Ο Ερντογάν επιμένει στα ήρεμα νερά με την Ελλάδα αλλά αναζητά την «τρικυμία» στο Κυπριακό

Στο Κυπριακό στρέφει το βλέμμα του ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και σε αυτό κατευθύνει την εμπρηστική ρητορική και τις απειλές που τα προηγούμενα χρόνια έβαζαν στο στόχαστρο την Αθήνα. Στην παρούσα φάση η Ελλάδα είναι εκτός των επιλογών του «χρήσιμου εχθρού» και η εναλλακτική είναι η Κύπρος.

Την Δευτέρα ο Ερντογάν σε ομιλία του υποστήριξε ότι αν η Τουρκία είχε πιέσει περισσότερο, ίσως θα είχε πάρει όλη την Κύπρο.

Θα μπορούσε η Κύπρος να είναι τουρκική

«Πριν από μισό αιώνα, οι Τουρκοκύπριοι επέστρεψαν από το χείλος της γενοκτονίας. Στην ‘’ειρηνευτική επιχείρηση’’ του 1974 μαρτύρησαν 498 στρατιώτες μας από όλες τις γωνιές της χώρας μας, αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και ιδιώτες. Παρ’ όλες τις πιέσεις, αν δεν υπήρχε η επέμβαση της Τουρκίας, δεν θα υπήρχε σήμερα ούτε η »Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» ούτε οι Τουρκοκύπριοι. Στην πραγματικότητα, ίσως αν είχαμε πιέσει προς τα νότια, να μην υπήρχε πια νότος και βορράς και η Κύπρος να ήταν εντελώς δική μας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο τούρκος πρόεδρος.

Η Αθήνα απάντησε μέσω διπλωματικών πηγών χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις Ερντογάν «στρέβλωση της ιστορικής αλήθειας και προσβολή στην μνήμη των θυμάτων. Πολλώ δε μάλλον όταν γίνονται σε χρόνο κατά τον οποίο βρισκεται σε εξέλιξη προσπάθεια υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την επανεκκίνηση των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».

Αν και η δήλωση Ερντογάν περί δυνατότητας κατάληψης όλης της Κύπρου, κατά την εισβολή το 1974 είναι πρωτοφανής, η ρητορική επίθεση στη Λευκωσία δεν αποτελεί έκπληξη. Σαφώς δεν αποτελεί και απειλή για νέα εισβολή.

Ρητορικές επιθέσεις

Με τον τούρκο πρόεδρο να έχει στοχοποιήσει και στο παρελθόν την Κύπρο λεκτικά, αλλά και με προκλήσεις στο πεδίο, όταν δεν θεωρούσε ότι θα τον ωφελήσει μία αντίστοιχη επίθεση στην Ελλάδα. Ακόμα και στην περίοδο της ακραίας έντασης με την Ελλάδα η Κύπρος παρέμενε στο στόχαστρο των προκλήσεων της Άγκυρας, ιδιαίτερα των παράνομων ερευνών, σε περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ, που η Τουρκία θεωρεί δική της ή ιδιοκητσία του ψευδοκράτους, ως το «εύκολο θύμα». Ένα χαρτί διπλωματικού εκβιασμού, χωρίς ουσιαστικό κόστος για την Άγκυρα. Με την τουρκική πλευρά να εκμεταλλεύεται και την αδιαφορία της ΕΕ, αλλά και συνολικά της διεθνούς κοινότητας, για το Κυπριακό, ιδιαίτερα μετά το σχέδιο Ανάν.

Σε μία περίοδο δε που η Τουρκία έχει αποφασίσει ότι θα παραμείνει σε ήρεμα νερά με την Αθήνα για ικανό χρονικό διάστημα, η Κύπρος είναι ο αναμενόμενος στόχος, σε επίπεδο επιθετικής ρητορικής. Ιδιαίτερα σε προεκλογική περίοδο, καθώς η Τουρκία βαδίζει προς αυτοδιοικητικές εκλογές και έχει ανάγκη ενέσεις εθνικισμού.

Το Κυπριακό εκτός διαλόγου για ελληνοτουρκικά

Δεδομένου μάλιστα ότι το Κυπριακό ποτέ δεν ήταν στο τραπέζι του διαλόγου για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Αλλά αποτελεί και αποτελούσα σταθερά ένα ξεχωριστό ζήτημα. Έστω και αν υπογραμμίζεται από την Αθήνα ότι το Κυπριακό είναι θέμα εθνικού ενδιαφέροντος και πρωταρχικό για την Ελλάδα.

