Ευρωεκλογές: Μετρούν ποσοστά τα επιτελεία – Τι δείχνει ο δείκτης «πρωθυπουργησιμότητας»

Η δημοσκοπική φθορά της Νέας Δημοκρατίας -που όμως διατηρεί την πρωτιά- και ο συνωστισμός πολλών κομμάτων μετά τη 2η θέση είναι μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά ευρήματα των δημοσκοπήσεων ενόψει των φετινών ευρωεκλογών.

Οι τελευταίες μετρήσεις κοινής γνώμης βάζουν σε εγρήγορση τα επιτελεία των κομμάτων. Η μέχρι τώρα εικόνα δείχνει ότι οι 21 έδρες, θα μοιραστούν σε τρία μπλοκ. Το πρώτο που μονοπωλεί η ΝΔ έχει 7-8 θέσεις. Το δεύτερο μπλοκ είναι αυτό των κομμάτων που θα παλέψουν για τη 2η θέση, με το δεύτερο και ίσως το τρίτο κόμμα να παίρνουν από 3-4 έδρες. Στο τρίτο μπλοκ οι εναπομείνασες έδρες, φαίνεται να μοιράζονται σε όσα μικρά κόμματα συγκεντρώσουν ένα ικανό ποσοστό.

Για τις θέσεις 2 έως 5 όλα είναι ρευστά καθότι ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και Ελληνική Λύση είναι κοντά και η τελική πρόβλεψη θέσης είναι αβέβαιη Η Νέα Δημοκρατία διατηρεί το προβάδισμά της έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, που περνάει ξανά στη θέση της δημοσκοπικής αξιωματικής αντιπολίτευσης. Όμως καταγράφεται υποχώρηση της κυβερνητικής παράταξης σχεδόν 4% στην πρόθεση ψήφου και 5% στην εκτίμηση ψήφου (Metron Analysis).

Στις δημοτικότητες των πολιτικών αρχηγών, αυτή τη φορά πιο δημοφιλής πολιτικός (με βάση τις θετικές γνώμες) φαίνεται να είναι ο Δημήτρης Κουτσούμπας με 41%, ξεπερνώντας τον πρωθυπουργό, καθώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει 39%. Ακολουθεί η Ζωή Κωνσταντοπούλου με 34%, ο Νίκος Ανδρουλάκης με 32%, και μετά ο Στέφανος Κασσελάκης με 26%. Στην πρόθεση ψήφου η ΝΔ έχει μια σαφή υποχώρηση σχεδόν 4% (Metron Analysis), υποχωρώντας στο 24,6%, με τον ΣΥΡΙΖΑ να ανεβαίνει ελαφρά στο 11,8% και να ανακτά τη δεύτερη θέση. Tο ΠΑΣΟΚ να υποχωρεί στο 10,2%, ενώ άνοδο καταγράφουν και το ΚΚΕ (7,9%) και η Ελληνική Λύση (7,6%).

Τα αντανακλαστικά των πολιτών σε θέματα δικαιοσύνης, ασφάλειας και ακρίβειας αποτυπώνονται στις μετρησεις, τα οποία αναμένεται να αποτελέσουν το πεδίο μάχης ανάμεσα στις παρατάξεις. Η δημοσκόπηση της Metron Analysis βγάζει «κόκκινη κάρτα» στα ιδιωτικά πανεπιστήμια με το 53 % να τοποθετείται αρνητικά, ενώ όσον αφορά το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη διάχυτη είναι η αίσθηση στην κοινωνία ότι ούτε το δικαστικό, ούτε το πολιτικό σύστημα έχει κινηθεί αποτελεσματικά για την απόδοση ευθυνών. Αυτό πιστεύει το 88% των ερωτηθέντων με τις αρνητικές γνώμες να είναι εξαιρετικά υψηλές και σε όσους δηλώνουν «δεξιοί» και «κεντροδεξιοί». Στη δημοσκόπηση της Opinion Poll για λογαριασμό του Action24 το κυβερνών κόμμα κρατά σε απόσταση ασφαλείας τους υπόλοιπους διεκδικητές της πρωτιάς αλλάχαρακτηριστικό είναι πως το 82% των ερωτηθέντων απαντούν «λίγο/καθόλου» ικανοποιημένοι από τα μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.

