Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Όταν η τέχνη νικάει τον φόβο

Όταν για να παρακολουθήσεις μια ταινία χρειάζεται η παρουσία αστυνομικών και κλούβας, καταλαβαίνεις ότι κάτι δεν πάει καλά…

Αυτό ακριβώς βίωσαν την Τετάρτη 12 και Πέμπτη 13 Μαρτίου όσοι κατάφεραν να εξασφαλίσουν ένα από τα λίγα εισιτήρια για τις sold out προβολές της ταινίας «Αδέσποτα Κορμιά» που έκανε πρεμιέρα στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το οποίο ολοκληρώθηκε την Κυριακή 18 Μαρτίου.

Η ταινία της Ελίνας Ψύκου έγινε η πιο πολυσυζητημένη ταινία του φετινού φεστιβάλ κι όμως αυτό συνέβη για τους πιο… λάθος λόγους.

Η προβολή του ντοκιμαντέρ αυτού ενόχλησε τόσο την Εκκλησία, όσο και τους συντηρητικούς, ακροδεξιούς κύκλους προκαλώντας έναν ακόμα αναβρασμό στη συμπρωτεύουσα, η οποία για πάνω από δύο εικοσιτετράωρα θύμιζε ναρκοπέδιο.

Δεν είναι η πρώτη φορά…

Δεν είναι προφανώς η πρώτη φορά που είτε εκκλησιαστικοί κύκλοι ανεπίσημα, είτε η επίσημη ηγεσία της Εκκλησίας αποφασίζουν να «επιτεθούν» σε ένα έργο τέχνης.

Ωστόσο, προκαλεί αλγεινή εντύπωση ότι όλο αυτό συνέβη στην Ελλάδα του 2024 και όχι το 1988, όταν ορδές θρησκόληπτων ορμούσαν στους κινηματογράφους όπου προβαλλόταν ο «Τελευταίος Πειρασμός» του Νίκου Καζαντζάκη (σε σκηνοθεσία Σκορτέζε) και κατέστρεφαν ότι έβρισκαν μπροστά τους.

Μάλιστα, στην περίπτωση των «Αδέσποτων Κορμιών» δεν μιλάμε καν για μια ταινία μυθοπλασίας, αλλά για ένα ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει με τρόπο πολύ ισορροπημένο -και ενίοτε τρυφερό- τον αληθινό αγώνα τριών ανθρώπων, οι οποίοι παλεύουν για την αξιοπρέπειά τους.

Οι ιστορίες αυτές παρουσιάζονται χωρίς φανατισμό και χωρίς η σκηνοθέτις να πέφτει στην παγίδα του να κουνήσει το δάχτυλο και να την μετατρέψει σε μια «διδακτική» ταινία.

Τι είναι τα «Αδέσποτα Κορμιά»

Τα «Αδέσποτα Κορμιά» ξεδιπλώνουν τις ιστορίες της Ρόμπιν, η οποία είναι έγκυος, αλλά δε θέλει να γίνει μητέρα. Της Κατερίνας, η οποία θέλει αλλά δεν μπορεί. Καθώς και της Κικής που θέλει απλώς να πεθάνει με αξιοπρέπεια.

Όμως η άμβλωση, η εξωσωματική γονιμοποίηση και η ευθανασία αντίστοιχα δεν είναι νόμιμες στις χώρες τους.

Ουσιαστικά, τα «Αδέσποτα Κορμιά» εξερευνούν τη σωματική αυτονομία σε μια Ευρώπη, όπου επιτρέπεται να ταξιδέψεις, να εργαστείς, να καταναλώσεις ελεύθερα, αλλά όχι απαραίτητα να ζήσεις ή να πεθάνεις όπως επιθυμείς.

Η αφίσα που προκάλεσε οργή

Ο λόγος, λοιπόν, που τόσοι άνθρωποι εξοργίστηκαν δεν ήταν το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ, το οποίο άλλωστε ελάχιστοι παρακολούθησαν, αλλά η αφίσα.

Η αφίσα της ταινίας απεικόνιζε μια σταυρωμένη, ημίγυμνη εγκυμονούσα γυναίκα.

Η εν λόγω αφίσα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε ακραία συντηρητικούς κύκλους, με πολλούς εξ αυτών να δίνουν ραντεβού στην πλατεία Αριστοτέλους, έξω από το Ολύμπιον, την ημέρα και την ώρα της προβολής της ταινίας.

Η αστυνομία της πόλης προχώρησε σε απαγόρευση δημόσιων συναθροίσεων υπό τον φόβο επεισοδίων, δεδομένου ότι όλα αυτά συνέβησαν λίγες μόλις ημέρες μετά την επίθεση σε δύο μέλη της τρανς κοινότητας στο ίδιο σημείο.

Οι αντιδράσεις, ωστόσο, δεν σταμάτησαν εκεί: ερώτηση και αίτημα να αποσυρθεί η αφίσα υπέβαλε και η «Νίκη», ενώ αντέδρασε και η μητρόπολη Θεσσαλονίκης, με την γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό, να απαντά με τρόπο υποδειγματικό.

Κάπως έτσι, τα «Αδέσποτα Κορμιά» έγιναν η πιο γνωστή ταινία του Φεστιβάλ!

«Δεν ήθελα να προκαλέσω, ήμουν έτοιμη για τις αντιδράσεις»

Και παρά το… πολεμικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί στη Θεσσαλονίκη οι δύο προβολές της ταινίας έγιναν κανονικά.

Η Ελίνα Ψύκου βρέθηκε σε αυτές και απάντησε στις ερωτήσεις του κοινού και αφού ξεκαθάρισε ότι δεν είχε σκοπό να προκαλέσει, τόνισε μεταξύ άλλων πως ενώ ήταν προετοιμασμένη για τις αντιδράσεις που θα έφερνε η εν λόγω αφίσα, δεν περίμενε σε καμία περίπτωση να γίνει όλο αυτό.

Παράλληλα εξέφρασε ένα μικρό… παράπονο λέγοντας χαρακτηριστικά πως «έχω κάνει δύο ταινίες και κανείς δεν ασχολήθηκε μαζί μου και τώρα γίνεται όλος αυτός ο χαμός για μια ταινία που οι περισσότεροι από όσους διαμαρτύρονται δεν έχουν δει».

Η τέχνη νίκησε τον φόβο

Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ συνεχίστηκε, τα «Αδέσποτα Κορμιά» κατέκτησαν δυο βραβεία και η προσοχή στράφηκε και πάλι σε όσα συνέβαιναν μέσα στις αίθουσες και όχι σε όσα διαδραματίζονταν έξω από αυτές.

Τα βλέμματα στράφηκαν σε ταινίες όπως το «Tack» της Βάνιας Τέρνερ, το «Πανελλήνιον» των Σπύρου Μαντζαβίνου και Κώστα Αντάραχα, αλλά και στο ντοκιμαντέρ «Ο Κλεμμένος Πλανήτης Μου» της Φαραχνάζ Σαριφί, που κατέκτησε και τον Χρυσό Αλέξανδρο.

Κάπως έτσι, για ακόμα μια φορά, η τέχνη κέρδισε τον φόβο και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου ανανέωσε το ραντεβού του με τους απανταχού σινεφίλ για τον Νοέμβριο!

ΥΓ. Τα «Αδέσποτα Κορμιά» αναμένεται να κυκλοφορήσουν στους κινηματογράφους και δυστυχώς κανείς δεν μας εγγυάται ότι δεν θα ξαναζήσουμε σκηνές… 1988 στις κινηματογραφικές αίθουσες κι ας έχουν περάσει 36 χρόνια από τότε.