Νικ Κέιβ: «Είναι ενάντια στη φύση να θάβεις τα παιδιά σου»

Ο Νικ Κέιβ θυμίζει λίγο Δρ Φρανκενστάιν – μακρύ, λευκό παλτό εργαστηρίου, αδιευκρίνιστο χαμόγελο, εκνευριστική ένταση. «Με συστήνει στους δύο βοηθούς του, τις πανομοιότυπες δίδυμες Liv και Dom Cave-Sutherland, οι οποίες βοηθούν στο γάνωμα της σειράς κεραμικών του, The Devil – A Life. Τα δίδυμα δεν έχουν καμία συγγένεια με τον Κέιβ. Η σύζυγός του, η σχεδιάστρια μόδας Σούζι Κέιβ, τους συνάντησε μια μέρα, ανακάλυψε ότι είναι κεραμίστες και σκέφτηκε ότι θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν να ολοκληρώσει το έργο του. Αυτό αυξάνει την τρομακτικότητα του όλου θέματος» γράφει ο Simon Hattenstone στην Guardian.

Ο 66χρονος Κέιβ είναι ένας από τους μεγαλύτερους τραγουδοποιούς του κόσμου – από το ουρλιαχτό post-punk των Birthday Party και των Bad Seeds μέχρι τον θλιβερό λυρισμό των ερωτικών του τραγουδιών (Into My Arms, Straight to You και ένα εκατομμύριο) και τη στοιχειωμένη θλίψη των πρόσφατων άλμπουμ όπως το Skeleton Tree, το Ghosteen και το Carnage.

Είναι επίσης ένας εξαιρετικός συγγραφέας (βλ. το αποκαλυπτικό μυθιστόρημά του And the Ass Saw the Angel), στοχαστής (το βιβλίο του με τις συζητήσεις του με τον δημοσιογράφο του Observer Sean O’Hagan, Faith, Hope and Carnage), θείος της αγωνίας (στον ιστότοπό του, the Red Hand Files), σεναριογράφος (The Proposition) και τώρα εικαστικός καλλιτέχνης. Από εκεί δηλαδή που ξεκίνησε πριν από μισό αιώνα.

«Νομίζω ότι είναι κάτι που αισθάνονται οι άνθρωποι που χάνουν παιδιά, ανεξάρτητα από την κατάσταση, απλώς επειδή το μόνο πράγμα που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνεις είναι να μην αφήσεις τα παιδιά σου να πεθάνουν»

Ο διάβολος-παιδί

Ο Κέιβ σπούδασε τέχνη στη Μελβούρνη στα μέσα της δεκαετίας του ’70, προτού τον διώξουν από το πτυχίο του. Θεωρεί ότι ήταν πολύ γοητευμένος από το αντικείμενο για το καλό του. Περνούσε όλο τον χρόνο του μιλώντας για την τέχνη στους μεγαλύτερους φοιτητές και δεν έβρισκε τις ώρες να κάνει την πραγματική δουλειά. Τώρα, αναπληρώνει τον χαμένο χρόνο.

Βρισκόμαστε στην έδρα της επιχείρησης της Σούζι, όπου κατασκευάζει και αποθηκεύει τα πανέμορφα φορέματα που σχεδιάζει ως The Vampire’s Wife. Προς το παρόν, λειτουργεί και ως στούντιο του Κέιβ. «Με ξεναγεί στα 17 κεραμικά ειδώλια, τα οποία θα εκτεθούν στο Xavier Hufkens στις Βρυξέλλες τον επόμενο μήνα. Τα κομμάτια είναι εντυπωσιακά με έναν ανατριχιαστικό, Κειβ-ικό τρόπο, όλα αιματοβαμμένα ποιμενικά ειδύλλια. Τα γλυπτά, εμπνευσμένα από τα κεραμικά «flatback» του Staffordshire από τη βικτοριανή εποχή, σφυρηλατούν μια συγκλονιστική και βαθιά προσωπική αφήγηση» συνεχίζει ο Hattenstone.

Αρχικά, βλέπουμε τον διάβολο ως παιδί – ένα χαριτωμένο παλικάρι, με λακκάκια που κάθεται δίπλα σε μια κόκκινη μαϊμού. «Κοιτάξτε το προσωπάκι του», λέει ο Cave με αγάπη. Βλέπουμε τον διάβολο να κάνει ερωτικές αταξίες με έναν ναύτη, και στη συνέχεια να εκστασιάζεται με την πρώτη του αγάπη. «Είμαι εξαιρετικά χαρούμενος με αυτό», λέει ο Cave. «Η σκανδαλώδης ευχαρίστησή του και εκείνη απλά στραγγισμένη από ζωή».

Δείτε τις κεραμικές φιγούρες του Νικ Κέιβ

Αιμορραγεί μέχρι θανάτου

Βλέπουμε τον διάβολο να πηγαίνει στον πόλεμο σε ένα χωράφι με λουλούδια, να βαδίζει μέσα σε ένα χωράφι με αίμα και κρανία κατά την επιστροφή του, να παντρεύεται. Στη συνέχεια η ιστορία παίρνει μια τραυματική τροπή. «Αυτό είναι το Ο διάβολος σκοτώνει το πρώτο του παιδί», λέει ο Κέιβ. «Είναι κάτι σαν τον Ισαάκ και τον Αβραάμ.

Μετά αποχωρίζεται από τον κόσμο. Η ζωή συνεχίζεται. Μετά χορεύει για τελευταία φορά». Και τώρα βρισκόμαστε στο τελευταίο κομμάτι. «Αιμορραγεί μέχρι θανάτου. Βρίσκεται πλυμένος και το παιδί τον συγχωρεί, σκύβοντας το χέρι του προς το μέρος του».

