Κάτι πήγε στραβά – Πώς οι κυρώσεις της ΕΕ δεν θα εμποδίσουν τον Πούτιν να μείνει άλλα έξι χρόνια στο Κρεμλίνο

Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κερδίσει έξι ακόμη χρόνια εξουσίας στις προεδρικές εκλογές στη Ρωσία.

Οι αντίπαλοί του – πολλοί εξ αυτών πίσω από τα κάγκελα, εξόριστοι στο εξωτερικό ή και νεκροί – λένε ότι οι αξιωματούχοι της ΕΕ πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να χτυπήσουν τη Μόσχα εκεί όπου πονάει.

Παρά τις προσπάθειες της ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στις ρωσικές αρχές για την πλήρους κλίμακας εισβολή τους στην Ουκρανία και τη συνεχιζόμενη καταστολή των διαφωνούντων, η ψηφοφορία ξεκίνησε να διεξάγεται την Παρασκευή, εβδομάδες αφότου η Μόσχα απέκτησε σημαντικά εδάφη στην Ουκρανία.

Εν τω μεταξύ, η κυβερνώσα ελίτ γίνεται πλουσιότερη, η Ρωσία πουλάει πετρέλαιο σε τιμές υψηλότερες από το ανώτατο όριο που έχει καθοριστεί από την G7, ο στρατός της Μόσχας εξασφαλίζει στρατιωτική τεχνολογία, που υπόκειται σε κυρώσεις μέσω συμμαχικών χωρών, και η φωνή τού πιο σφοδρού επικριτή του Πούτιν, του Αλεξέι Ναβάλνι, σίγησε για πάντα τον περασμένο μήνα, όταν πέθανε στη σωφρονιστική αποικία στην οποία κρατούνταν.

Οι Ευρωπαίοι μόλις τώρα συνειδητοποιούν ότι «κάτι πήγε στραβά»

Η Ρωσία μπορεί να είναι η χώρα με τις περισσότερες κυρώσεις στον κόσμο, αλλά «υπήρξαν πολλά λάθη» στα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν από τους δυτικούς συμμάχους, δήλωσε στο Euronews ο Ρώσος πολιτικός και ηγέτης της αντιπολίτευσης Ντμίτρι Γκούντκοφ. Οι κυρώσεις, όπως είπε, έχουν ωφελήσει τον Πούτιν, αλλά βλάπτουν τους Ρώσους.

Με λίγα λόγια, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μόλις τώρα συνειδητοποιούν ότι «κάτι πήγε στραβά».

Τον περασμένο μήνα, δικαστήριο της Μόσχας απαγόρευσε στον κύριο αντίπαλο του Πούτιν, τον Μπόρις Ναντέζντιν, επικριτή του πολέμου στην Ουκρανία, να συμμετάσχει στις εκλογές.

Ο Γκούντκοφ, ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Κόμματος των Αλλαγών, εξορίστηκε στην Ουκρανία το 2021, αφού κρατήθηκε – και αφέθηκε ελεύθερος λίγο αργότερα – για μια «ψεύτικη», όπως υποστηρίζει, ποινική υπόθεση εναντίον του. Δικαστήριο της Μόσχας εξέδωσε τον Φεβρουάριο ένταλμα σύλληψης εναντίον του, με την κατηγορία της διανομής «πλαστών» πληροφοριών για τον ρωσικό στρατό. Ο πρώην πολιτικός αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και 10 ετών.

Για τους Ρώσους αντιφρονούντες, η παρανομία του Πούτιν δεν πρέπει να αμφισβητείται: ο Ρώσος ηγέτης υπόκειται από τον Μάρτιο του 2023 σε ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στην Ουκρανία – το δημοψήφισμα του 2020, που του επέτρεψε να διεκδικήσει δύο ακόμη εξαετείς προεδρικές θητείες θεωρήθηκε απάτη από τους διεθνείς παρατηρητές – και οι φετινές εκλογές διεξάγονται στα παράνομα κατεχόμενα εδάφη του Ντονέτσκ, του Λουγκάνσκ, της Χερσώνας και της Ζαπορίζια.

Γιατί απέτυχε η Δύση με τις κυρώσεις;

Σύμφωνα με τη Rasa Juknevičienė, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την Λιθουανία, η ΕΕ δεν διαθέτει μια «αποτελεσματική δομή» για την εφαρμογή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, λόγω της έλλειψης εμπειρίας του μπλοκ.

Η Ένωση των 27 χωρών έθεσε σε εφαρμογή τον περασμένο μήνα τη 13η δέσμη κυρώσεων κατά της Μόσχας, με στόχο τον περαιτέρω περιορισμό της ρωσικής πρόσβασης σε στρατιωτικές τεχνολογίες και την αποτροπή της καταστρατήγησης των κυρώσεων.

Οι δυτικοί ηγέτες, όμως, πρόσθεσε η Juknevičienė, «φοβούνται να τιμωρήσουν τον Πούτιν, να συντρίψουν το καθεστώς του Πούτιν και να παράσχουν κάθε αναγκαία υποστήριξη στην Ουκρανία».

