Το in αποκαλύπτει την πρόταση της ΚΕΔΕ για την μεταρρύθμιση της δημόσιας πολιτικής Ύδρευσης και Αποχέτευσης

Το in αποκαλύπτει την πρόταση μεταρρύθμισης της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας για την δημόσια πολιτική ύδρευσης και αποχέτευσης με παρόχους των υπηρεσιών τις ΔΕΥΑ και τους Δήμους, η οποία θα συζητηθεί στο αυριανό(27 Μαρτίου) Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΕ.

Επισημαίνεται ότι η σημαντική αυτή πρόταση μεταρρύθμισης, εκπονήθηκε από κοινή επιστημονική ομάδα ΚΕΔΕ – ΕΔΕΥΑ – ΕΕΤΑΑ και σε συστηματική διαβούλευση με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος της ΚΕΔΕ και τον Πρόεδρο της ΕΔΕΥΑ.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του in στο εισαγωγικό σημείωμα αναφέρεται μεταξύ άλλων:

«Από όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα γνωστά, από την προφορική ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ προς την πολιτική ηγεσία της ΚΕΔΕ και της ΕΔΕΥΑ και προς στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΔΕ (στις 13/12/2023) και από τα σχετικά δημοσιεύματα, η Κυβέρνηση προγραμματίζει με νομοθετική ρύθμιση να συνενώσει τις 125 ΔΕΥΑ σε 15–30 διαδημοτικές ΔΕΥΑ.

Το κύριο επιχείρημα που χρησιμοποιείται για τη συνένωση των ΔΕΥΑ είναι η επίτευξη «οικονομιών κλίμακας» ώστε «να περιορίσουν σημαντικά τα κόστη τους».

Όσα ανακοινώθηκαν για την προτεινόμενη μεταρρύθμιση, περιέχουν μια σοβαρή αντίφαση. Η συνένωση των ΔΕΥΑ σε λιγότερες για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας έρχεται σε αντίφαση με «τη διασφάλιση των εργαζομένων στη θέση εργασίας στην οποία υπηρετούν», αλλά και με «την ανάγκη διατήρησης της τοπικότητας ορισμένων παρεχόμενων υπηρεσιών», την οποία αναγνώρισε ο Υπουργός.

Αντιλαμβανόμαστε ότι ετοιμάζεται ένα Σχέδιο Νόμου, χωρίς να έχει προηγηθεί μια αναλυτική Μελέτη η οποία να καταγράφει τα προβλήματα συνολικά της δημόσιας πολιτικής ύδρευσης και αποχέτευσης και ειδικότερα των ΔΕΥΑ και των Δήμων και να τεκμηριώνει ότι οι νομοθετικές ρυθμίσεις που προγραμματίζονται τα επιλύουν.

Επίσης, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει μεγάλες καθυστερήσεις και σημαντικούς κινδύνους ως προς την αξιοποίηση των συγχρηματοδούμενων προγραμμάτων, των οποίων η προγραμματική περίοδος έχει πλέον εισέλθει στο τέταρτο έτος. Εκτιμάται ότι από το ΕΣΠΑ 2021–2027 πρέπει να χρηματοδοτηθούν έργα της τάξης του 1,2 δις €.»

Το ιστορικό των ΔΕΥΑ όπως αποτυπώνεται στην πρόταση της ΚΕΔΕ

Στην πρόταση της ΚΕΔΕ γίνεται και μια ιστορική αναδρομή των ΔΕΥΑ της χώρα, αναφέροντας μεταξύ άλλων:

«Σήμερα στη χώρα μας παρέχουν υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης των πόλεων και των οικισμών 125 Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και 147 Δήμοι.

Οι ΔΕΥΑ ιδρύθηκαν με το Ν.1069/1980 και ανταποκρίθηκαν σε μεγάλο βαθμό στις προσδοκίες του νομοθέτη και των ΟΤΑ, έχοντας κατασκευάσει το μεγαλύτερο μέρος των εσωτερικών δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης και ένα σημαντικό αριθμό Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ).

Οι 125 ΔΕΥΑ που λειτουργούν σήμερα στη χώρα χρειάζονται την ενίσχυση του προσωπικού και ιδίως των τεχνικών υπηρεσιών τους, τη χρηματοδοτική και τεχνική υποστήριξη για τη βελτίωση της οργάνωσης και της λειτουργίας τους, την ολοκλήρωση των υποδομών λυμάτων και τη μείωση του ενεργειακού κόστους, καθώς και έκτακτη χρηματοδότηση για την κάλυψη της υστέρησης των εσόδων από τους καταναλωτές λόγω της πανδημίας και της μεγάλης αύξησης των τιμών της ενέργειας.

