Σεισμός στην Τουρκία: Διχογνωμία μεταξύ των επιστημόνων – Ανησυχία για την Αγιά Σοφιά

Διίστανται οι απόψεις μεταξύ των σεισμολόγων όσον αφορά τον ενδεχόμενο μεγάλο σεισμό στην Τουρκία, μετά την πρόσφατη σεισμική δόνηση 4,9 Ρίχτερ που σημειώθηκε την περασμένη Δευτέρα στα Δαρδανέλια.

Ο τουρκικός σεισμολόγος Χουσεΐν Οζτούρκ δήλωσε: «Κάθε σεισμός σε αυτές τις περιοχές αντιλαμβανόμαστε ως προειδοποίηση για τον αναμενόμενο μεγάλο σεισμό στην Κωνσταντινούπολη. Τέτοια γεγονότα σπάνε σιγά-σιγά τα ρήγματα, ηγούνται σε μεγάλους σεισμούς. Σαν να είναι μια είδη προετοιμασία, ένα σημάδι για τον μεγάλο επερχόμενο σεισμό».

Ο ίδιος προειδοποίησε τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης να παραμείνουν πάντα ετοιμότητα για οποιαδήποτε εξέλιξη.

Η προσοχή επικεντρώνεται στο ρήγμα της Ανατολίας, το οποίο χωρίζεται σε δύο τμήματα, βόρειο και νότιο, και είχε προκαλέσει τον καταστροφικό σεισμό των 7,4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στο Ιζμίτ στις 17 Αυγούστου 1999.

«Ο βορειότερος κλάδος αυτού του ρήγματος πλησιάζει την Κωνσταντινούπολη και διασχίζει τα Πριγκιποννήσια. Σύμφωνα με τη γλώσσα των επιστημόνων, αυτό το τμήμα έχει ‘κλειδώσει’, είναι δηλαδή έτοιμο να προκαλέσει έναν σεισμό. Αυτή η περιοχή έχει υποστεί εκτενή μελέτη. Από το 2004, οι επιστήμονες έχουν παρουσιάσει έρευνες που εκτιμούν με ποσοστό πιθανότητας 35% – 70% την εκδήλωση σεισμού άνω των 7 βαθμών Ρίχτερ έως το 2034. Ωστόσο, η ακριβής χρονική στιγμή εμφάνισης ενός τέτοιου σεισμού παραμένει άγνωστη» δήλωσε ο αναπληρωτής διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, ο σεισμολόγος Βασίλης Καραστάθης, στην εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος».

Οι τελευταίοι σεισμοί που είχαμε στην Προύσα και στα Δαρδανέλια ανησυχούν τους ειδικούς

«Αυτή τη στιγμή ένα debate που γίνεται μεταξύ των επιστημόνων είναι αν θα σπάσει ένα κομμάτι από το ρήγμα αυτό ή αν θα σπάσει όλο το ρήγμα. Αν σπάσει ένα κομμάτι του, τότε θα μιλάμε για άλλο μέγεθος σεισμού από το εάν σπάσει όλο το ρήγμα. Και αυτό είναι το θέμα συζήτησης μεταξύ των επιστημόνων τώρα στην Τουρκία. Αλλά το πότε θα σπάσει κανείς δεν το ξέρει» τονίζει ο κ. Καραστάθης.

«Ίσως επηρεαστούν κάποιες περιοχές στον ελλαδικό χώρο»

Από την πλευρά του, ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Αθανάσιος Γκανάς, εξήγησε: «Για την Κωνσταντινούπολη έχουν γίνει διευρυμένες έρευνες και με ευρωπαϊκά κονδύλια, καθώς το ρήγμα είναι υποθαλάσσιο και περνάει από τα Πριγκιποννήσια νοτίως και συνεχίζει μέχρι τον Μαρμαρά. Εκεί, στα Πριγκιποννήσια, υπάρχει το κομμάτι του ρήγματος που δεν έσπασε το 1999. Αυτό, αν σπάσει τώρα, θα δώσει έναν σεισμό 7,5 ρίχτερ. Είναι ώριμο να σπάσει, έχει να δώσει σεισμό 400 χρόνια και κάποια στιγμή σύντομα θα γίνει αυτό».