Το Forbes ανακοίνωσε πέρυσι ότι ο συνολικός πλούτος των υπερπλουσίων της Ρωσίας αυξήθηκε κατά 152 δισεκατομμύρια δολάρια (139 δισεκατομμύρια ευρώ) από το 2022. Επίσης, μέτρησε 110 δισεκατομμυριούχους στη Ρωσία – 22 περισσότερους από το προηγούμενο έτος.

«Οι φίλοι του Πούτιν απλά γελούν μαζί σας»

Μιλώντας στους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ τον Φεβρουάριο, η χήρα του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλνια, δήλωσε ότι οι κυρώσεις δεν έχουν στοχεύσει αρκετά την ελίτ της Ρωσίας. Ισχυρίζεται ότι έχουν μεταφέρει τα υπάρχοντά τους σε συγγενείς και φίλους, για να αποφύγουν την κατάσχεση των περιουσιακών τους στοιχείων.

«Οι φίλοι του Πούτιν απλά γελούν μαζί σας», είπε χαρακτηριστικά.

Από την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία είναι σε θέση να πουλάει πετρέλαιο πάνω από το ανώτατο όριο τιμής των 60 δολαρίων ανά βαρέλι που καθιέρωσαν οι χώρες της G7 τον Δεκέμβριο του 2022, σύμφωνα με το Ατλαντικό Συμβούλιο. Το Κρεμλίνο διακινεί πάνω από το 70% του πετρελαίου του «μέσω ενός σκιώδους στόλου».

Μια έκθεση ερευνητών από το King’s College του Λονδίνου διαπίστωσε ότι η Ρωσία μπόρεσε να αποφύγει τις κυρώσεις, εισάγοντας απαγορευμένα προϊόντα μέσω φιλικών χωρών όπως η Γεωργία, η Λευκορωσία και το Καζακστάν.

«Βλέπουμε πώς οι κυρώσεις δεν λειτουργούν και αυτό είναι προφανές για τη Δύση», δήλωσε στο Euronews η Ρωσίδα αντιφρονούσα Αναστασία Σεβτσένκο. Ενώ πιστεύει ότι η έννοια των κυρώσεων γενικά μπορεί να είναι αποτελεσματική, υποστήριξε ότι οι σύμμαχοι έχουν «πολλή δουλειά να κάνουν» για να επηρεάσουν τον Πούτιν.

Πώς μπορεί η ΕΕ να βοηθήσει τη ρωσική αντιπολίτευση;

Η Σεβτσένκο ήταν το πρώτο πρόσωπο στη Ρωσία που διώχθηκε ποινικά βάσει του νόμου του Κρεμλίνου περί «ανεπιθύμητων οργανώσεων». Ενώ συνελήφθη, η μεγαλύτερη κόρη της, η Αλίνα, αρρώστησε. Οι ρωσικές αρχές επέτρεψαν στην Αναστασία να δει την κόρη της, μόνο λίγες ώρες πριν πεθάνει.

Για την ίδια, ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι στις προεδρικές εκλογές είναι να αναγνωρίσουν το καθεστώς του Βλαντίμιρ Πούτιν ως παράνομο.

Στις εκλογές του 2018, χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ουγγαρία και το Ισραήλ συνεχάρησαν τον Πούτιν για την επανεκλογή του. Η Γαλλία και η Γερμανία αναγνώρισαν τη νίκη του, αλλά απέφυγαν να χρησιμοποιήσουν τη λέξη «συγχαίρω».

Οι αντιφρονούντες τονίζουν επίσης την ανάγκη δυτικής υποστήριξης για τους Ρώσους που έχουν ξεφύγει από το καθεστώς.

«Κανείς δεν γνωρίζει τον Πούτιν καλύτερα από εμάς. Κανείς δεν γνωρίζει τη χώρα μας καλύτερα από εμάς. Κανείς δεν γνωρίζει τις ελίτ και την κοινωνία των πολιτών στη Ρωσία καλύτερα από εμάς», σημειώνει ο εξόριστος Γκούντκοφ, ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Κόμματος των Αλλαγών, προσθέτοντας ότι «δυστυχώς, όμως, η τεχνογνωσία μας δεν λαμβάνεται υπόψη ενώ ασκείται κάποια από τις πολιτικές κυρώσεων».

Πιέζοντας για αλλαγή από την εξορία

Εν τω μεταξύ, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης καλούν τους Ρώσους να προσέλθουν στις κάλπες στις 17 Μαρτίου το μεσημέρι και να γράψουν «Ναβάλνι» ή να σκίσουν το ψηφοδέλτιό τους ως μορφή διαμαρτυρίας.

«Θέλουμε να δείξουμε ότι πολλοί άνθρωποι που βγαίνουν στους δρόμους και προσέρχονται στα εκλογικά κέντρα είναι κατά του Πούτιν και του πολέμου», τονίζει ο Γκούντκοφ, λέγοντας πως «είναι η μόνη ασφαλής μορφή για τους ανθρώπους να διαδηλώνουν και να εκφράζουν τη θέση τους χωρίς να συλλαμβάνονται».