Τι βλέπουν στον ΣΥΡΙΖΑ

Στο στρατηγείο της Κουμουνδούρου βλέπουν τις δημοσκοπήσεις θετικά, αλλά συγκρατημένα αισιόδοξα, καθώς η πορεία έως τις κάλπες είναι μακρά και απαιτείται συγκρότηση για την επικοινωνία των θέσεων του κόμματος. Στελέχη σχολιάζουν ότι η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ τείνει να πάρει ανοδικά χαρακτηριστικά, και βλέπουν τη διαφορα από τη ΝΔ να μειώνεται, από το 24% στο 12%.

Από τον ΣΥΡΙΖΑ βλέπουν επίσης ότι τα Τέμπη χτυπούν στην καρδιά της κοινωνίας και αναδεικνύει την ανασφάλεια για τη διαχείριση της κυβέρνησης. Το μεγάλο, ομως, ζήτημα είναι η ακρίβεια και η οικονομία. Ενδεχομένως η φθορά της κυβέρνησης τη δεδομένη στιγμή προκύπτει επειδή ο κόσμος είχε πειστεί ότι πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο, όμως τώρα βλέπει ότι οι άλλες χώρες ανακάμπτουν. Από την άλλη οι δημοσκοπήσεις (Metron Analysis) αποτυπώνουν μία δυσαρέσκεια σχετικά με τις εξηγήσεις του κ. Κασσελάκη για τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες. Από τον Συριζα εκτιμάται ότι η φασαρια που καλλιεργεί το Μαξίμου είναι μία κίνηση αντιπερισπασμού, καθώς αναφέρουν σε καθε δημόσια τοποθέτηση ότι ο πρόεδρος είπε από την πρώτη μέρα ποιος είναι είναι ένας άνθρωπος με έντονη επιχειρηματική δραστηριότητα και ότι έχει μεταβιβάσει τις εταιρείες του.

Ποιος ο πήχης για το ΠΑΣΟΚ και η έκπληξη Κουτσούμπα

Στο ΠΑΣΟΚ αναζητούν τον πήχη, τον οποίο έθεσε ατύπως, προ ημερών, η βουλεύτρια του κόμματος Νάντια Γιαννακοπούλου στο 15%-17%. Οι μέχρι τωρα μετρήσεις δείχνουν ότι αυτός ο στόχος είναι δύσκολος. Ενδεχομενως το σενάριο που θα ήταν θετικό για το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή να υποχωρήσει η Νέα Δημοκρατία κάτω από το 30%, ο ΣΥΡΙΖΑ στο 12%-13% και το ίδιο στο 16%-17% προς ώρας φαίνεται αρκετά αισιόδοξο. Η Νέα Δημοκρατία επωφελείται να βρει το ΠΑΣΟΚ στην τρίτη θέση καθώς έχουν παρόμοια κομματική δεξαμενή.

Το ΚΚΕ φαίνεται να σταθεροποιείται σε ποσοστά λίγο υψηλότερα των εθνικών εκλογών και μένει να φανεί πως θα κινηθεί το κόμμα ανάμεσα στα πολλά του χώρου της Αριστεράς. Ενδιαφέρον έχει ότι ο Δημήτρης Κουτσούμπας κατορθώνει να προηγείται τόσο σε όσους δηλώνουν Αριστεροί αλλά και στους Κεντροαριστερούς, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει την υψηλότερη δημοτικότητα από όσους δηλώνουν κεντρώοι και δεξιότεροι. Ο Νίκος Ανδρουλάκης δείχνει να είναι δεύτερος στους κεντροαριστερούς, όπου όμως έχει και το υψηλότερο ποσοστό του και ο Στέφανος Κασσελάκης.

