Ανθρωπόκαινο: Απορρίφθηκε η πρόταση για τη γεωλογική εποχή του ανθρώπου

Έπειτα από 15 χρόνια ερευνών, συζητήσεων και διενέξεων, ο διεθνής οργανισμός που συντάσσει το επίσημο βιογραφικό της Γης αποφάσισε να μην κηρύξει την έναρξη του Ανθρωπόκαινου, της γεωλογικής εποχής που φέρει τα σημάδια της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Η απόφαση έχει μάλλον τεχνικό χαρακτήρα, αφού κανείς δεν αμφιβάλλει για τη σαρωτική επίδραση του ανθρώπου, ο οποίος άλλαξε το παγκόσμιο τοπίο και το κλίμα, εισήγαγε τα πλαστικά στο γεωλογικό προφίλ του πλανήτη και άφησε εκατομμύρια είδη να κρέμονται από το χείλος της εξαφάνισης.

Κι όμως, η Διεθνής Επιτροπή Στρωματογραφίας, αρμόδια για τον ορισμό των γεωλογικών εποχών, αποφάσισε ότι ο πλανήτης παραμένει στο Ολόκαινο, την περίοδο που ξεκίνησε πριν από 11.700 χρόνια με την λήξη της τελευταίας εποχής των παγετώνων. Από τα 18 μέλη της αρμόδιας υποεπιτροπής, μόνο τέσσερα ενέκριναν την πρόταση της Ομάδας Εργασίας Ανθρωπόκαινου για την κήρυξη νέας γεωλογικής εποχής.

Σημάδια στη λίμνη

Η Ομάδα Εργασίας είχε αναλάβει να προτείνει έναν συγκεκριμένο γεωλογικό σχηματισμό ως επίσημο πειστήριο για τη μετάβαση.

Επέλεξε ως ορόσημο ένα στρώμα λάσπης στον βυθό της λίμνη Κρόφορντ στον Καναδά , στο οποίο ανιχνεύονται ραδιοϊσότοπα από τις πυρηνικές δοκιμές της δεκαετίας του 1950, αιθάλη από την καύση ορυκτών καυσίμων, σωματίδια πλαστικού, ίχνη λιπασμάτων και ενδείξεις μείωσης της βιοποικιλότητας λόγω της βιομηχανικής γεωργίας.

H λίμνη Κρόφορντ στον Καναδά συγκεντρώνει όλα τα σημάδια της ανθρώπινης επίδρασης στον πλανήτη (Wikimedia Commons)

Αν και το σκεπτικό της απόφασης δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, μέλη της υποεπιτροπής που μίλησαν στον Τύπο δήλωσαν πως δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο έτος που σηματοδοτεί τις ανθρωπογενείς μεταβολές στον πλανήτη.

Η πρόταση «περιορίζει και στενεύει τη σημασία του Ανθρωπόκαινου» δήλωσε στους New York Times o Γιαν Πιοτρόφσκι του Πανεπιστημίου του Άρχους στη Δανία, μέλος της υποεπιτροπής. Αλλαγές πλανητικής κλίμακας, επισήμανε, είχαν ήδη έρθει με την επανάσταση της Γεωργίας πριν από 12.000 χρόνια ή τη Βιομηχανική Επανάσταση του 19ου αιώνα.

Μια εναλλακτική λύση θα ήταν να αναγνωριστεί το Ανθρωπόκαινο όχι ως γεωλογική εποχή αλλά ως μεταβατικό συμβάν, όπως ισχύει για παράδειγμα με το λεγόμενο Μεγάλο Οξειδωτικό Συμβάν, τον εμπλουτισμό της ατμόσφαιρας με οξυγόνο λόγω της δραστηριότητας φωτοσυνθετικών οργανισμών πριν από περίπου δύο δισεκατομμύρια χρόνια.

Κάτι τέτοιο μάλλον θα είχε περισσότερο νόημα, δεδομένου ότι οι γεωλογικές διεργασίες δεν μεταμορφώνουν τον πλανήτη απότομα αλλά σε βάθος χρόνου, σχολίασαν ανεξάρτητοι ειδικοί.

H τελική απόφαση προκάλεσε πάντως την αντίδραση του προέδρου και ενός αντιπροέδρου της Υποεπιτροπής Τεταρτογενούς Στρωματογραφίας, οι οποίοι ζήτησαν νέα ψηφοφορία λόγω παρατυπιών.

Παρόλα αυτά, η ετυμηγορία θεωρείται απίθανο να ανατραπεί.

Νέα πρόταση για το Ανθρωπόκαινο θα μπορούσε να υποβληθεί στο μέλλον, θα έπρεπε όμως να περάσει την ίδια διαδικασία από την αρχή.

Στο μεταξύ, το αποτύπωμα του ανθρώπου στον πλανήτη θα συνεχίσει να μεγαλώνει.

Έντυπη έκδοση Το Βήμα