Κατάργηση διακρίσεων με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Τρανς Ορατότητας

Η μη κυβερνητική οργάνωση «Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών» καλεί την Πολιτεία να άρει τις διακρίσεις και να κατοχυρώσει τα δικαιώματα των τρανς και φυλοδιαφορετικών προσώπων.

Η παραπάνω έκκληση γίνεται με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Τρανς Ορατότητας (TDoV), στις 31 Μαρτίου. Στη σχετική της ανακοίνωση, η ΜΚΟ τονίζει μεταξύ άλλων πως «πέραν της νομοθεσίας για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, η χώρα μας είναι απαραίτητο να συμμορφωθεί με τη τροποποίηση των ταξινομητικών καταλόγων ψυχικών διαταραχών, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα τρανς πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών δεν θα στιγματίζονται».

Υπογραμμίζει επίσης ότι είναι απαραίτητο να τροποποιηθεί και να επεκταθεί ο αντιρατσιστικός νόμος, έτσι ώστε «να μην ποινικοποιείται μόνο η δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους, αλλά γενικότερα κάθε μορφή ρητορικής μίσους, και επιπλέον να ληφθούν επιπλέον μέτρα όταν αυτός εκπορεύεται από δημόσια πρόσωπα…».

Η ανακοίνωση

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για την προαγωγή των δικαιωμάτων και ελευθεριών των τρανς, φυλοδιαφορετικών και γενικότερα των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων, καθώς και των προσώπων που εργάζονται στο σεξ, με το παρόν δελτίο τύπου, με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Τρανς Ορατότητας (TDoV) που τιμάται σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο στις 31 Μαρτίου, καλεί την Πολιτεία να άρει τις διακρίσεις και να κατοχυρώσει τα δικαιώματα των τρανς και φυλοδιαφορετικών προσώπων.

Συγκεκριμένα, παρόλο που στις 10.10.2017 ψηφίστηκε η νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου (Νόμος 4491/2017) καταγράφοντας με ρητό τρόπο την ήδη υπάρχουσα νομολογία του 2016 (Ειρ. Αθ. απ. 418/2016) , κάνοντας το πρώτο θετικό βήμα για την αναγνώριση των τρανς προσώπων, 7 χρόνια μετά συνεχίζει να μην ανταποκρίνεται στις ανάγκες της τρανς κοινότητας και να μην ακολουθεί τις διεθνείς και ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της χώρας μας για τα δικαιώματα των τρανς, μη δυαδικών και ίντερσεξ ανθρώπων βάσει των Αποφάσεων 2048/2015 και 2191/2017 του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Αναλυτικά:

