναφέρουν κάτι για το περιστατικό, διότι το θεωρούν ανάξιο να ληφθεί υπόψη από κάποιον αρμόδιο.

Η μητρότητα, η εγκυμοσύνη και το «motherhood penalty»

Οι έμφυλοι ρόλοι και οι προκαταλήψεις που αυτοί φέρουν είναι ένας από τους μεγαλύτερους περιορισμούς που έχουν επωμιστεί οι γυναίκες στην αγορά εργασίας. «Σκοπεύεις να παντρευτείς ή να γίνεις μητέρα», «πώς θα τα καταφέρεις με το σπίτι αν χρειαστεί να εργαστείς λίγες ώρες επιπλέον» είναι μόνο μερικές από τις απαράδεκτες ερωτήσεις που μπορεί να δεχθεί μία γυναίκα υποψήφια σε μία επαγγελματική συνέντευξη, καθώς και μόνο ένα δείγμα από τις διακρίσεις που αντιμετωπίζει σχετικά με την εγκυμοσύνη, την άδεια μητρότητας, την επιστροφή στην απασχόλησή της έπειτα από τον τοκετό. Αναμφίβολα, οι αρνητικές αντιλήψεις σχετικά με τη μεγάλη δέσμευση που επιφέρει σε μία γυναίκα η μητρότητα, οδηγούν σε μία εξαιρετικά προκατειλημμένη αντιμετώπισή τους, η οποία σε βάθος χρόνου επηρεάζει αρνητικά την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Μάλιστα, υπολογίζεται πως περίπου 54.000 γυναίκες χάνουν ετησίως την απασχόλησή τους επιστρέφοντας στο γραφείο, έπειτα από μία εγκυμοσύνη.