Ο κ. Γκανάς αναφέρθηκε και στο θέμα αναφορικά με το πόσο θα επηρεάσει τον ελλαδικό χώρο ένας ενδεχόμενος μεγάλος σεισμός στην Κωνσταντινούπολη. «Σε ενδεχόμενο πολύ ισχυρού σεισμού στην Κωνσταντινούπολη βραχυπρόθεσμα ίσως επηρεαστούν κάποιες περιοχές στον ελλαδικό χώρο. Περιμένουμε δηλαδή μια αύξηση της σεισμικότητας στο Βόρειο Αιγαίο και στο Κεντρικό, αλλά δεν μπορούμε να πούμε κάτι άλλο, γιατί κι εμείς εκτιμήσεις κάνουμε με βάση το ιστορικό και τη στατιστική». Πάντως, σε ανάρτησή του, ο σεισμολόγος και διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Γεράσιμος Χουλιάρας, ανέφερε ότι το ποσοστό εκδήλωσης ενός πολύ ισχυρού σεισμού που θα επηρεάσει άμεσα την Κωνσταντινούπολη είναι 43,6%, ενώ σύμφωνα με τη μέθοδο που εφαρμόζει στην πρόγνωση σεισμών, τα αποτελέσματα για έναν πολύ ισχυρό σεισμό αυτή τη στιγμή είναι «φτωχά».

Ανησυχία για την Αγιά Σοφιά

Ο Ευθύμιος Λέκκας, καθηγητής Γεωλογίας και Φυσικών Καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ, μιλώντας στον «Ελεύθερο Τύπο» εξήγησε από την πλευρά του ότι κανείς δεν ξέρει εάν θα εκδηλωθεί άμεσα ο σεισμός που περιμένουν στην Κωνσταντινούπολη. «Η άποψη και Τούρκων και Ιαπώνων και άλλων επιστημόνων είναι ότι επίκειται ένας μεγάλος σεισμός στην Κωνσταντινούπολη και το τεκμηριώνουν όλες οι επιστημονικές ομάδες. Οι τελευταίοι σεισμοί που είχαμε στην Προύσα και στα Δαρδανέλια θεωρούνται από πολλούς ότι είναι το έναυσμα για την εν λόγω σεισμική δραστηριότητα στην Κωνσταντινούπολη», είπε αρχικά και επεσήμανε:

«Μπορεί να γίνει σε δύο ή σε πέντε χρόνια ή σε περισσότερα. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα τεράστιο ρήγμα, το ρήγμα της Ανατολίας, το οποίο έχει ένα μήκος της τάξεως των 1.500 χιλιομέτρων, από την Κασπία μέχρι το Αιγαίο, χωρίζεται σε 13 μεγάλα κομμάτια, τα 12 κομμάτια έχουν σπάσει και έχουν δώσει μεγάλους σεισμούς.

Εικόνα της Αγιάς Σοφιάς

Το τελευταίο κομμάτι που αναμένεται να σπάσει είναι αυτό που είναι νότια της Κωνσταντινούπολης, στον Κόλπο του Μαρμαρά. Διαπιστώθηκε ότι έπρεπε ήδη να έχει γίνει ένας σεισμός μέχρι το 2020, όμως, δεν έγινε ο σεισμός αυτός. Όσο περνάει ο χρόνος, οι πιθανότητες αυξάνουν και μαζί αυξάνει και το μέγεθος του σεισμού, αφού συσσωρεύεται μεγάλη ενέργεια».

Ευάλωτο σε σεισμούς το μνημείο

Εκείνο που επεσήμανε ιδιαίτερα ο κ. Λέκκας είναι το γεγονός πως, όταν γίνει ένας τέτοιος σεισμός, η Αγιά Σοφιά θα επηρεαστεί άμεσα. «Το κέλυφος του ιστορικού μνημείου έχει 1.500 χρόνια. Τα στατικά στοιχεία του έχουν υποστεί φθορές. Έχει φθορές εξωτερικές και εσωτερικές, και παρόλο που υπάρχει πρόγραμμα ενίσχυσης της στατικότητας, δεν έχει γίνει, επομένως, είναι ένα μνημείο ευάλωτο στους σεισμούς.

Όταν γίνει ένας τέτοιος σεισμός, θα έχουμε τεράστιες επιπτώσεις στην παλιά Κωνσταντινούπολη. Γιατί ναι μεν οι περιοχές προς το καινούργιο αεροδρόμιο έχουν σύγχρονες κατασκευές και αντισεισμικό σχεδιασμό, από την άλλη δε, αν κρίνουμε από αυτό που είδαμε στην Αντιόχεια τον Φεβρουάριο του 2023, καταλαβαίνουμε ότι η ποιότητα των κατασκευών τους δεν είναι τόσο καλή.

Άρα, θα έχουμε μεγάλες επιπτώσεις. Έτσι, η Αγιά Σοφιά έχει υψηλή τρωτότητα απέναντι σε έναν ισχυρό σεισμό εξαιτίας των αλλοιώσεων και της φθοράς που έχει υποστεί. Βέβαια, δεν ξέρουμε αν θα καταρρεύσει σε έναν τόσο μεγάλο σεισμό, και το απευχόμαστε, αλλά σίγουρα θα έχει σημαντικές ζημιές και αυτή είναι η ανησυχίας μας».