Ένας παράλληλος «κρυφός» πόλεμος Ουκρανών και Ρώσων στα εδάφη του Σουδάν;

Με τη διεθνή κοινότητα εστιασμένη στους δύο μεγάλους και γεωπολιτικά σημαίνοντες πολέμους -αφενός στην Ουκρανία, τώρα δε υπό τη βαριά σκιά της τρομοκρατικής επίθεσης στη Μόσχα, αφετέρου στη Λωρίδα της Γάζας– μια έτερη πολύνεκρη και ανθρωπιστικά καταστροφική ένοπλη σύγκρουση μαίνεται αφανής από το διεθνές προσκήνιο, σχεδόν πια ξεχασμένη.

Δεν είναι άλλη από τον εμφύλιο μεταξύ δύο αδίστακτων στρατηγών στο Σουδάν, που συμπληρώνει οσονούπω τον πρώτο χρόνο και έχει γίνει πεδίο παράπλευρων πολέμων, λόγω της εμπλοκής διεθνών και περιφερειακών παικτών.

Οι ενδείξεις πληθαίνουν ότι η πρώτη γραμμή στον πόλεμο μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας έχει οιονεί επεκταθεί στην πλούσια σε φυσικούς πόρους αφρικανική χώρα, σημαντικής γεωστρατηγικά ένεκα γεωγραφικής θέσης.

Τα σημάδια ήταν ήδη ορατά από το εκεί ξέσπασμα του πολέμου, πέρυσι τον Απρίλιο.

Όταν ο στρατηγός-δικτάτορας Αμπντέλ Φάταχ αλ Μπουρχάν βρέθηκε πολιορκημένος στην πρωτεύουσα Χαρτούμ από τις παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο -πρώην υπ’ αριθμόν δύο της στρατιωτικής χούντας- «κάλεσε έναν απίθανο σύμμαχο για βοήθεια», αναφέρε σε προ ημερών ρεπορτάζ της η Wall Street Journal.

Ήταν ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι.

Το αίτημα δεν ήρθε από το πουθενά, επισημαίνει. Ο Σουδανός δικτάτορας προμήθευε σιωπηρά το Κίεβο με όπλα από την αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Στο πλευρό δε των εγχώριων αντιπάλων και πρώην εταίρων του ήταν εξ αρχής η ρωσική μισθοφορική ομάδα Wagner, που λυμαίνεται τον χρυσό του Σουδάν, «τροφοδοτώντας» τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Αν και σε εμπόλεμη κατάσταση, η βοήθεια του Κιέβου στη χούντα του Χαρτούμ δεν άργησε. Έγινε με την αποστολή ειδικών μονάδων.

Μια πρώτη δημόσια παραδοχή έγινε μόλις στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου, δια στόματος του αντιστράτηγου Κιρίλο Μπουντάνοφ, επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ουκρανίας (GUR).

«Στόχος», δήλωσε στον ιστότοπο Obosrewatel «είναι να πολεμήσουμε για την επιρροή της Ουκρανίας στον κόσμο και να καταστρέψουμε τον εχθρό σε όλα τα πιθανά εδάφη».

Στιγμιότυπο από βίντεο με τη φερόμενη σύλληψη μελών της μισθοφορικής ομάδας Wagner από Ουκρανούς κομάντο στο Σουδάν (Πηγή: Kyiv Post)

Ειδικές επιχειρήσεις

Οι σχετικές αναφορές φάνηκαν στην αρχή ως μέρος μιας επικοινωνιακής πολεμικής προπαγάνδας από το Κίεβο.

Πολλώ μάλλον την ώρα που οι δυνάμεις του βρίσκονται υπό τεράστια στρατιωτική πίεση στα πολεμικά μέτωπα της ίδιας της Ουκρανίας, εν μέσω ελλείψεων ακόμη και σε στρατιώτες, αλλά και αβεβαιότητας στη ροή της δυτικής βοήθειας.

Τον τελευταίο καιρό ωστόσο πληθαίνουν τα στοιχεία ότι ουκρανικές μπότες έχουν πατήσει στο Σουδάν.

Σε βίντεο αγνώστου αυθεντικότητας, που δημοσιοποίησε προ μηνός η εφημερίδα Kyiv Post, φέρεται να καταγράφεται η σύλληψη μελών της Wagner στην αφρικανική χώρα από μασκοφόρους, που εκτιμάται ότι είναι Ουκρανοί. Μεταξύ άλλων, εμφανίζεται ένστολος με το έμβλημα της GUR.

Το αμερικανικό δίκτυο CNN δημοσίευσε επίσης επιχειρησιακά βίντεο από επιθέσεις με drone-καμικάζι στην ευρύτερη περιοχή του Χαρτούμ, με ουκρανικές λέξεις «κλειδιά» στην οθόνη.

Έτερο βίντεο δείχνει έναν λευκό ελεύθερο σκοπευτή να συμμετέχει σε μάχες επί σουδανικού -όπως αναφέρεται- εδάφους.

Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα Bellingcat είναι σε μια έρημη περιοχή έξω από την πόλη Ομντουρμάν.

Το σίγουρο, ως επισήμως ανακοινωθέν, είναι ότι η ουκρανική GUR πραγματοποίησε ειδική αποστολή στο Σουδάν τον περασμένο Απρίλιο για να σώσει Ουκρανούς πολίτες από το χάος του εμφυλίου.

Εικάζεται ότι δυνάμεις της παρέμειναν έκτοτε στη χώρα.

Επικαλούμενη πηγές η WSJ αναφέρει ότι σχεδόν 100 στρατιώτες, κυρίως από τη ειδική μονάδα Timur, αναπτύχθηκαν στο Σουδάν στα στα μέσα Αυγούστου με ναυλωμένο αεροσκάφος.

