Τους εχθρούς τους δείχνει συνήθως ο καθρέφτης

Για τις κυβερνήσεις οι εχθροί που προσπαθούν να τις υπονομεύσουν είναι πάντα η εύκολη λύση και η επίκληση τους σίγουρο και ασφαλές καταφύγιο για να αποφύγουν την αναμέτρηση με τα προβλήματα και τα λάθη τους.

Βολεύει να υπάρχουν κάποιοι που επιδιώκουν να τις βλάψουν και να τις ανατρέψουν, εξού και όταν δεν υφίστανται εφευρίσκονται.

Και υπάρχουν και διάφοροι που αποτελούν τους «συνήθεις υπόπτους» για αυτές τις συνωμοσίες.

Τα «συμφέροντα», η «διαπλοκή», τα «ΜΜΕ».

Βεβαίως εάν κανείς παρατηρήσει την πολιτική ιστορία της μεταπολίτευσης θα διαπιστώσει ότι περίπτωση ανατροπής κυβέρνησης ύστερα από συνωμοσία σε βάρος της δεν είχαμε.

Αρκετές φορές μάλιστα είχαμε το αντίθετο: κυβερνήσεις και πολιτικούς να βγαίνουν νικητές παρότι όντως τα «συμφέροντα» αποδεδειγμένα κινήθηκαν εναντίον τους.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1989 δεν έχασε τις εκλογές από τα «συμφέροντα», αλλά από την εσωτερική κρίση του μοντέλου διακυβέρνησης που εγκαθίδρυσε το 1981. Και επειδή ήταν ένας πολιτικός που μπορούσε πραγματικά να καταλαβαίνει την κοινωνία και να επικοινωνεί με τις διεργασίες της επέστρεψε θριαμβευτικά στην εξουσία το 1993. Τότε που ο Κώστας Μητσοτάκης αναμετρήθηκε και με τη δυσαρέσκεια για την πολιτική του και με τις εσωτερικές αντιθέσεις της ΝΔ.

Ο Κώστας Καραμανλής δεν έπεσε το 2007, παρότι προηγήθηκε η σύγκρουση γύρω από τον «βασικό μέτοχο», όμως έπεσε το 2009 κάνοντας «ηρωική έξοδο» απέναντι στα σημάδια μιας οικονομικής κρίσης (και κρίσης χρέους) που ενώ ερχόταν δεν την «διάβασε» σωστά και δεν είχε πάρει έγκαιρα μέτρα.

Αντίστοιχα, ο ΣΥΡΙΖΑ μπόρεσε να κερδίσει και τις δύο εκλογές του 2015 και το δημοψήφισμα (ασχέτως του πώς το χειρίστηκε) παρότι είχε ισχυρά «συμφέροντα» εναντίον του, για να χάσει τις εκλογές του 2019 υπό το βάρος του κοινωνικού κόστους από τις δικές του επιλογές. Και εάν δεν κατάφερε να μετατρέψει τη δυσαρέσκεια το 2023 σε δυναμική υπέρ του είχε να κάνει πρωτίστως με τα δικά του στρατηγικά ελλείμματα και την αδυναμία του να προσφέρει εναλλακτικό αφήγημα και όχι επειδή κάποιοι του έβαλαν τρικλοποδιά.

Προσοχή, δεν θέλω να υποτιμήσω τον τρόπο που σε διαφορετικές στιγμές κινήθηκαν συγκεκριμένα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα, το ενδιαφέρον που μπορεί να έδειξαν για τη μία ή την άλλη πολιτική κατεύθυνση ή τάση, το ρόλο που έπαιξαν τα ΜΜΕ για τη διαμόρφωση «κλίματος», τις παρασκηνιακές συζητήσεις που μπορεί να έγιναν σε διάφορες στιγμές. Όλα αυτά έπαιξαν τον ρόλο τους -ενίοτε δε σημαντικό- και όταν γραφτούν και όλες οι πλευρές της ιστορίας που αφορούν τους διαδρόμους και τις «σκιές» θα γίνουμε και σοφότεροι. Όμως αυτός ο ρόλος δεν ήταν ο καθοριστικός παράγοντας που διαμόρφωσε τις εξελίξεις. Κατά το κοινώς λεγόμενο, δεν είναι -τουλάχιστον ακόμη και ευτυχώς- αυτοί που ανεβάζουν και κατεβάζουν κυβερνήσεις. Και παραδείγματα υπάρχουν και από τις δύο πλευρές: και αμφισβήτηση κυβερνήσεων παρά το ότι είχαν μιντιακή υπεροπλία και ισχυρά συμφέροντα στο πλευρό τους και αποδοχή κυβερνήσεων που δεν διέθεταν τέτοια «όπλα».

Γιατί θέλω να επιμείνω ότι στην πραγματικότητα για τις κυβερνήσεις ο μεγαλύτερος αντίπαλος είναι ο ίδιος ο εαυτός τους. Μονές του εκτίθενται, δικές του επιλογές σε πρόσωπα, πολιτικές ή συμπεριφορές «πληρώνουν», δικά τους έργα και αποφάσεις τις «εκδικούνται».

Είναι οι προεκλογικές υποσχέσεις που έσπευσαν να ξεχάσουν μετεκλογικά, παρότι χάρη σε αυτές τις υποτιθέμενες δεσμεύσεις κέρδισαν τις εκλογές.

Είναι οι διακηρύξεις για μη άλωση του κρατικού μηχανισμού που γρήγορα μετατρέπονται σε πραγματικό γιουρούσι κρατικών θέσεων.

Είναι οι πολιτικές λιτότητας και τα σοβαρά ελλείμματα στο κοινωνικό κράτος.

Είναι η άρνηση διαλόγου με ισχυρά κοινωνικά κινήματα.

Είναι η αλαζονεία της εξουσία και η λογική ότι κανόνες του κράτους δικαίου ισχύουν για όλους πλην της ίδιας της κυβέρνησης.

Είναι η προδοσία της εμπιστοσύνης και η καλλιέργεια αισθήματος ανασφάλειας σε διάφορους τομείς στους πολίτες.

Είναι η αδυναμία να αφουγκραστούν την κοινωνία, τις ανάγκες της αλλά και να σεβαστούν τις «κόκκινες γραμμές» που βάζει.

Είναι η πεποίθηση ότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία (που σε συστήματα εκλογικά όπως το δικό μας σημαίνει στην πραγματικότητα απλώς την πιο ισχυρή εκλογική μειοψηφία) επιτρέπει συμπεριφορές «αποφασίζουμε και διατάζουμε» και σημαίνει ασυλία και ατιμωρησία.

Όλα αυτά ρίχνουν τις κυβερνήσεις και όχι οι όποιοι επίδοξοι συνωμότες.

Και όλα αυτά μπορεί να τα αναδείξει έγκαιρα μια προσεκτική ματιά στον καθρέφτη.