Οδυσσέας Ελύτης: Το δάκρυ της μιας φοράς

Όσα θα διαβάσετε στις παρακάτω γραμμές δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Τα Νέα» την Τρίτη 19 και την Τετάρτη 20 Μαρτίου 1996, ανήμερα δηλαδή και την επομένη της κηδείας του Οδυσσέα Ελύτη (είχε φύγει από τη ζωή το μεσημέρι της Δευτέρας 18ης Μαρτίου 1996, στο σπίτι του στο Κολωνάκι, σε ηλικία 85 ετών):

Το μόνο πράγμα που παίρνει μαζί του πεθαίνοντας ο άνθρωπος είναι το μικρό εκείνο μέρος της περιουσίας του που ίσα-ίσα δεν ενδιαφέρει κανέναν άλλο. Κάτι λίγες αισθήσεις ή στιγμές· δύο τρεις νότες κυμάτων, την ώρα που το μαλλί το παίρνει ο αέρας με τα γλυκά ψιθυρίσματα μες στο σκοτάδι· ολίγες μέντες από δυο κοντά-κοντά βαλμένες ανάσες· ένα τραγούδι βαρύθυμο, σαν βράχος μαύρος· και το δάκρυ, το δάκρυ της μιας φοράς, το για πάντοτε. Όλα όσα, μ’ άλλα λόγια, κάνουν την αληθινή του φωτογραφία, την καταδικασμένη να χαθεί και να μην επαναληφθεί ποτέ.

(Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά, «Τα Νέα», Τρίτη 19 Μαρτίου 1996)

«ΤΑ ΝΕΑ», 19.3.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΤΑ ΝΕΑ», 19.3.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Αλήθεια, νιώθω τώρα να ’μαι κοντά, σχεδόν ν’ «ακουμπώ» κείνα που διηγούνται οι παλιοί ναυτικοί. Για μια ζώνη απέραντης και άπεφθης καθαρότητας, όπου το βάρος σου εκεί δε μετράει κι όπου το φως δεν είναι του ηλίου που ξέρουμε μήτε κανενός άλλου τεχνητού ή ουρανίου σώματος· είναι το φως που δε χρειάζεται να περάσει από τα μάτια για να σου γίνει αισθητό. Εκεί, έχουν να λένε, συντελείται η επανάκτηση του σώματος μείον την εύτρωτη πλευρά του· η ανασύνθεση της ύλης που σε αποτελεί, με βάση δεδομένα εντελώς άγνωστα για μας και συγκλονιστικά, προπάντων από την άποψη ότι δεν υπάγονται πλέον στις διαδικασίες του χρόνου. 

(Πρόσω Ηρέμα, «Τα Νέα», Τρίτη 19 Μαρτίου 1996)

«ΤΑ ΝΕΑ», 19.3.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Λυπηρά τα εγκόσμια. Και τα εκτός επίσης
Έλλειψη έχει από ζωντανούς ο Θεός και
σ’ ένα μοναστήρι μικρό
Σαν σ’ ορνιθώνα μάς έχει κλείσει μην και του
φύγουμε. Αλλ’
Εμείς φεύγουμε.

(στίχοι από μεγάλη ανέκδοτη σύνθεση του Ελύτη, πρωτοδημοσιευμένοι στα ιταλικά το Νοέμβριο του 1995 για το αφιέρωμα του περιοδικού Poesia, «Τα Νέα», Τετάρτη 20 Μαρτίου 1996)

«ΤΑ ΝΕΑ», 20.3.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΤΑ ΝΕΑ», 19.3.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΤΑ ΝΕΑ», 20.3.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΤΑ ΝΕΑ», 20.3.1996, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Σεφέρης δασκαλεύει τον νεαρό ποιητή (σ.σ. τον Ελύτη) και κάποτε κάθονται ώρες και συζητούν τα ποιήματα του Ελύτη. Στο τέλος, ο δάσκαλος Σεφέρης ξεχωρίζει την «Επέτειο» και αρχίζει να την διαβάζει μεγαλόφωνα. Το αίμα, λέει ο Ελύτης, ανέβαινε στο κεφάλι μου, η καρδιά μου χτυπούσε δυνατά, ως τη στιγμή που εκείνος τελειώνοντας απίθωσε το χαρτί στο τραπέζι, το χτύπησε με το χέρι του και είπε κοιτάζοντάς με στα μάτια, σχεδόν εμπιστευτικά: Είναι καλό ποίημα. Όπως κατάλαβα αργότερα, μια κουβέντα όπως αυτή ήταν ο μεγαλύτερος έπαινος που μπορούσε να ακούσει κανείς από το στόμα του.

(απόσπασμα από κείμενο τού νυν ομότιμου καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέα Γιώργη Γιατρομανωλάκη, που έφερε τον τίτλο Δυο ποιητές στην ίδια πόλη, «Τα Νέα», Τετάρτη 20 Μαρτίου 1996)