«Προμήθευσαν τη φρουρά του Μπουρχάν με νέα τουφέκια AKM», ενώ «οι σουδανικές δυνάμεις είχαν ήδη παραγγείλει μερικά επιθετικά drones», αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα.

Πέραν αυτού, προσθέτει, οι Ουκρανοί «τους βοήθησαν στην προμήθεια προηγμένων τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar TB2 για αεροπορικές επιδρομές ακριβείας, τα οποία έφθασαν τον Φεβρουάριο».

Πρόσφατα, δε, έφτασε ουκρανικό φορτίο αλεύρων στο Πορτ Σουδάν.

«Ταυτόχρονα πήραμε πολλά όπλα από το Σουδάν», μνημονεύεται να λέει ο Μπουντάνοφ. «Μπορείτε να βρείτε τα πάντα εκεί, από κινέζικα μέχρι αμερικανικά».

#BREAKING Video footage confirms presence of Ukrainian special forces in Sudan.

Ukrainian special forces conduct operations in Sudan against the Russian Wagner PMC and their local allies from the Rapid Support Forces (RSF), who tried to stage a coup d’état in April. pic.twitter.com/4ojzFXWLqx

— Clash Report (@clashreport) October 6, 2023

Διάχυση της κρίσης

Προς επίρρωση ή μη, είχε ήδη δημοσιοποιηθεί μια κάπως περίεργη συνάντηση του Ουκρανού προέδρου με τον Σουδανό δικτάτορα αλ Μπουρχάν, τον περασμένο Σεπτέμβριο, στο διεθνές αεροδρόμιο Σάνον της Ιρλανδίας.

«Τον ευχαρίστησα για τη συνεπή υποστήριξη του Σουδάν στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας», είχε αναφέρει τότε σε ανάρτηση στο Telegram ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

«Συζητήσαμε τις κοινές προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας, συγκεκριμένα τις δραστηριότητες των παράνομων ένοπλων ομάδων που χρηματοδοτούνται από τη Ρωσία», προσέθεσε, και «πιθανές πλατφόρμες για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της Ουκρανίας και των αφρικανικών χωρών».

Εφόσον ισχύουν οι έκτοτε αναφορές, τα σπαρασσόμενα από τον εμφύλιο εδάφη του Σουδάν εξελίσσονται σε πεδίο ενός ταυτόχρονου,  μυστικού πολέμου φθοράς μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων.

Και δη σε μια άλλη ήπειρο από την Ευρώπη, περίπου 3.500 χιλιόμετρα μακριά από το εκεί μέτωπο ενός ατέρμονου πολέμου, που διανύει πλέον τον τρίτο χρόνο και δείχνει να εισέρχεται στην πιο επικίνδυνη φάση.

«Πλούσιο» σε όπλα, χρυσό και μαχητές, το Σουδάν μπαίνει τώρα ακόμη πιο βαθιά στο γεωπολιτικό «παιχνίδι», εν μέσω των ανανεωμένων επιδιώξεων της Μόσχας να αποκτήσει ναυτική βάση στη χώρα, αποκτώντας άμεση πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα.

Μια κρίσιμη εμπορική θαλάσσια οδό, που έχει μετατραπεί σε «θερμή ζώνη» από τις επιθέσεις των φιλοϊρανών ανταρτών Χούθι της Υεμένης και την επακόλουθη ανάπτυξη διεθνούς υπό τις ΗΠΑ ναυτικής δύναμης για την ασφάλεια της διεθνούς ναυσιπλοΐας.

Δια του επικεφαλής της Διοίκησης των ΗΠΑ στην Αφρική, στρατηγού Μάικλ Λάνγκλεϊ, η Ουάσιγκτον έχει ήδη δηλώσει εντόνως θορυβημένη από την αύξηση της επιρροής και τους συναφείς σχεδιασμούς της Ρωσίας, όπως και της Κίνας, στην υποσαχάρια ζώνη του Σαχέλ και στην Αφρική εν γένει.

Στον σχεδόν ένα χρόνο του εμφυλίου στο Σουδάν, οι νεκροί είναι τουλάχιστον 14.000, οι εσωτερικά εκτοπισμένοι πάνω από 8 εκατομμύρια, ενώ περισσότεροι από 18 εκατομμύρια Σουδανοί βιώνουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια (REUTERS/Zohra Bensemra)

Σε… «ξένο αχυρώνα»

Υπό αυτό το πρίσμα, η ανάπτυξη ειδικών δυνάμεων στο Σουδάν αποτελεί ένα ριψοκίνδυνα «τολμηρό νέο εγχείρημα» για την Ουκρανία, όπως υπογραμμίζει και η WSJ.

Την εντάσσει στο πλαίσιο μιας στρατηγικής διατάραξης των στρατιωτικών και οικονομικών επιχειρήσεων της Ρωσίας εκτός των ρωσικών συνόρων.

Και δη σε περιοχές «όπου η Δύση ήταν απρόθυμη να εμπλακεί άμεσα».

«Ό,τι κάνει η Ουκρανία [στο εξωτερικό] γίνεται στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και σε συνεργασία με τις τοπικές κυβερνήσεις και τους διεθνείς εταίρους μας», ανέφερε χαρακτηριστικά στο Politico ο εκπρόσωπος της GUR, Άντριι Γιούσοφ.

Αυτά ενώ αμφότερες οι αντιμαχόμενες πλευρές στο Σουδάν κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου και μεγάλο μέρος του πληθυσμού της αφρικανικής χώρας απειλείται πια με τον χειρότερο λιμό στον κόσμο.