Τι δείχνει η ιστορία και οι φετινές μετρήσεις

Το ΠΑΣΟΚ το 2009, ο ΣΥΡΙΖΑ το 2014 και η ΝΔ το 2019, αντίστοιχα είχαν θέσει κυβερνητικά διλήμματα μιας και γνώριζαν πως οι τότε κυβερνήσεις ήταν ευάλωτες. Αντιμετώπισαν τις ευρωεκλογές ως πρόκριμα των επερχόμενων εθνικών εκλογών και η καμπάνια των μεγάλων κομμάτων ελάχιστα ασχολήθηκε με το ευρωπαϊκό διακύβευμα. Όπως σχολιάζει ο Πολιτικός αναλυτής – επικεφαλής Good Affairs ( εταιρεία δημοσκοπήσεων) Γιώργος Τράπαλης «φέτος με τις εθνικές εκλογές πίσω μας και τις επόμενες σε τρία μάλλον σε τρία χρόνια από τώρα, βρισκόμαστε σε μια διαφορετική κατάσταση από ότι έχουμε συνηθίσει. Τι βλέπουμε σε όλες τις μετρήσεις και τι περιμένουμε σε τρεις μήνες ; Πριν ξεκινησω θα ήθελα να θυμίσω πως το ποσοστό των κομμάτων εκτός Κοινοβουλίου το 2019 ήταν 8% την στιγμή που το Μάιο ήταν στο 21%. Οπότε η περίφημη χαλαρή ψήφος, δεν αποτελεί κάτι που δεν περιμένουμε και τώρα».

Στην έρευνα GOOD AFFAIRS, όπως αναφέρει ο κ. Τράπαλης, ο χώρος δεξιότερα της ΝΔ θα έχει σημαντική αύξηση και όσο δεν εμφανίζεται ένα νέο κόμμα με πατριωτικά χαρακτηριστικά, θα επωφελείται η Ελληνική Λύση (έρευνα goodaffairs ΒΗΜΑ 21/1). Στις εκλογές του 2023 τα κόμματα αυτά πήραν συνολικά κάτι λιγότερο από 15% και τώρα φαίνεται πως οι εκροές της ΝΔ, θα τους οδηγήσουν σε ένα ποσοστό γύρω στο 20-22%. Ένα ποσοστό που συναντάμε πλέον σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα, άλλωστε.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, και κυρίως, ο Στέφανος Κασσελάκης βγαίνει αναζωογονημένος μετά το συνέδριο. Οι δηλώσεις Τσίπρα ευνόησαν τον νυν πρόεδρο, οποίος ταυτόχρονα φαίνεται να κερδίζει ως πρόσωπο ομογενοποιώντας το κόμμα. «Αν αυτή η εκλογική συμπάθεια μετατραπεί σε εκλογική δυναμική θα το δείξει ο χρόνος και κυρίως ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος πάσχει από αυτοκτονικό ιδεασμό και εσωκομματικό μαρασμό», εξηγεί ο κ. Τράπαλης.

Στη μάχη των μικρών κομμάτων, σύμφωνα με τον κ. Τράπαλη, πέραν της Νίκης η οποία φαίνεται να εξασφαλίζει για παρόμοιους λόγους με την ΕΛ. Λύση ένα καλό ποσοστό, γίνεται μια μάχη επιβίωσης ανάμεσα στα αριστερά κόμματα τα οποία προήλθαν από διασπάσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτά μαζί με τους Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου, ο οποίος φαίνεται να «εκμεταλλεύεται» την φύση – χαλαρότητα των ευρωεκλογών και να κερδίζει σημαντικό κομμάτι κεντρώων ανέστιων ψηφοφόρων, διεκδικούν μια θέση στον ήλιο των Βρυξελλών. Η Νέα Αριστερά, η Πλεύση Ελευθερίας, το Μέρα25 δεν είναι μακριά.

