Γιάννης Μπανιάς: Εμείς σπάσαμε από πολύ νωρίς τους δεσμούς με τις μπρεζνιεφικές και σταλινικές αντιλήψεις

Στα 50 του χρόνια ο πολιτικός μηχανικός (ζει από το επάγγελμά του) κ. Γιάννης Μπανιάς, με 31 χρόνια δράση στο κομμουνιστικό κίνημα, δύο χρόνια εξορία στο Παρθένι της Λέρου, γραμματέας από το ’82 του ΚΚΕ εσ. και από το ’87 του ΚΚΕ εσ. Α.Α. (σ.σ. ΚΚΕ Εσωτερικού – Ανανεωτική Αριστερά), απαντά στις ερωτήσεις των «Νέων» σε συνέντευξη που έδωσε στα γραφεία του κόμματος χθες βράδυ.

[…]

«ΤΑ ΝΕΑ», 26.7.1989, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

— Ζούμε στις μέρες μας μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Δύο παραδοσιακοί «εχθροί» συγκυβερνούν ή στηρίζουν την ίδια κυβέρνηση. Ο Συνασπισμός πιστεύει ότι αποτελεί κατάκτηση για το λαϊκό κίνημα, γιατί δίνεται οριστικό τέρμα στον Εμφύλιο και στο κλίμα που επικρατούσε. Συμμερίζεστε αυτές τις απόψεις;

Ο Εμφύλιος έληξε με τη νομιμοποίηση του κομμουνιστικού κινήματος και την κατάργηση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου. Επίσης, η Εθνική Αντίσταση αναγνωρίστηκε επί ημερών του ΠΑΣΟΚ. Άρα, ο εμφύλιος πόλεμος έληξε προ πολλού. Τα κατάλοιπά του ξεπεράσθηκαν. Δεν πιστεύω, λοιπόν, ότι σήμερα πραγματοποιείται εθνική συμφιλίωση. Αυτό έγινε πριν πολλά χρόνια. Αυτό που υπάρχει εδώ και δέκα χρόνια είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα μπλε και πράσινα καφενεία, που ’ναι μια μόνιμη αντιπαράθεση ενός τμήματος του λαού απέναντι σ’ ένα άλλο. Και ο λαός παρακολουθεί ως παθητικός θεατής. Τον καλούν, δηλαδή, να παρακολουθεί τόσα χρόνια μια μονομαχία σε τελευταία ανάλυση Παπανδρέου – Μητσοτάκη. Μου κάνει εντύπωση γιατί επενδύθηκε αυτή η περί κάθαρσης επιλογή με μια ολόκληρη φιλοσοφία περί εθνικής συμφιλίωσης. Ο κίνδυνος είναι με τις διαχωριστικές γραμμές που σας είπα παραπάνω, μήπως με το θέμα της κάθαρσης γίνει ένας διχασμός.

— Ψηφοφόροι του Συνασπισμού αλλά και της ευρύτερης Αριστεράς θα μπορούσαν να σας θέσουν το ερώτημα γιατί δεν συμμετέχετε στο Συνασπισμό…

Εμείς το έχουμε ξεκαθαρίσει πριν τις εκλογές, από τότε που προέκυψε το κοινό πόρισμα ΚΚΕ – ΕΑΡ. Μας βρίσκει αντίθετους η ιδεολογία που το σφραγίζει. Μιλάει ο Συνασπισμός από την πρώτη στιγμή στο όνομα του εκσυγχρονισμού και της καλύτερης διαχείρισης της σημερινής πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Διαφωνούμε. Δεν μπορεί η Αριστερά να λειτουργεί σαν δύναμη διαχείρισης και εκσυγχρονισμού. Ο ρόλος της δεν είναι να διαχειριστεί καλύτερα το σημερινό σύστημα. Ο ρόλος της είναι να το αμφισβητήσει ουσιαστικά. Να παλέψει μέσα από τους σημερινούς θεσμούς για να τους αλλάξει, να τους μετασχηματίσει, κατά έναν ουσιαστικό τρόπο. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα απ’ αυτό που ονομάζουμε στρατηγική του δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό. Καθημερινές παρεμβάσεις στα μαζικά κινήματα, τους θεσμούς, για τη διαμόρφωση νέων ευνοϊκών συσχετισμών δυνάμεων. Το δεύτερο θέμα είναι το πώς προσέγγισε ο Συνασπισμός την εξουσία. Είχε μια πρεμούρα να συμμετάσχει στην εξουσία. Και το είχαμε πει ότι αυτό θα τον οδηγούσε είτε σε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ είτε με τη ΝΔ.