Να σημειωθεί ότι στην παρούσα περίοδο η Κύπρος επιχειρεί να μπει στο κάδρο των γεωστρατηγικών εξελίξεων στην πριοχή της Μέσης Ανατολής ως παράγοντας σταθερότητας και να αναλάβει σημαντικό ρόλο σε σχέση με την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, μέσω και της πρωτοβουλίας για το θαλάσσιο διάδρομο.

Υπενθυμίζεται ότι στο πρόσφατο παρελθόν είχαν κυκλοφορήσει ακόμα και σενάρια προσάρτησης των κατεχομένων στην Τουρκία.

Το επόμενο βήμα

Για την Τουρκία είναι σημαντικό να αποδείξει ότι προχωρά μετά από 50 χρόνια κατοχής στο επόμενο βήμα. Την προσπάθεια της να στήσει ένα αφήγημα που θα οδηγήσει σε αλλαγή του στάτους κβο με στόχο την αναγνώριση των κατεχομένων.

Σε αυτό το πλαίσιο έγιναν σειρά προσπαθειών από την Τουρκία να αξιοποιήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και το πάγωμα των σχέσεων Λευκωσίας – Μόσχας, με τον Ερντογάν να προσπαθεί να βάλει και τη Ρωσία στο «παιχνίδι» της αναγνώρισης του ψευδοκράτους, έστω και από το «παράθυρο». Το πρόσχημα ήταν τότε τα εγκαίνια του νέου παράνομου αεροδρομίου στα κατεχόμενα και η προσπάθεια ψευδοκράτους και Άγκυρας το πρώτο αεροσκάφος που θα προσγειωθεί να εκτελεί πτήση Μόσχα – κατεχόμενα.

Η προσπάθεια της αναγνώρισης μέσω μίας πτήσης από Μόσχα απέτυχε, ωστόσο η Τουρκία συνέχισε τις απόπειρες μεθόδευσης αλλαγής του στάτους κβο, μέσω του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών.

Και εκεί απέτυχε αφού το Καζακστάν το 2023 δεν προσκάλεσε ψευδοκράτος ως «παρατηρητή» προκαλώντας την οργή του Ερντογάν.

Το Αζερμπαϊτζάν

Η προσοχή κατεχομένων και Άγκυρας πλέον έχει στραφεί στο Αζερμπαϊτζάν που διοργανώνει την άτυπη Σύνοδο του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών και έχει καλέσει τον Ερσίν Τατάρ ως «πρόεδρο» της αποκαλούμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου» να λάβει μέρος ως «παρατηρητής».

Με τον Τατάρ να επιχειρεί να το αξιοποιήσει. Με δεδομένο μάλιστα ότι η πρόσκληση είναι για ένα γεγονός που πραγματοποιείται τον Ιούλιο, το μήνα της τουρκικής εισβολής. Στο έτος της συμπλήρωσης των 50 ετών. Η Σύνοδος θα πραγματοποιηθεί στα Σούσα, στο Καραμπάχ.

Ακόμα και αν η πρόσκληση δεν συνιστά αναγνώριση η Άγκυρα πιέζει το Αζερμπαϊτζάν, που χαρακτηρίζεται ένα κράτος πολύ κοντά και με εξάρτηση από την Τουρκία, να προχωρήσει και στην αναγνώριση των κατεχομένων.

Αυτό επί του παρόντος δεν φαίνεται ότι θα συμβεί, τουλάχιστον, σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις.

Υπενθυμίζεται ότι στις 13 Μαρτίου στο Μπακού για τις πολιτικές διαβουλεύσεις Ελλάδας – Αζερμπαϊτζάν βρέθηκε η υφυπουργός Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου. Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε στις πολιτικές διαβουλεύσεις Ελλάδας – Αζερμπαϊτζάν «συζητήθηκαν περιφερειακά και διεθνή θέματα, όπως ο Καύκασος, η Ουκρανία, η Μέση Ανατολή και η Ανατολική Μεσόγειος».

Με το Κυπριακό να είναι στην ατζέντα, στο θέμα «Ανατολική Μεσόγειος».

Το αδιέξοδο

Σε αυτές τις συνθήκες όσο και αν η Αθήνα δηλώνει ότι θέλει να επανακινήσει ο διάλογος για το Κυπριακό, όσο η Άγκυρα και το ψευδοκράτος επιμένουν ότι δεν κάθονται στο τραπέζι για διάλογο με βάση το πλαίσιο λύσης της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας που προβλέπεται από τις αποφάσεις του ΟΗΕ, αλλά μόνο για να συζητήσει λύση δύο κρατών, το αδιέξοδο δείχνει αδύνατο να σπάσει.