Επίσης, χρειάζεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός τους, ο οποίος θα συμβάλλει όχι μόνον στη βελτίωση της λειτουργίας των ΔΕΥΑ, αλλά και στη διαδημοτική συνεργασία των ΔΕΥΑ και των Δήμων και τη συγκρότηση “Κοινών Υπηρεσιών”, καθώς και στη βελτίωση της διακυβέρνησης του τομέα και επομένως σε «οικονομίες κλίμακας».

Τα βασικά στοιχεία της πρότασης της ΚΕΔΕ

Βασικές Επιλογές της Μεταρρύθμισης

• Η Μεταρρύθμιση του συστήματος των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που παρέχουν υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης πρέπει να έχει “ολιστικό” χαρακτήρα, δηλαδή να αφορά συνολικά τη δημόσια πολιτική ύδρευσης και αποχέτευσης των πόλεων και των οικισμών της χώρας, να οδηγεί στην Ψηφιακή Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση αυτής της δημόσιας πολιτικής και να την εντάσσει στην ευρύτερη δημόσια πολιτική διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού.
• Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της δημόσιας πολιτικής ύδρευσης και αποχέτευσης ασκούνται από το ενιαίο Εθνικό Σύστημα Ύδρευσης και Αποχέτευσης της χώρας, του οποίου οι δομές και οι λειτουργίες διαρθρώνονται σε εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό και τοπικό επίπεδο.
• Διατηρούνται οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και οι δημοτικές υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης των Δήμων, διότι η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών αποτελεί τοπική υπόθεση. Δεν επιβάλλεται με νόμο η υποχρεωτική συνένωσή τους, αλλά διατηρείται η δυνατότητα εθελοντικής συνένωσης ή/και διεύρυνσης της περιοχής αρμοδιότητας των ΔΕΥΑ.
• Προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις εγγενείς αδυναμίες των μικρών ΔΕΥΑ και των Δήμων που έχουν δημοτική υπηρεσία ύδρευσης και αποχέτευσης, διασφαλίζουμε τη διαδημοτική συνεργασία σε νομαρχιακό επίπεδο με διαδημοτική Κοινή Υπηρεσία και σε περιφερειακό επίπεδο με Διαδημοτική Επιτροπή Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔιαδΕΥΑ).
• Το κλειδί για την επιτυχία της Μεταρρύθμισης είναι ένα τριετές Πρόγραμμα Εφαρμογής της Μεταρρύθμισης που αποτελείται από δύο Φάσεις, την Φάση Προπαρασκευής και τη Φάση Εφαρμογής. Το εν λόγω Πρόγραμμα θα αποτελεί αυτοτελές Κεφάλαιο του Σχεδίου Νόμου της Μεταρρύθμισης. Η Φάση Προπαρασκευής προηγείται της εφαρμογής των νομοθετικών ρυθμίσεων, ώστε οι ρυθμίσεις αυτές να μην βασίζονται σε “υποθέσεις εργασίας”, αλλά να διασφαλίζουν την αντιμετώπιση των πραγματικών προβλημάτων και την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων.
• Το τριετές Πρόγραμμα Εφαρμογής της Μεταρρύθμισης θα βασίζεται σε μια αναλυτική καταγραφή και αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης και διάγνωση των αναγκών και θα περιέχει τα αναγκαία προγράμματα, τις απαραίτητες δράσεις, τους πόρους (ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους και εξοπλισμούς) και ένα helpdesk υποστήριξης των ΔΕΥΑ και των Δήμων, καθώς και ένα τριετές Σχέδιο Μετάβασης με Οδικό Χάρτη.

Η πρόταση της ΚΕΔΕ για την χρηματοδότηση

Όσον αφορά τη Χρηματοδότηση της Μεταρρύθμισης, σύμφωνα με πληροφορίες του in η ΚΕΔΕ προτείνει να αξιοποιηθούν οι ακόλουθοι πόροι:

• οι ίδιοι πόροι των παρόχων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης για την κάλυψη των δαπανών του νέου προσωπικού (δεδομένου ότι αφορούν ανταποδοτικές υπηρεσίες),
• Ειδικό Πρόγραμμα για τις Κοινές Υπηρεσίες που θα χρηματοδοτηθεί από το Πρόγραμμα «Τεχνική Βοήθεια & Υποστήριξη Δικαιούχων» 2021–2027 και από την Τεχνική Βοήθεια του Προγράμματος «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» 2021–2027 ) και συμπληρωματικά από εθνικούς πόρους,
• τα Περιφερειακά Προγράμματα και το Πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός»,
• η χρηματοδότηση των ΔΕΥΑ (για την κάλυψη κυρίως του πρόσθετου ενεργειακού κόστους εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης), σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.