Βον Γκέθινγκ: Εκ Βρετανίας ο πρώτος μαύρος επικεφαλής κυβέρνησης στην Ευρώπη

«Γυρίζουμε σελίδα στην ιστορία του έθνους μας», είπε ο Βον Γκέθινγκ για την Ουαλία, αλλά και για ολόκληρη τη Βρετανία.

«Όχι μόνο επειδή έχω την τιμή να είμαι ο πρώτος μαύρος ηγέτης σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα», τόνισε, «αλλά επειδή αυτό δείχνει και τη μεγάλη πρόοδο των γενεών».

Γεννημένος στη Ζάμπια από Ουαλό πατέρα και μητέρα Αφρικανή, ο 50χρονος νέος ηγέτης των Εργατικών της Ουαλίας έγινε από τις 20 Μαρτίου ο Πρώτος Υπουργός της.

Επί της ουσίας πρωθυπουργός, είναι ο πρώτος μαύρος επικεφαλής κυβέρνησης γενικά σε όλη την Ευρώπη.

Ειδικά για το Ηνωμένο Βασίλειο -μια μοναρχία και πρώην αποικιοκρατική δύναμη, που έχει πολλές ανοιχτές πληγές και «σκιές» από το ρατσιστικό παρελθόν της- πρόκειται πράγματι μια αλλαγή σελίδας.

Για την ακρίβεια, η ανάληψη της ουαλικής ηγεσίας από τον Βον Γκέθινγκ αποτελεί ένα ακόμη κεφάλαιο στην πολυσυλλεκτικότητα στην ηγεσία της, αν και χωρίς αυτό να σημαίνει αυτόματα εξάλειψη του ρατσισμού και των ανισοτήτων.

Πρωθυπουργός είναι ο ινδικής καταγωγής και σκληρής αντιμεταναστευτικής πολιτικής Ρίσι Σούνακ, ο πρώτος Ινδουιστής «ένοικος» του Νο.10 της Ντάουνινγκ Στριτ.

Προ έτους, η Σκωτία εξέλεξε πρωθυπουργό της αποκεντρωμένης της κυβέρνησης τον πακιστανικής καταγωγής, μουσουλμάνο στο θρήσκευμα Χάμζα Γιούσαφ.

Μόλις προ δύο μηνών, στη Βόρεια Ιρλανδία -επίσης μια από τις συνιστώσες χώρες του Ηνωμένου Βασιλείου- τα «σκήπτρα» της εξουσίας πήρε η Μισέλ Ο’ Νιλ, μια καθολική, που ο πατέρας της ήταν μέλος του IRA.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου και οι αποκεντρωμένες στη Σκωτία και στην Ουαλία έχουν επικεφαλής άνδρες με μειονοτικό εθνοτικό υπόβαθρο.

Συμπεριλαμβανομένης της Βορειοϊρλανδής Μισέλ Ο’ Νιλ, δε, δεν υπάρχει πλέον στις τάξεις τους ούτε ένας λευκός άνδρας προτεστάντης.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ρίσι Σούνακ (αριστερά) και οι Πρώτοι Υπουργοί της Σκωτίας, της Ουαλίας και της Βόρειας Ιρλανδίας (Reuters)

«Το θέμα δεν είναι αν είσαι μαύρος»

Στο Ηνωμένο Βασίλειο εν τω μεταξύ όλο και αναπτύσσονται οι φυγόκεντρες τάσεις.

Στη Σκωτία, το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας παραμένει ισχυρό στις δημοσκοπήσεις.

Στην Ουαλία υπάρχει επίσης ανάλογη τάση, αλλά σαφώς μειοψηφική.

Στη Βόρεια Ιρλανδία η συζήτηση είναι πλέον ζωηρή για μελλοντική ένωση με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας.

Πρόσφατα γεγονότα επιδείνωσαν αυτές τις διαιρέσεις.

Όπως το Brexit, που απορρίφθηκε από τη Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία.

Ή η πανδημία COVID-19, που ανέδειξε τον σημαντικό ρόλο των αποκεντρωμένων υγειονομικών αρχών στη Σκωτία και στη Ουαλία.  σε μια αποκεντρωμένη κυβέρνηση.