Ο κρίσιμος δείκτης πρωθυπουργισημότητας

Το 2004, ο σαρωτικός Καραμανλής του 45,3% του Απριλίου έλαβε 36% τον Ιούνιο ενώ ο Γιώργος Παπανδρέου από το 40,5% πήγε στο 34%. Μια πτώση που αγγίζει το 20% της αρχικής δύναμης των κομμάτων τους. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον Μάιο έλαβε 33% και τον Ιούνιο λίγο κάτω από 40% – μια αντίστοιχη αύξηση 20% της δύναμης των ευρωεκλογών. “Αν λοιπόν δεχτούμε την φυσική συσχέτιση των ευρωεκλογών με τις εθνικές, ένα ποσοστό κοντινό σε εκείνο των ευρωεκλογών του 2019, μάλλον είναι ένα καλό σενάριο για την κυβέρνηση”, τονίζει ο κ. Τράπαλης.

Ο κρίσιμος δείκτης πρωθυπουργισημότητας όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης κυριαρχεί, δεν αποτελεί το σημαντικότερο κριτήριο αυτών των εκλογών ενώ ταυτόχρονα τα δύσκολα νομοσχέδια τα οποία έλαβαν χωρα, τεστάρουν την αντοχή του κόμματος . «Για να το κάνουμε ακόμη πιο καθαρό: Αν η σημερινή εικόνα για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι η ίδια με αυτή του Ιουνίου του 2023, το ποσοστό των ευρωεκλογών θα είναι λίγο πιο κάτω από εκείνο των αντίστοιχων εκλογών του 2019 μιας και μία απώλεια 20-25% της δύναμης του κυβερνώντος κόμματος θεωρείται φυσιολογική και μάλλον δεδομένη, όπως μας έχει δείξει η εκλογική ιστορία», καταλήγει ο κ. Τράπαλης.

Για πρωταθλητισμό

«Οι ευρωεκλογές μας θυμίζουν παλιά πρωταθλήματα της δεκαετίας του 2005-2015 όταν και ο Ολυμπιακός ήταν ξεκάθαρα πρώτος, 4-5 ομάδες πάλευαν για το Ουέφα και 5-6 για τον υποβιβασμό. Οι ψηφοφόροι όμως σε ένα τέτοιο βαρετό και προβλέψιμο πρωτάθλημα ικανοποιούνται από τις εκπλήξεις – πόσο μάλλον αν οι ίδιοι μπορούν να τις προκαλέσουν», σχολιάζει ο κ. Τράπαλης.

Το ΚΚΕ φαίνεται να σταθεροποιείται σε ποσοστά λίγο υψηλότερα των εθνικών εκλογών και να είναι στο μπλοκ των χαμένων από την μη ψήφιση του νομοσχεδίου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Η αρχική δυναμική φαίνεται να ανακόπτεται μιας και τα πολλά κόμματα στον χώρο της αριστεράς και η – για μια ακόμη φορά – άρνησή του να εκσυγχρονιστεί, του στερούν όπως φαίνεται την ευκαιρία να γίνει για πρώτη φορά, μετά την ΕΔΑ το 1958, 2ο κόμμα

Το ΠΑΣΟΚ ενώ φαινόταν μέχρι πριν δύο μήνες πως είχε καθαρίσει με την δεύτερη θέση, πλέον βρίσκεται κοντά με όλους. Οι πολίτες που έχουν κεντρώα χαρακτηριστικά είτε παραμένουν στην ΝΔ είτε ψάχνουν εναλλακτικά κόμματα ενώ οι αριστερόστροφοι έχουν πλέον πολλές επιλογές να εκφραστούν. Το θετικό είναι πως παρουσιάζει υψηλό δείκτη συσπείρωσης θυμίζοντας τις συσπειρώσεις του ΚΚΕ κατά το παρελθόν.