Είναι αδύνατο να ξέρεις πώς να αντιδράσεις όταν ο Κέιβ φτάνει στο τέλος της ιστορίας, εκτός από το να καταπιείς ή να κλάψεις. Εξάλλου, πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει χάσει δύο γιους τα τελευταία εννέα χρόνια. Το 2015, ο 15χρονος Άρθουρ πέθανε αφού πήρε για πρώτη φορά LSD και έπεσε από έναν γκρεμό κοντά στο σπίτι του στο Μπράιτον. Το 2022, ο 31χρονος Τζέθρο, ο οποίος έπασχε από σχιζοφρένεια, πέθανε στη Μελβούρνη. Ο θάνατος και η θλίψη έχουν επηρεάσει όλο το έργο του Κέιβ από τότε που πέθανε ο Άρθουρ. Αλλά αυτό το έργο το πάει σε άλλο επίπεδο.

Αισθάνεται ένοχος για τον θάνατο των γιων του;

«Νομίζω ότι είναι κάτι που αισθάνονται οι άνθρωποι που χάνουν παιδιά, ανεξάρτητα από την κατάσταση, απλώς επειδή το μόνο πράγμα που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνεις είναι να μην αφήσεις τα παιδιά σου να πεθάνουν».

Σταματάει πάλι απότομα, σχεδόν σαν να υπαγορεύει σημειώσεις. «Ξέχνα το αυτό. Το μόνο πράγμα που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνεις είναι να προστατεύεις τα παιδιά σου».

Ο Κέιβ πιστεύει ότι βγαίνει από τις απώλειες του ως ένας διαφορετικός άνθρωπος. Έχει δίκιο

Αισθάνεται ένοχος επειδή τα ναρκωτικά εμπλέκονται στο θάνατο του Άρθουρ;

«Θα μπορούσε να υπάρχει κάποιο στοιχείο από αυτό, ναι. Κοιτάξτε, αυτά τα πράγματα είναι στο DNA μας, κληρονομούνται. Δεν θέλω να κάνω υποθέσεις για τον Άρθουρ, ο οποίος ήταν απλώς ένα νεαρό αγόρι. Δεν είναι ότι έπαιρνε ναρκωτικά… Σε ένα θεμελιώδες επίπεδο, είναι ενάντια στη φύση να θάβεις τα παιδιά σου. Και δεν μπορεί παρά να υπάρχουν συναισθήματα ενοχής».

Ο Κέιβ πιστεύει ότι βγαίνει από τις απώλειες του ως ένας διαφορετικός άνθρωπος. Έχει δίκιο. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον παλιό Κέιβ να επιμελείται τα Red Hand Files, έναν ιστότοπο στον οποίο καλεί τους θαυμαστές του να κάνουν ερωτήσεις για οτιδήποτε θέλουν, πολλές από τις οποίες είναι βαθιά προσωπικές.

«Αναγκάστηκα να θρηνήσω δημοσίως – και αυτό με βοήθησε, παραδόξως. Με σταμάτησε να κλείνω εντελώς τα παράθυρα και να βιδώνω τις πόρτες και να ζω σε αυτόν τον σκοτεινό κόσμο».

Ακούστε το Into My Arms 

Ήταν συγκλονισμένος από την καλοσύνη των αγνώστων

«Είχα το ένα γράμμα μετά το άλλο». Ήταν κάτι πραγματικά εξαιρετικό. Και αυτή η προσοχή και η αίσθηση της κοινότητας με βοήθησε πάρα πολύ. Νομίζω ότι οι άνθρωποι συνήθως είναι μόνοι τους με τέτοιου είδους πράγματα.

Η Σούζι συνάντησε κάποια της οποίας ο γιος είχε πεθάνει επτά χρόνια πριν και δεν είχε μιλήσει ακόμα στον σύζυγό της γι’ αυτό. Αυτοί οι άνθρωποι είναι εντελώς μόνοι και ίσως γεμάτοι οργή. Οπότε δεν μπορώ να μην υπερτονίσω ότι ήμουν σε εξαιρετικά προνομιούχα θέση από αυτή την άποψη».

Η ζωή συνεχίζεται 

Το επερχόμενο άλμπουμ των Bad Seeds είναι το πρώτο πράγμα που δημιούργησε μετά το θάνατο του Άρθουρ και το οποίο δεν είναι «τοποθετημένο μέσα από το πρίσμα της απώλειας». Είναι αστείος όταν μιλάει για τη δουλειά του – τόσο αγχωμένος και αβέβαιος στην αρχή της διαδικασίας, σχεδόν μεσσιανικός στο τέλος. «Το νέο άλμπουμ είναι πραγματικά καλό. Είναι πολύ δυνατό. Υπέροχα τραγούδια», λέει.

Έχει άγχος για την έκθεση; «Όχι, είμαι ενθουσιασμένος. Νομίζω ότι τα κεραμικά είναι πολύ καλά και πολύ παράξενα». Αισθάνεται όμως ασυνήθιστα προστατευτικός απέναντι στα ειδώλια του και στην ιστορία που αφηγούνται. «Αυτοί οι τύποι αισθάνονται εξαιρετικά ευάλωτοι. Είναι ευάλωτα μικρά πράγματα και λένε κάτι βαθιά προσωπικό».

*Η έκθεση Nick Cave: Xavier Hufkens στις Βρυξέλλες από τις 5 Απριλίου έως τις 11 Μαΐου.

*Με στοιχεία από theguardian.com