Οι μεγάλες οικονομικές δυσκολίες –απόρροια των δύο πολεμικών μετώπων που συντηρούσαν ταυτόχρονα, στην Αττική και στη Σικελία– υποχρέωσαν τους Αθηναίους να δώσουν εντολή στον Διειτρέφη να οδηγήσει στην πατρίδα τους χίλιους τριακόσιους θράκες μισθοφόρους που είχαν αφιχθεί στην Αθήνα και προορίζονταν αρχικά για τη Σικελία (δεν είχαν προλάβει να αναχωρήσουν μαζί με τον Δημοσθένη). Στο ταξίδι της επιστροφής, στη Μυκαλησσό της Βοιωτίας (πόλη στην περιοχή της σύγχρονης Ριτσώνας), οι θράκες πελταστές προέβησαν σε λεηλασίες και ανήκουστες θηριωδίες, σκοτώνοντας αδιακρίτως τους κατοίκους, τους γέροντες, τις γυναίκες, ακόμα και τα παιδιά ενός σχολείου.

Στο μέτωπο της Σικελίας τα πράγματα εξελίσσονταν επί τα χείρω για τους Αθηναίους, καθώς όλες οι πολιτείες του νησιού –εκτός από τον Ακράγαντα, που τηρούσε ουδέτερη στάση– είχαν συσπειρωθεί γύρω από τους Συρακουσίους. Στην πρώτη σύγκρουση που έλαβε χώρα μετά την έλευση των αθηναϊκών ενισχύσεων υπό την ηγεσία του Δημοσθένη και του Ευρυμέδοντος, οι Αθηναίοι, παρά την αρχική υπεροχή τους, απέτυχαν εντέλει να ανακαταλάβουν το στρατηγικής σημασίας ύψωμα των Επιπολών. Ο Δημοσθένης, αποθαρρυμένος από τις μεγάλες απώλειες των ανδρών του και διαπιστώνοντας ιδίοις όμμασιν το αδιέξοδο της κατάστασης, εισηγήθηκε με τη σύμφωνη γνώμη του Ευρυμέδοντος την άμεση αποχώρηση των Αθηναίων και των συμμάχων τους από τη Σικελία – για εκείνον προτεραιότητα είχε όχι η πολιορκία των Συρακουσών, αλλά το μέτωπο του πολέμου στην Αττική, στη Δεκέλεια. Όμως, ο Νικίας, αν και είχε επίσης επίγνωση της δυσοίωνης συγκυρίας, δίσταζε να συναινέσει στην απόσυρση των αθηναϊκών στρατευμάτων, συνεκτιμώντας τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα των Συρακουσίων, αλλά και την ιδιοσυγκρασία των συμπατριωτών του, που αντιδρούσαν μάλλον σπασμωδικά και ανώριμα στις κατά καιρούς δυσμενείς περιστάσεις.

Η αναβλητικότητα αυτή των Αθηναίων, η αργοπορία τους στη λήψη της κρίσιμης απόφασης για αποχώρηση των δυνάμεών τους από τη Σικελία –σε αυτή συντέλεσε ουσιωδώς και μια έκλειψη σελήνης που σημειώθηκε τότε και θεωρήθηκε κακό σημάδι–, έμελλε να αποδειχθεί μοιραία. Οι Συρακούσιοι, έχοντας πλέον ναυτική υπεροχή, αποφάσισαν να φράξουν το στόμιο του μεγάλου λιμένος της πόλης τους και να εμποδίσουν την έξοδο των Αθηναίων και των συμμάχων τους από αυτόν, ώστε να εξολοθρεύσουν το εκστρατευτικό σώμα τους. Οι Αθηναίοι, βλέποντας τον αποκλεισμό του λιμένος από τους Συρακουσίους και καταλαβαίνοντας τον άμεσο κίνδυνο που διέτρεχαν, έλαβαν την απόφαση να επιβιβαστούν τάχιστα στα καράβια τους και να ναυμαχήσουν με όλες τις δυνάμεις τους. Ο Θουκυδίδης παρουσιάζει στο σημείο αυτό τις αγορεύσεις των δύο αρχιστρατήγων, του Νικία και του Γύλιππου, πριν από την καθοριστική αναμέτρηση. Στην πολύωρη ναυμαχία που ακολούθησε, και στην οποία χάθηκαν πολλά καράβια και πολλοί άνδρες, θριαμβευτές αναδείχθηκαν οι Συρακούσιοι και οι σύμμαχοί τους, που κατάφεραν να τρέψουν σε φυγή τα αντίπαλα πληρώματα.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, χάρτης όπου απεικονίζονται οι δύο λιμένες των Συρακουσών και τα οχυρωματικά έργα που κατασκευάστηκαν εκεί κατά τη διάρκεια της Σικελικής Εκστρατείας.

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Α’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Β’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Γ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Δ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Ε’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος ΣΤ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Ζ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος H’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Θ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος Ι’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος ΙΑ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος ΙΒ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος ΙΓ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος ΙΔ’)

Θουκυδίδης: Το μέτρο της αντικειμενικότητας (Μέρος ΙΕ’)

Headlines