Κατοικίδια: Πώς να στηρίξετε όσους πενθούν την απώλεια του μικρού τους φίλου

Η συντροφικότητα, η στοργή και η αγάπη που βιώνουμε αν μοιραζόμαστε τη ζωή μας με ένα κατοικίδιο είναι κάτι που δεν βρίσκουμε εύκολα στη ζωή, εξ ου και όταν το ζώο πεθάνει η θλίψη μας είναι βαθιά και το κενό δυσαναπλήρωτο.

«Όσοι χάνουν το ζωάκι τους συχνά το βιώνουν ως απώλεια άκρου» λέει η Τζούντιθ Χάρμπορ

Η κοινωνία, παρ’ όλα αυτά, τείνει να ιεραρχεί χαμηλά τον πόνο από την απώλεια ενός σκύλου ή μιας γάτας πιστεύοντας ότι ξεπερνιέται εύκολα, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια, λέει η Σέρι Κορμιέ, ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Sweet Sorrow: Finding Enduring Wholeness After Loss and Grief».

Όπως αναφέρουν οι ειδικοί στους New York Times, αν θέλουμε να βοηθήσουμε κάποιον να ξεπεράσει την απώλεια του κατοικιδίου του, το σημαντικότερο είναι να μην υποβαθμίζουμε αυτό που έχει συμβεί επειδή – όπως πολλοί νομίζουν – πρόκειται για ζώο και όχι για άνθρωπο.

Η απώλεια κάποιου πλάσματος που αγαπάς είναι απώλεια όπως κάθε άλλη, σε πληγώνει και σε αφήνει μετέωρο.

Η σημασία της ενσυναίσθησης

Η απώλεια ενός ζώου συντροφιάς μπορεί να οδηγήσει σε θλίψη που ενέχει μια αίσθηση αδικίας, επειδή δεν επικυρώνεται ή δεν αναγνωρίζεται από τον ευρύτερο κόσμο, σημειώνει η Μισέλ Κρόσλι, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Rhode Island College και αντιπρόεδρος της μη κυβερνητικής οργάνωσης Association for Pet Loss and Bereavement.

Η θλίψη ενός ατόμου περιπλέκεται από συναισθήματα ενοχής εάν έχει αναγκαστεί να επιλέξει ευθανασία για το κατοικίδιό του

Ως εκ τούτου, προσθέτει, «πολλά άτομα καταλήγουν να πενθούν απομονωμένα λόγω του φόβου της απόρριψης από τους άλλους, καθώς ανησυχούν ότι δεν θα τους καταλάβουν ή ότι θα υποβαθμίσουν την απώλεια».

Η δρ Κορμιέ συστήνει να εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας με απλό τρόπο που δείχνει ενσυναίσθηση. Μπορούμε, για παράδειγμα, να πούμε «ξέρω ότι ήταν τόσο σημαντικό μέρος της ζωής και της οικογένειάς σας, καταλαβαίνω πόσα σήμαινε για εσάς και πόσο πολύ σας λείπει ήδη».

Αυτό αρκεί. Σίγουρα δεν χρειάζεται να λέμε ότι ξέρουμε πώς αισθάνονται, ακόμα κι αν έχουμε χάσει κι εμείς το ζωάκι μας στο παρελθόν. «Η θλίψη του καθενός είναι μοναδική», τονίζει η δρ Κορμιέ. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε, προσθέτει, ότι η θλίψη συχνά περιπλέκεται από συναισθήματα ενοχής εάν κάποιος έχει επιλέξει την ευθανασία για να ελαχιστοποιήσει τον πόνο λόγω απροσδόκητης ασθένειας ή να ανακουφίσει το κατοικίδιό του από την ταλαιπωρία των γηρατειών, εξηγεί η δρ Κορμιέ.

Κανείς δεν είναι προετοιμασμένος να πάρει αυτή την απόφαση και όταν τελικά την πάρει είναι εξαιρετικά οδυνηρή. Υπάρχουν άνθρωποι που ποτέ δεν ξέχασαν και τους στοιχειώνουν μνήμες από την όλη διαδικασία της ευθανασίας.

