Πως θα ήταν άραγε το Λεκανοπέδιο εάν βομβαρδιζόταν όπως η Γάζα;

Η έκταση του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Αθηνών – Πειραιώς, κοντολογίς Λεκανοπέδιο Αττικής, είναι περίπου 412 τ.χ. ενώ εκείνη της Λωρίδας της Γάζας 360 τ.χ. Πως θα ήταν άραγε η Αθήνα εάν βομβαρδιζόταν από χιλιάδες τόνους ισραηλινών βομβών;

Αμέσως μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, ως αποτέλεσμα της επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ, δύο ειδικοί στις ΗΠΑ ανέλαβαν να καταγράψουν την «γεωγραφία» της καταστροφής που δημιούργησαν τα ισραηλινά αντίποινα.

Ο αναπληρωτής καθηγητής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον Χαμόν Βαν Ντε Χιούκ, και ο επικεφαλής του εργαστηρίου Conflict Ecology, μιας μονάδας γεωχωρικής έρευνας, και ο υπ. δρ. στο City University της Νέας Υόρκης (CUNY) Κόρεϊ Σερ, χρησιμοποίησαν δορυφορικό ραντάρ για να τεκμηριώσουν τις αλλαγές στα χαρακτηριστικά του τοπίου στη Γάζα που προκάλεσαν οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί.

Σημειώνεται ότι μόνο τους πρώτους 3 μήνες της ισραηλινής εισβολής, 29.000 πυρομαχικά -βλήματα και βόμβες- που έριξε το Ισραήλ στη Γάζα ξεπέρασαν κατά πολύ αυτά τα 3.678 που έριξαν οι ΗΠΑ μεταξύ 2004 και 2010 στο Ιράκ. H χαρτογράφηση της ζημίας είναι απαραίτητη για την αναφορά των επιπτώσεων του πολέμου.

Μιλώντας οι Βαν Ντε Χιούκ και Σερ στο Global Investigative Journalism Network για τη χαρτογράφηση των συγκρούσεων στη Γάζα, εξηγούν πως μπορούν τα δορυφορικά ραντάρ να βοηθήσουν στην αποτύπωση της εικόνας για το τι συμβαίνει στο έδαφος.

Χρησιμοποιώντας μεθόδους που σχεδιάστηκαν για τη χαρτογράφηση των ζημιών μετά από σεισμούς, μπόρεσαν να δημιουργήσουν μια σύνθετη εικόνα της κλίμακας των συνεπειών των βομβαρδισμών υπολογίζοντας πως τουλάχιστον το 54% των κτιρίων στη Γάζα πιθανότατα έχει υποστεί ζημιές ή καταστραφεί.

Ερωτηθείς ο Βαν Ντε Χιούκ εάν η σύγκρουση στη Γάζα συγκρίνεται με οτιδήποτε έχουν δει οι ειδικοί μέχρι σήμερα, ήταν ξεκάθαρος για την μοναδικότητας της έντασής της.

«Άλλες ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις [στη Γάζα] ήταν πολύ πιο μικρής κλίμακας, τοπικού χαρακτήρα ή είχαν ελάχιστες ζημιές σε υποδομές ή ήταν μικρής διάρκειας. Αυτή ξεπερνάει μακράν όλες αυτές τις προηγούμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία. Αυτό είναι πραγματικά ασύνηθες» ανέφερε.

«Υποθέτω ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που μας έχουν εντυπωσιάσει. Η διάρκεια της σύγκρουσης και η ταχύτητα της και η έντασή της έχει αιφνιδιάσει τους πάντες. Τις πρώτες μέρες που φτιάχναμε αυτούς τους χάρτες, ήμασταν κάπως έκπληκτοι που οι ζημιές που καταγράφαμε ήταν τόσο γρήγορες, γεμίζοντας τον χάρτη συνεχώς», είπε ο ειδικός.

«Επίσης, ένα πράγμα που με εξέπληξε είναι η χρήση των χαρτών και των δεδομένων [από δημοσιογράφους]. Υπάρχει τέτοια ανάγκη για αυτό το είδος συνειδητοποίησης. Τουλάχιστον φαίνεται σίγουρα έτσι από το πώς οι δημοσιογράφοι χρησιμοποιούν τα δεδομένα για να καταλάβουν τι συμβαίνει, όχι σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία, αλλά τι συμβαίνει σε όλο το εύρος της Γάζας».

Ο Κόρεϊ Σερ ανέφερε ότι έβλεπαν προηγουμένως περιοχές αποσταθεροποιημένες και το γνωρίζουμε επειδή το δορυφορικό ραντάρ είναι ευαίσθητο στην τρισδιάστατη δομή και διάταξη μιας περιοχής. «Έτσι, είναι ένας διαφορετικός τρόπος να βλέπεις μια περιοχή σε σχέση με μια εικόνα».

Δεδομένου ότι κανένας ερευνητής δεν έχει πρόσβαση στη Λωρίδα της Γάζας, για να επιβεβαιώσει τα ευρήματά του, ο Βαν Ντε Χιούκ λέει ότι αναμένουνε απλά να τελειώσει η σύγκρουση για να έχουν πρόσβαση. «Έτσι, όπως κάθε άλλη ομάδα, κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να διασταυρώσουμε διαφορετικές πηγές δεδομένων. Συγκρίνουμε τους χάρτες μας με τους χάρτες του ΟΗΕ» λέει ο ίδιος.

Το ραντάρ μπορούν να εντοπίζουν εκεί που δεν το καταφέρνουν οι δορυφορικές εικόνες.

«Σε μια εμπόλεμη ζώνη, δεν θα μπορείτε πάντα να δείτε ζημιές από πάνω, όπως γίνεται συνήθως με τις δορυφορικές εικόνες» εξηγεί ο Σερ.

«Αλλά όταν κοιτάμε αυτές τις περιοχές χρησιμοποιώντας ραντάρ, μπορούμε να δούμε δείκτες ζημιάς που δεν θα ήταν πάντα ορατοί από ψηλά. Φανταστείτε λοιπόν την πλευρά μιας κατασκευής να έχει υποστεί ζημιά και μετά να την κοιτάξετε απευθείας από πάνω, πιθανότατα δεν θα μπορείτε να δείτε αυτή τη ζημιά στο πλάι, ειδικά σε ένα μέρος όπως η πόλη της Γάζας όπου η πυκνότητα της δομημένης περιοχής είναι τόσο υψηλή. Είναι χτισμένα τόσο κοντά μεταξύ τους που θα βλέπετε αυτές τις αναφορές από το έδαφος των δρόμων με τεράστιες ζημιές, αλλά μπορεί να μην δείτε αυτή τη ζημιά ακόμη και στα πιο υψηλής ανάλυσης δορυφορικά οπτικά δεδομένα. [Αλλά] επειδή το δορυφορικό ραντάρ είναι ευαίσθητο στα χαρακτηριστικά υποδομών σε κλίμακα εκατοστών και χιλιοστών — είναι διαφορετικός τρόπος εμφάνισης».

Με δεδομένη την άναρχη και πυκνή δόμηση της ελληνικής πρωτεύουσας και δίχως πράσινο, το Λεκανοπέδιο με έκταση λίγο μεγαλύτερη από τη Λωρίδα της Γάζας, ίσως να βίωνε ανάλογη καταστροφή, εάν δεχόταν ανάλογο όγκο πυρομαχικών.

Δύσκολο να μπαίνεις στα «παππούτσια» του άλλου, αλλά μήπως χρειάζεται για να γίνει αντιληπτό τι βιώνουν εκατομμύρια συνάνθρωποι μακριά μας;