Αλλά στο βάθος βρίσκονται «μακροχρόνιες διαρθρωτικές διαδικασίες: αποαποικιοποίηση, αποβιομηχάνιση, παρακμή της βρετανικότητας», όπως είχε τονίσει παλαιότερα σε συνέντευξή του στη Liberation ο ιστορικός Ερικ Λίνστραμ, ειδικός σε θέματα της σύγχρονης Βρετανίας.

Κατά τον Βον Γκέθινγκ -το κόμμα του οποίου είναι ένα αυτόνομο τμήμα των Εργατικών της Βρετανίας- οι ένοχοι της σημερινής κατάστασης στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν όνομα και πολιτική ταυτότητα.

«Έπειτα από 13 χρόνια λιτότητας και πολιτιστικών πολέμων, οι Συντηρητικοί δεν έκαναν τη Βρετανία ένα πιο δίκαιο ή πιο επιτυχημένο κράτος», είπε σε πρόσφατη συνέντευξη στον Guardian.

Ως ο πέμπτος Πρώτος Υπουργός από την ίδρυση του ουαλικού κοινοβουλίου, το 1999 -μέρος της σχεδίων αποκέντρωσης της τότε κυβέρνησης των Εργατικών στη Βρετανία- δεσμεύτηκε για μια «ισχυρότερη, πιο δίκαιη και πράσινη Ουαλία».

Μπροστά του έχει τεράστιες προκλήσεις, κυρίως με την τοπική οικονομία.

Τις ξέρει από πρώτο χέρι, καθώς ήταν μέχρι πρότινος υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση των Εργατικών υπό τον Μαρκ Ντρέικφορντ, που παραιτήθηκε στις αρχές του μήνα και από το πρωθυπουργικό πόστο, και από την κομματική ηγεσία.

Ο Γκέθινγκ κέρδισε οριακά στην εσωκομματική ψηφοφορία, με το 51,7% των ψήφων, σε μια κατά τα λοιπά ιστορική πρωτιά.

Όμως «το θέμα δεν είναι αν είσαι μαύρος», είχε πει πρόσφατα, «αλλά να είσαι πολύ καλός σε αυτό που κάνεις.

«Ξέρω ότι σε κρίνουν διαφορετικά. Έτσι είναι ακόμα».

Diolch i aelodau sydd wedi cefnogi fy enwebiad heddiw.

As First Minister, I will bring together a government that constantly makes the positive case for progressive politics.

To remind people, that only through coming together, can we achieve for the whole of Wales. pic.twitter.com/nvku9l7Lq8

— Vaughan Gething (@vaughangething) March 20, 2024

Μεγάλες προκλήσεις

«Όλοι μας εδώ πιστεύουμε σε μια Ουαλία που αναγνωρίζει ότι μπορούμε να γιορτάζουμε τις διαφορές μας και να είμαστε περήφανοι για όλα αυτά που μας φέρνουν κοντά και μας κάνουν αυτό που είμαστε», είπε ο Γκέθινγκ, παρουσιάζοντας την επομένη της ανάληψης των καθηκόντων του το νέο υπουργικό συμβούλιό του.

Ήταν ένα κάλεσμα ενότητας, σε μια δύσκολη περίοδο για την Ουαλία, με διαμαρτυρίες αγροτών, τεράστιες λίστες αναμονής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και μια οικονομία που ακόμη ανακάμπτει από την πανδημία του κορονοϊού, κατά την οποία ο ίδιος ήταν υπουργός Υγείας στην κυβέρνηση Ντρέικφορντ.

Ήταν επίσης μια αναφορά στην προσωπική του ιστορία.

Γεννημένος στη Ζάμπια, με πατέρα έναν Ουαλό κτηνίατρο και μητέρα μια κάτοικο της αφρικανικής χώρας και μέλους της Βρετανικής Κοινοπολιτείας.

Ο Βον Γκέθινγκ ήταν δύο ετών όταν αποφασισαν να μετακομίσουν οικογενειακώς στην Ουαλία, έπειτα από μια επαγγελματική πρόταση που είχε ο πατέρας του.

