Αρίθα Φράνκλιν – Η άγνωστη και εκστατική ταινία της ζωής της

Δεν ήταν το συνηθισμένο της ρεπερτόριο, αλλά έδωσε την παράσταση της ζωής της. Τον Ιανουάριο του 1972, η Αρίθα Φράνκλιν ήταν 29 ετών και ήδη σταρ όταν αποφάσισε να επιστρέψει στις ρίζες της και στη γκόσπελ μουσική με την οποία μεγάλωσε στο Ντιτρόιτ από τους γονείς της, τον βαπτιστή πάστορα και ακτιβιστή των πολιτικών δικαιωμάτων C.L. Franklin και την τραγουδίστρια και πιανίστα Barbara Siggers Franklin.

Η Αρίθα επέστρεψε παρά τα παιδικά τραύματα: η μητέρα της έφυγε από το σπίτι όταν η Αρίθα ήταν έξι ετών και πέθανε όταν εκείνη ήταν 10. Ο πατέρας της είχε αφήσει έγκυο μια έφηβη και η ίδια η Αρίθα έγινε μητέρα πριν από τα 13 της και ξανά στα 14 της. Αλλά η μητρότητα δεν στάθηκε εμπόδιο στην καριέρα της που ξεκίνησε με αφροαμερικανικά γκόσπελ τραγούδια και κατέληξε στη στέψη της ως βασίλισσας της σόουλ.

Photo: Wikimedia Commons

Μια χαμένη ταινία

Αμέσως μετά την εκτόξευσή της με το άλμπουμ I Never Loved A Man The Way I Love You του 1967, ο πατέρας της οργάνωσε δύο αξιομνημόνευτες συνεδρίες στην εκκλησία New Temple Missionary Baptist Church, στη γειτονιά Watts, στο Νότιο Λος Άντζελες, έναν χώρο χωρητικότητας περίπου 150 ατόμων.

Η Αρίθα συνοδευόταν από τον πατέρα της και τον συνάδελφο της στο γκόσπελ, James Cleveland, καθώς και από την μπάντα της και την κοινοτική χορωδία της Νότιας Καλιφόρνιας. Οι συνεδρίες θα ηχογραφούνταν για ένα άλμπουμ και μια ταινία που θα σκηνοθετούσε ο Σίντνεϊ Πόλακ.

Το άλμπουμ κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 1972 και έγινε το άλμπουμ με τις περισσότερες πωλήσεις της καριέρας της στις ΗΠΑ, αν και κάποιοι λένε ότι το 1985 το Who’s Zoomin’ Who? το ξεπερνάει παγκοσμίως. Αλλά λόγω προβλημάτων στην ηχογράφηση και προσωπικών αντιρρήσεων της καλλιτέχνιδας, η ταινία δεν είδε το φως της δημοσιότητας μέχρι το 2018, σχεδόν μισό αιώνα αργότερα, αφού τόσο η Αρίθα Φράνκλιν όσο και ο Σίντνεϊ Πόλακ είχαν πεθάνει.

Η Αρίθα συνοδευόταν από τον πατέρα της και τον συνάδελφο της στο γκόσπελ, James Cleveland, καθώς και από την μπάντα της και την κοινοτική χορωδία της Νότιας Καλιφόρνιας. Οι συνεδρίες θα ηχογραφούνταν για ένα άλμπουμ και μια ταινία που θα σκηνοθετούσε ο Σίντνεϊ Πόλακ

Photo: Wikimedia Commons

Μια άλλη, συγκλονιστική εποχή

Ο παραγωγός Άλαν Έλιοτ είχε καταφέρει να συγχρονίσει εικόνα και ήχο, κάτι που ο Πόλακ δεν μπορούσε καθώς δεν ήταν συνηθισμένος στη μαγνητοσκόπηση μουσικής- οι κληρονόμοι της Φράνκλιν έδωσαν το πράσινο φως μετά από χρόνια που η ταινία μπλοκαρίστηκε από την Αρίθα για λόγους που υποτίθεται ότι ήταν οικονομικοί. Το αποτέλεσμα είναι το Amazing Grace, μια ταινία που κατέχει εξέχουσα θέση στην ιστορία της μουσικής και είναι διαθέσιμη για streaming στις ΗΠΑ στο Amazon Prime Video και στο Hulu.

