Ερυθρά Θάλασσα: Μυστικές συνομιλίες ΗΠΑ και Ιράν για τις επιθέσεις

Οι επιθέσεις των Χούθι σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, έχουν προκαλέσει μεγάλα προβλήματα στην ναυτιλία. Πέραν των φρεγατών που έχουν αποσταλεί από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν ξεκινήσει μυστικές συνομιλίες με Ιρανούς αξιωματούχους, σε μία προσπάθεια να συμφωνήσει η Τεχεράνη να κάνει χρήση της επιρροής της στο κίνημα των Χούθι της Υεμένης για να σταματήσουν τις επιθέσεις.

Οι μυστικές συνομιλίες που ξεκίνησαν οι Αμερικανοί Αξιωματούχοι αποτελούν μέρος της τακτικής της κυβέρνησης Μπάιντεν, η οποία χρησιμοποιεί διπλωματικά κανάλια με την αντίπαλη πλευρά, την ώρα που έχει ήδη ξεκινήσει τις στρατιωτικές αποτρεπτικές ενέργειες. Σε αυτήν την περίπτωση, απώτερος στόχος του είναι η αποκλιμάκωση ενός κύματος περιφερειακών εχθροπραξιών στο οποίο εμπλέκονται μαχητικές ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν και το οποίο προκλήθηκε από τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.

Τρεις γύροι διαπραγματεύσεων

Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times ο πρώτος γύρος των διαπραγματεύσεων πραγματοποιήθηκε στο Ομάν τον Ιανουάριο.  Επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας ήταν ο σύμβουλος του Λευκού Οίκου για θέματα Μέσης Ανατολής Μπρετ ΜακΓκουρκ και ο απεσταλμένος του στο Ιράν Άμπραμ Πέιλι. Ο Ιρανός αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Αλί Μπαγκερί Κανί, ο οποίος είναι επίσης ο κορυφαίος διαπραγματευτής της Τεχεράνης για τα πυρηνικά και εκπροσώπησε την Ισλαμική Δημοκρατία.

Ένας δεύτερος γύρος διαπραγματεύσεων με τη συμμετοχή του ΜακΓκουρκ είχε προγραμματιστεί για τον Φεβρουάριο, αλλά αναβλήθηκε όταν ο ΜακΓκουρκ δεσμεύτηκε με τις προσπάθειες των ΗΠΑ να μεσολαβήσουν για μια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς ώστε να σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα και να διασφαλιστεί η απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων που κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας, πρόσθεσαν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι.

«Έχουμε πολλούς διαύλους για να περνάμε μηνύματα στο Ιράν», δήλωσε εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών. Αρνήθηκαν να δώσουν λεπτομέρειες «εκτός από το να πουν ότι, από τις 7 Οκτωβρίου, όλα τους έχουν επικεντρωθεί στην ανάδειξη του πλήρους φάσματος των απειλών που προέρχονται από το Ιράν και στην ανάγκη να σταματήσει το Ιράν την οριζόντια κλιμάκωσή του». Οι τελευταίες γνωστές συνομιλίες μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν ήταν επίσης οι λεγόμενες συνομιλίες προσέγγισης τον περασμένο Μάιο.

Οι θέσεις ΗΠΑ και Ιράν για τους Χούθι – Ποια η επιρροή της Τεχεράνης

Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα κατηγορήσει την Τεχεράνη ότι προμηθεύει τους Χούτι με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραύλους και πληροφορίες για να διεξάγουν τις επιθέσεις τους κατά της ναυτιλίας.  Το Ιράν αναγνωρίζει την παροχή πολιτικής υποστήριξης στους Χούθι, οι οποίοι ελέγχουν τη βόρεια Υεμένη και έχουν δικαιολογήσει τις επιθέσεις τους ως υποστήριξη προς τους Παλαιστίνιους. Ωστόσο, η Τεχεράνη επιμένει ότι οι αντάρτες δρουν ανεξάρτητα.

«Το Ιράν έχει επανειλημμένα πει ότι έχει μόνο μια μορφή πνευματικής επιρροής [πάνω στους αντάρτες]. Δεν μπορούν να υπαγορεύσουν στους Χούθι, αλλά μπορούν να διαπραγματευτούν και να μιλήσουν», δήλωσε Ιρανός αξιωματούχος.

Υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις ότι η Τεχεράνη επιδιώκει να μειώσει τις εντάσεις με την Ουάσινγκτον μετά την επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος σε αμερικανική στρατιωτική βάση στα σύνορα Ιορδανίας-Συρίας, όπου σκοτώθηκαν τρεις Αμερικανοί στρατιώτες. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 2 Φεβρουαρίου, οι αμερικανικές δυνάμεις πραγματοποίησαν ένα κύμα επιθέσεων εναντίον δυνάμεων που πρόσκεινται στο Ιράν, στη Συρία και το Ιράκ.

Οι ΗΠΑ ζητούν την παρέμβαση της Τεχεράνης – Η σχέση των Χούθι με την Τεχεράνη

Αν και ο απώτερος στόχος του Ιράν είναι να εκδιώξει τις αμερικανικές δυνάμεις από το Ιράκ και τη Συρία, η Τεχεράνη έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει να αποφύγει μια άμεση σύγκρουση με τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ και να αποφύγει έναν ολοκληρωμένο περιφερειακό πόλεμο.

Οι Χούθι, ωστόσο, συνέχισαν να επιτίθενται στη ναυτιλία, παρά τα πολλαπλά πλήγματα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου κατά των στρατιωτικών τους εγκαταστάσεων. Η ομάδα έχει εξαπολύσει 99 επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα και τα γύρω ύδατα – που έπληξαν 15 εμπορικά πλοία, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων αμερικανικών πλοίων – από τον Οκτώβριο.

Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι η στρατιωτική δράση από μόνη της δεν θα είναι αρκετή για να αποτρέψει τους Χούθι και πιστεύουν ότι τελικά η Τεχεράνη θα πρέπει να πιέσει την ομάδα να περιορίσει τις δραστηριότητές της.

Παρόλο που οι Χούθι είναι ιδεολογικά λιγότερο κοντά στην Τεχεράνη από ό,τι άλλες μαχητικές ομάδες, η σχέση έχει βαθύνει καθώς το κίνημα έχει γίνει ένα όλο και πιο σημαντικό μέλος του «άξονα αντίστασης» που υποστηρίζεται από το Ιράν.

Το πυρηνικό πρόγραμμα, τα ανταλλάγματα και η οι συνέπειες της επίθεση της Χαμάς

Οι δυτικές δυνάμεις ανησυχούν επίσης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, καθώς η Τεχεράνη συνεχίζει να εμπλουτίζει ουράνιο σε επίπεδα που πλησιάζουν την κατηγορία των όπλων. Αυτό ήταν το επίκεντρο της κυβέρνησης Μπάιντεν πριν από τις 7 Οκτωβρίου, καθώς προσπαθούσε να περιορίσει την κρίση που προκλήθηκε από τη μονομερή απόσυρση του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ από την πυρηνική συμφωνία του 2015 που υπέγραψε το Ιράν με τις παγκόσμιες δυνάμεις.

Τον Σεπτέμβριο, η Τεχεράνη και η Ουάσινγκτον συμφώνησαν σε ανταλλαγή κρατουμένων και οι ΗΠΑ ξεπάγωσαν 6 δισ. δολάρια από τα χρήματα του Ιράν για το πετρέλαιο, τα οποία είχαν κολλήσει στη Νότια Κορέα. Τα κεφάλαια μεταφέρθηκαν σε λογαριασμό στο Κατάρ, όπου η χρήση τους θα παρακολουθείται. Παράλληλα με τη συμφωνία αυτή, η κυβέρνηση Μπάιντεν επεδίωκε να συμφωνήσει άγραφα μέτρα αποκλιμάκωσης με την Τεχεράνη, συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτατου ορίου στον εμπλουτισμό ουρανίου.

Αλλά το ξέσπασμα του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς διέλυσε τις ελπίδες για πρόοδο και το Ιράν δεν μπόρεσε να έχει πρόσβαση στα 6 δισ. δολάρια που μεταφέρθηκαν στο Κατάρ. Οι ΗΠΑ δεν έχουν παγώσει τα κεφάλαια, αλλά η διαδικασία προσδιορισμού των ξένων εταιρειών που έχουν άδεια να εμπορεύονται ανθρωπιστικά αγαθά με τη δημοκρατία χρησιμοποιώντας τα χρήματα έχει καθυστερήσει, απογοητεύοντας την Τεχεράνη, η οποία αντιμετωπίζει αυξανόμενες οικονομικές πιέσεις.