Η διαδικασία του πένθους

Τα τελετουργικά αποτελούν σημαντικό μέρος της διαδικασίας του πένθους, λέει η δρ Κρόσλι, αλλά μερικές φορές παραβλέπονται όταν πεθαίνει ένα ζώο.

Το πέθνος χρειάζεται χρόνο, λένε οι ειδικοί – Η πλέον ακατάλληλη ερώτηση είναι «θα πάρετε άλλο;»

Ίσως στο αγαπημένο μας πρόσωπο θα άρεσε ένα κουτί αναμνηστικών με φωτογραφίες και μερικά από τα παιχνίδια του μικρού του φίλου ή η μετατροπή των μπολ νερού και φαγητού του σε γλαστράκια. Δεν έχει τόση σημασία τι θα είναι αυτό που θα προτείνουμε, όσο η ειλικρινής διάθεση να συμπαρασταθούμε στη διαδικασία πένθους στηρίζοντας έμπρακτα τον άνθρωπο που πονάει.

«Οι άνθρωποι αναφέρουν πραγματικά έντονη σωματική νοσταλγία, συχνά τη συγκρίνουν με αυτό που φαντάζονται ότι είναι η απώλεια ενός άκρου», σημειώνει η Τζούντιθ Χάρμπορ, κοινωνική λειτουργός κτηνιατρικής στο Schwarzman Animal Medical Center στη Νέα Υόρκη.

Η Χάρμπορ βοηθά στη λειτουργία ομάδων υποστήριξης για τους ανθρώπους που βιώνουν οξύ πένθος μετά τον θάνατο ενός ζώου συντροφιάς. «Δεν υπάρχει εύκολη λύση γι’ αυτή τη νοσταλγία, αλλά μερικές φορές ένα αντικείμενο του κατοικιδίου που κάποιος θα μπορεί να κρατάει ή να αγκαλιάζει, όπως μια κουβέρτα, μπορεί να βοηθήσει» λέει η ίδια.

Ακούμε περισσότερο, μιλάμε λιγότερο

Οι άνθρωποι μερικές φορές ντρέπονται να ανοιχτούν για το πόσο πολύ τους λείπει το κατοικίδιό τους, κάτι που μπορεί να συμβάλει στο αίσθημα μοναξιάς και απομόνωσης, εξηγεί η δρ Κορμιέ.

Αν είναι έτοιμοι να μοιραστούν ιστορίες, φωτογραφίες ή βίντεο του κατοικιδίου τους, προσθέτει η ίδια, τους ενθαρρύνουμε καθώς αυτό μπορεί να τους κάνει να νιώσουν λιγότερο μόνοι στον πόνο τους. «Και, αν είναι δυνατόν, ακούστε περισσότερο απ’ ό,τι μιλάτε» συμπληρώνει.

Θλίψη όπως κάθε άλλη

Υπάρχει μια παρανόηση ότι η θλίψη που σχετίζεται με τα κατοικίδια δεν διαρκεί τόσο πολύ όσο άλλα είδη θλίψης, λένε οι ειδικοί. Όμως, είναι αυτό που είναι και κάνει κύκλους, εξηγεί η δρ Κορμιέ, προτρέποντάς μας να επικοινωνούμε συχνά με τους ανθρώπους που βιώνουν τέτοια απώλεια όχι μόνο ημέρες ή εβδομάδες μετά, αλλά για μήνες ή ακόμη και χρόνια αργότερα.

«Το πέθνος χρειάζεται χρόνο», τονίζει η δρ Χάρμπορ. Γι’ αυτό μας συμβουλεύει να μην ρωτάμε αν ο άνθρωπος που έχασε κατοικίδιο σκοπεύει να αποκτήσει άλλο, μια ερώτηση που από την εμπειρία της γίνεται δυστυχώς σχεδόν σε όλους.

«Μην τους ξεχνάτε», μας υπενθυμίζει, τέλος, εξηγώντας ότι έχει πραγματικά νόημα να τους δίνουμε χρόνο να κουβεντιάσουν για το ζωάκι τους. «Οι άνθρωποι αυτοί συχνά αισθάνονται ότι ο κόσμος γυρίζει και ο χρόνος περνάει και κανείς δεν θυμάται τον μικρό τους φίλο».