Πρόκειται για μια αυστηρή ηχογράφηση με ένα εξίσου αυστηρό σκηνικό, στην οποία όμως κάθε νότα είναι καθαρή και τραγουδισμένη σε μια μαγική ατμόσφαιρα που πλησιάζει την έκσταση. Ήταν Ιανουάριος και, κρίνοντας από την επικράτηση των βαριών παλτών, πρέπει να έκανε κρύο έξω, αλλά μέσα η θερμοκρασία ανέβαινε.

Η Αρίθα Φράνκλιν κυριολεκτικά ιδρώνει καθώς τραγουδάει με την καρδιά της, τα δίνει όλα και αξιοποιεί στο έπακρο τη φωνή που το Rolling Stone επέλεξε ως την καλύτερη στην ιστορία της δημοφιλούς μουσικής. Η ταινία αντικατοπτρίζει την απλότητα εκείνης της συναυλίας: για παράδειγμα, η στιγμή που η Αρίθα ζητά να επιστρέψει στην αρχή του Climbing Higher Mountains δεν έχει κοπεί.

Δείτε το τρέιλερ του Amazing Grace

Να και οι Rolling Stone στη μέση

Δύο συνεδρίες κινηματογραφήθηκαν στην εκκλησία των Βαπτιστών: το κοινό αποτελούνταν κυρίως από ενορίτες αλλά και από θαυμαστές της Αρίθα, μεταξύ των οποίων ο Μικ Τζάγκερ και ο Τσάρλι Γουότς από τους Rolling Stones.

Στη δεύτερη λήψη, ο πατέρας της Αρίθα παρεμβαίνει για να βγάλει έναν σύντομο λόγο, επαινώντας εξίσου το ταλέντο και την πίστη της κόρης του. Η Φράνκλιν έφτασε με τη φίλη της, μια άλλη σταρ του γκόσπελ, την Κλάρα Γουόρντ, η οποία είχε επηρεάσει την Αρίθα. Υπάρχουν κοντινά πλάνα στα οποία η Αρίθα δείχνει σοβαρή και συγκεντρωμένη.

Δεν ανοίγει σχεδόν καθόλου το στόμα της παρά μόνο για να τραγουδήσει σε ένα κοινό που συμμετέχει δυναμικά με χειροκροτήματα, ρεφρέν και χορό. Υπάρχουν πολύ αυθόρμητα σημάδια συγκίνησης: μια από τις γυναίκες της χορωδίας ξεσπά σε δάκρυα- ο ενθουσιασμός του μαέστρου της χορωδίας είναι μεταδοτικός.

Οι στίχοι των επιλεγμένων τραγουδιών, άλλα παραδοσιακά, άλλα της Carole King και του Marvin Gaye, μιλούν για έναν πνευματισμό που φέρνει την αίσθηση της κοινότητας και της ελπίδας σε ταπεινούς ανθρώπους σε ενορίες γειτονιάς όπως αυτή

Photo: Wikimedia Commons

Ο Θεός δημιούργησε την Αρίθα Φράνκλιν

Η τεράστια φωνητική μαεστρία και το χάρισμα της Αρίθα Φράνκλιν δεν αποσπούν την προσοχή από το γεγονός ότι πρόκειται για μια θρησκευτική λειτουργία για αληθινούς πιστούς, όπως μας υπενθυμίζει στην αρχή ο πατέρας της.

Οι στίχοι των επιλεγμένων τραγουδιών, άλλα παραδοσιακά, άλλα της Carole King και του Marvin Gaye, μιλούν για έναν πνευματισμό που φέρνει την αίσθηση της κοινότητας και της ελπίδας σε ταπεινούς ανθρώπους σε ενορίες γειτονιάς όπως αυτή.

Η θρησκειολόγος Κάρεν Άρμστρονγκ πιστεύει ότι η θρησκεία είναι μια μορφή τέχνης: «Όπως η καλύτερη τέχνη, η θρησκεία μας δίνει την ευκαιρία να ξεφύγουμε από τη φρίκη που μας περιβάλλει και να αναζητήσουμε νόημα στη ζωή μας», λέει. «Και η μουσική είναι η πιο πνευματική από τις τέχνες: είναι δύσκολο να την εκλογικεύσει κανείς και την αισθάνεται ενστικτωδώς, παρόλο που μπορεί να μπει σε παρτιτούρες και να μετρηθεί με μαθηματικά. Αν πιστεύετε στον Θεό, ευχαριστήστε τον που δημιούργησε την Αρίθα Φράνκλιν. Αν όχι, τουλάχιστον να ξέρετε ότι υπήρχε κάτι θεϊκό σε αυτόν τον ναό».

*Με στοιχεία από elpais.com