Imposter syndrome σημαίνει πως το 75% των γυναικών σε ηγετικούς ρόλους νιώθει πως δεν αξίζει τη θέση του

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν λίγους μήνες από τον οργανισμό KPMG, η πλειονότητα των γυναικών στελεχών από διάφορους επαγγελματικούς κλάδους, εργαζόμενες που βρίσκονται ένα βήμα πριν ανελιχθούν σε ανώτατα στελέχη C-suit, έρχονται αντιμέτωπες με αισθήματα ανεπάρκειας και αμφιβολίας σε κάποια φάση της καριέρα τους. Μάλιστα, ήδη από το 1978 που μας πρωτοσυστήθηκε ο όρος «imposter syndrome» ή αλλιώς, το «σύνδρομο του απατεώνα», ο οποίος περιγράφει συνοπτικά το αίσθημα ανεπάρκειας που βιώνουν οι άνθρωποι, ιδίως όταν είναι διακεκριμένοι στον τομέα τους, συνδέθηκε κυρίως με τις γυναίκες που σημειώνουν επαγγελματικές επιτυχίες και υψηλές επιδόσεις.

Η πρώτη αναφορά στο «imposter syndrome» έγινε από τις Pauline R. Clance και Suzanne A. Imes στο άρθρο τους «The Impostor Phenomenon in High Achieving Women: Dynamics and Therapeutic Intervention», ενώ αναφερόταν σε άτομα τα οποία δεν εσωτερικεύουν τα επιτεύγματά τους, κατά κάποιον τρόπο τα αποποιούνται, με αποτέλεσμα να θεωρούν πως δεν αξίζουν την επιτυχία τους, πως κατάφεραν με κάποιον τρόπο να ξεγελάσουν τους άλλους για όσα επιτεύγματα τους αναγνωρίζουν. Επιστρέφοντας στο σήμερα, παρατηρούμε πως γυναίκες με σπουδαίες περγαμηνές στον τομέα τους δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν την αξία τους, να νιώσουν άνετα και να αποδεχθούν τη θέση που κατέχουν. Ακριβώς για αυτό, πολλές καταλήγουν να εργάζονται υπερωρίες για να νιώσουν καλά με τον εαυτό τους, δυσκολεύονται να εκφράσουν απορίες ή να ζητήσουν βοήθεια, αντιμετωπίζουν έντονο άγχος και φτάνουν στα πρόθυρα του burn out.

Ναι, το impostοr syndrome έχει έντονο έμφυλο πρόσημο, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο της περασμένης χρονιάς. Ωστόσο, δεν πρέπει να αφαιρούμε από την εξίσωση τον προσωπικό παράγοντα, δηλαδή τα βιώματα που κάνουν κάποια άτομα πιο επιρρεπή στην αυτοαμφισβήτηση. Βάζοντας σε αριθμούς το «φαινόμενο του απατεώνα», στις περισσότερες γυναίκες προκύπτει στην ηλικία των 23 ετών και το ερέθισμα που το πυροδοτεί, τουλάχιστον για τη 1 από τις 5, είναι η πίεση να τα έχει όλα υπό έλεγχο, ενώ για τις 3 από τις 10 παρουσιάζεται από την επιθυμία να αισθάνονται τέλειες. Πιο αναλυτικά, το 63% από τις γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα πιστεύουν πως η έλλειψη αυτοπεποίθησης έχει συμβάλλει σημαντικά σε αυτό, ενώ το 44% θεωρεί πως βασική αιτία του imposter syndrome αποτελεί το γεγονός πως συγκρίνει τον εαυτό της με άλλους.

To ερώτημα είναι, λοιπόν, πώς θα διαμορφώσουμε ένα εργασιακό περιβάλλον, το οποίο θα ενδυναμώνει τις γυναίκες, θα τις βοηθά να ξεπεράσουν τις αμφιβολίες που καλλιεργούν για τον εαυτό τους και δεν θα τις υπονομεύει; Η απάντηση κρύβεται στον τρόπο με το οποίο οι επιχειρήσεις διαχειρίζονται τα κατορθώματα των εργαζομένων τους εν γένει. Συγκεκριμένα, οι προϊστάμενοι χρειάζεται να είναι υποστηρικτικοί, να είναι εκείνοι που θα δημιουργήσουν ένα πιο ανθρώπινο, ασφαλές κλίμα στον χώρο εργασίας, δείχνοντας στις γυναίκες πώς να εργάζονται με περισσότερη κατανόηση ως προς τον εαυτό τους και κυρίως, κάνοντας καλύτερη διαχείριση του άγχους τους.

Κλείνοντας, είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως η εργασιακή κουλτούρα μίας επιχείρησης παίζει τον πιο καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση του imposter syndrome. Η δημιουργία ενός υγιούς, ενθαρρυντικού και προοδευτικού εργασιακού περιβάλλοντος αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την αντιμετώπιση του συνδρόμου του απατεώνα στις γυναίκες επαγγελματίες, για αυτό οι επιχειρήσεις οφείλουν να διασφαλίζουν  μία ίση μεταχείριση προς όλους τους εργαζόμενους, μία μεταχείριση που προωθεί και επιβραβεύει τη διαφορετικότητα, που εκτιμά και αναγνωρίζει τη συνεισφορά κάθε ατόμου για τη μοναδικότητά του.