Τελικά αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν στην Αγγλία, καθώς ο πατέρας του αντιμετώπισε διακρίσεις στη δουλειά, λόγω της μικτής οικογένειάς του.

Τον Βον κέρδισε από νωρίς η πολιτική, με πηγή έμπνευσης τον Νέλσον Μαντέλα. Εντάχθηκε στο κόμμα των Εργατικών από τα 17 του.

Επέστρεψε στην Ουαλία ως φοιτητής στη Νομική και ρίζωσε εκεί.

Έγινε ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Φοιτητών Ουαλίας.

Εργάστηκε ως δικηγόρος συνδικαλιστικών οργανώσεων, προτού αρχίσει πολιτική καριέρα.

Έπειτα από μια ατυχή διεκδίκηση έδρας στο ουαλικό κοινοβούλιο με τους Εργατικούς, στις πρώτες εκλογές του 1999, καθώς και μια θητεία στο δημοτικό συμβούλιο του Κάρντιφ, κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής το 2011.

Δύο χρόνια μετά έγινε ο πρώτος μαύρος υπουργός σε οποιαδήποτε αποκεντρωμένη κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, αναλαμβάνοντας βαριά χαρτοφυλάκια, όπως το Υγείας και των Οικονομικών.

🌹 With the largest number of nominations from across our Welsh Labour family, I am grateful for all of your support so far.

And with a week left in this Welsh Labour leadership election, play your part in making history today. Voting information below:https://t.co/BbLD5HzHqr pic.twitter.com/v7DvLWh5GD

— Vaughan Gething (@vaughangething) March 7, 2024

Το μεγάλο «στοίχημα»

Καθώς η Βρετανία οδεύει σε γενικές εκλογές -πιθανόν τον προσεχή Οκτώβριο- ο Γκέθινγκ τρέφει μεγάλες ελπίδες για τη συνεργασία του με τον ηγέτη των Εργατικών και προαλειφόμενο επόμενο πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ.

«Ξέρω ότι μπορούμε να κερδίσουμε τις επόμενες γενικές εκλογές», είπε ο Πρώτος Υπουργός της Ουαλίας.

«Μπορούμε να κερδίσουμε αν είμαστε ενωμένοι απέναντι στις δυνάμεις της διαίρεσης».

Προς το παρόν, ωστόσο, αυτό που διχάζει την ίδια την Ουαλία είναι οι αμφιλεγόμενες δωρεές, συνολικού ύψους 200.000 λιρών, που έλαβε ο Γκέθινγκ από την εταιρεία Dauson Environmental Group του επιχειρηματία Ντέιβιντ Τζον Νιλ.

Έχει καταδικαστεί δύο φορές. Αφενός για παράνομη ρίψη αποβλήτων σε προστατευόμενη περιοχή το 2013. Αφετέρου για παραβίαση των κανονισμών ασφαλείας από θυγατρική της, που είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο ενός εργάτη το 2019.

Για την τελευταία υπόθεση, η εταιρεία κρίθηκε ένοχη τον Ιανουάριο και της επιβλήθηκε πρόστιμο 300.000 λιρών.

Ήταν περίπου την ίδια περίοδο που είχε κάνει τις δωρεές στον Γκέθινγκ.

Σύμφωνα δε με το ΒΒC, ο ίδιος είχε ασκήσει πιέσεις το 2016 στις ρυθμιστικές αρχές υπέρ της εταιρείας, προκειμένου να χαλαρώσουν οι περιορισμοί.

Κόμματα της ουαλικής αντιπολίτευσης ζητούν τώρα από τον Γκέθινγκ να επιστρέψει τα χρήματα.

Ο ίδιος και το επιτελείο του αντιτείνουν ότι οι δωρεές είχαν δηλωθεί

βάσει των κανόνων της Εκλογικής Επιτροπής.

«Είμαι ξεκάθαρος ότι τίποτα δεν αλλάζει τη δέσμευσή μου για αυστηρότερη περιβαλλοντική ρύθμιση», σχολίασε ο Βον Γκέθινγκ.

«Οι δωρεές», συμπλήρωσε, «αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης πολιτικής».

* Κεντρική photo: @vaughangethingms