[…]

— Κύριε Μπανιά, σήμερα ο Έλληνας παρακολουθεί ιταλική τηλεόραση και ακούει τον γραμματέα του Κ.Κ. Ιταλίας να λέει ότι θέλει να βγάλει τη λέξη «κομμουνιστικό» από τον τίτλο του κόμματος. Πατάει ένα άλλο κουμπί, βλέπει από το CNN τον Μπους να μιλάει στο πανεπιστήμιο «Καρλ Μαρξ» της Βουδαπέστης και να τον χειροκροτούν όρθιοι οι Ούγγροι. Παρακολουθεί τη σοβιετική τηλεόραση και βλέπει τους ανθρακωρύχους να ξεσηκώνονται, και βάζει και τη γαλλική και παρακολουθεί τη σφαγή στο Πεκίνο. Πού είναι η ανανέωσή σας, όταν ο κόσμος «τρέχει»;

Εμείς παλέψαμε για την ανανέωση από παλιά. Η διάσπαση το ’68 δείχνει ότι παλέψαμε για την ανανέωση του κομμουνιστικού κινήματος. Μην βλέπετε την στρέβλωση στον υπαρκτό σοσιαλισμό. Η κομμουνιστική κοινωνία, όπως την οραματιζόμαστε, είναι απελευθερωτική. Είναι βαθιά ανθρώπινη, και βάζει αυτή η κοινωνία στο κέντρο της τον άνθρωπο. Δεν μένουμε, λοιπόν, προσκολλημένοι στα παλιά. Εμείς σπάσαμε από πολύ νωρίς τους δεσμούς με τις μπρεζνιεφικές και σταλινικές αντιλήψεις. Εμείς όχι μόνο δεν μείναμε παγωμένοι, αλλά κοιτάμε μ’ ένα βλέμμα προς τα εμπρός. Λέγαμε ότι δεν μπορείς να είσαι σε αντιπαλότητα με τον ιμπεριαλισμό και από την άλλη να κάνεις ή να στηρίζεις επεμβάσεις στην Τσεχοσλοβακία, το Αφγανιστάν και την Πολωνία. Από παλιά, επαναλαμβάνω, είχαμε τοποθετηθεί. Και μας κατηγορούσαν τότε για αντισοβιετικούς. Υποστήκαμε συνέπειες όταν μιλάγαμε για ανανέωση. Και τώρα, αυτοί οι δογματικοί να εμφανίζονται για ανανεωτές. Πρόκειται για αντίφαση.

*Αποσπάσματα από συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο Γιάννης Μπανιάς στο δημοσιογράφο Γιάννη Ε. Διακογιάννη (1957-2006) τον Ιούλιο του 1989, έναν περίπου μήνα μετά τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου του 1989. Είχε δημοσιευτεί στο φύλλο των «Νέων» που είχε κυκλοφορήσει την Τετάρτη 26 Ιουλίου 1989.

Ο Γιάννης Μπανιάς, με καταγωγή από τους Μελισσουργούς της Άρτας, υπήρξε ένα από τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ Εσωτερικού και της λεγόμενης ανανεωτικής Αριστεράς στον τόπο μας.

Ο Γιάννης Μπανιάς απεβίωσε στην Αθήνα στις 28 Μαρτίου 2012, σε ηλικία 73 ετών.