1. Η διαδικασία παραμένει δικαστική, μια διαδικασία ιδιαίτερα χρονοβόρα και γραφειοκρατική καθώς για να τελεσιδικήσει η δικαστική απόφαση μπορεί να χρειαστεί και πάνω από 1 έτος, ανάλογα με τον όγκο των Ειρηνοδικείων της εκάστοτε περιοχής.
2. Η δικαστική διαδικασία είναι κοστοβόρα με τα παράβολα μόνο να είναι 420,00 ευρώ χωρίς την αμοιβή του δικηγόρου και αυτό πέραν του ότι είναι προβληματικό καθώς τα τρανς άτομα αντιμετωπίζουν διακρίσεις και αποκλεισμούς στον εργασιακό χώρο λόγω της ταυτότητας φύλου τους, ενέχει και ταξική διάκριση μεταξύ των τρανς προσώπων που έχουν την οικονομική δυνατότητα να τρέξουν την δικαστική διαδικασία και εκείνων που δεν μπορούν είτε λόγω οικονομικής αδυναμίας είτε αντιμετωπίζουν κάποιο θέμα υγείας λόγω ηλικίας ή άλλου λόγου καθώς η διαδικασία απαιτεί την αυτοπρόσωπη παρουσία του τρανς ατόμου.
3. Δεν βασίζεται στον αυτοπροσδιορισμό καθώς η μεταβολή των εγγράφων αποφασίζεται από το δικαστήριο.
4. Παρόλο που ψηφίστηκε ο Νόμος 5089/2024 «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα σε άλλες διατάξεις» με τον οποίο στο Άρθρο 14 καταργήθηκε η παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 4491/2017 (Α’ 152), περί της προϋπόθεσης αγαμίας για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου, δεν τροποποιήθηκε η παράγραφος 5.2 του ν.4491/2017 της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου που, ναι μεν ορίζει ότι όταν οικογένειες με τρανς γονείς έχουν τέκνα οι γονεϊκές σχέσεις δεν διαταράσσονται όταν επέρχεται νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου γονέα, μολαταύτα δεν μεταβάλλονται οι ληξιαρχικές πράξεις των τέκνων ώστε να συνάδουν ως προς το φύλο των γονέων τους, με αποτέλεσμα οι τρανς γονείς να αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ της αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου τους ή του να διατηρήσουν τον νομικό δεσμό με τα βιολογικά παιδιά τους.
5. Δημιουργεί διακρίσεις για λόγους ηλικίας, καθώς η νομοθεσία θέτει κατώτερο όριο τα 15 έτη, ενώ στις ηλικίες μεταξύ 15 και 17 η διαδικασία είναι ιδιαίτερα ιατρικοποιημένη, παθολογικοποιώντας τα τρανς παιδιά λόγω της ταυτότητας φύλου τους ενώ για τα ενήλικα τρανς πρόσωπα σύμφωνα με το Άρθρο 3, παράγραφος 4, του Νόμου 4491/2017 δεν απαιτείται να βεβαιώνεται ότι το πρόσωπο έχει υποβληθεί σε οποιαδήποτε προηγούμενη ιατρική επέμβαση, εξέταση ή ιατρική αγωγή για να μεταβάλει τα νομικά του έγγραφα.
6. Δεν υπάρχει διατυπωμένη ρητώς σε διάταξη η δυνατότητα κενής καταχώρισης φύλου για τα μη δυαδικά πρόσωπα αλλά και για όσα πρόσωπα το επιθυμούν, σύμφωνα με την Απόφαση 2048/2015 του ΣτΕ, που επιβεβαιώθηκε με την 2191/2017 για τα ίντερσεξ πρόσωπα ενώ η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει επίσης από την Απόφαση 67/2018 του Ειρηνοδικείου Αμαρουσίου καθώς και από την Απόφαση 153/2020 του Ειρηνοδικείου Καλλιθέας.
7. Η διαδικασία δεν περιλαμβάνει ρητή διάταξη για τη μεταβολή του καταχωρισμένου φύλου και ονόματος σε τρανς πόσωπα με προσφυγικό προφίλ παρόλο που πρακτικές και ψηφίσματα του Συμβουλίου της Ευρώπης τεκμηριώνουν αναμφίβολα, ότι είναι επιτακτική ανάγκη η δυνατότητα μεταβολής των εγγράφων για τους τρανς πρόσφυγες, και προς τούτο συνηγορούν επίσης στοιχεία σχετικής υπόθεσης που τα Ηνωμένα Έθνη είχαν στηρίξει τη μεταβολή εγγράφων τρανς γυναίκας προσφύγισσας. Η χώρα μας έχει ήδη μια σειρά από νομολογίες, όπως η Απόφαση 444Ε/2018 του Ειρηνοδικείου Θεσσαλονίκης, η Απόφαση 136/2018 του Ειρηνοδικείου Μυτιλήνης, καθώς και Απόφαση του Ειρηνοδικείου Αθηνών το 2020.

Πέραν, όμως της νομοθεσίας για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, η χώρα μας είναι απαραίτητο να συμμορφωθεί με τη τροποποίηση των ταξινομητικών καταλόγων ψυχικών διαταραχών, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα τρανς πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών δεν θα στιγματίζονται, σύμφωνα με την Απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αναθεώρηση του διεθνούς ταξινομητικού καταλόγου ICD-11 , όπου με αυτό τον τρόπο θα εναρμονίζεται και με την τροποποίηση του Νόμου 5089/2024 όπου στο άρθρο 1 του ν. 4443/2016 (Α’ 232) για την «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης στους τομείς της κοινωνικής προστασίας, της εκπαίδευσης και της πρόσβασης στη διάθεση και παροχή αγαθών και υπηρεσιών» συμπεριλαμβάνεται η ταυτότητα φύλου, τα χαρακτηριστικά φύλου και η έκφραση φύλου.

Επιπλέον, σε ότι αφορά το διάχυτο κλίμα μισαλλόδοξου λόγου στη χώρα μας και τις επιθέσεις που έχουν βγει στο φως της δημοσιότητας τόσο στη Θεσσαλονίκη με την επίθεση που δέχτηκαν 2 ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα , όσο και την επίθεση που δέχτηκε η Colour Youth στα γραφεία της , είναι απαραίτητο να τροποποιηθεί και να επεκταθεί ο Ν.4285/2014 (αντιρατσιστικός νόμος), έτσι ώστε να μην ποινικοποιείται μόνο η δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους, αλλά γενικότερα κάθε μορφή ρητορικής μίσους, και επιπλέον να ληφθούν επιπλέον μέτρα όταν αυτός εκπορεύεται από δημόσια πρόσωπα, αλλά και να υπάρξουν επιπλέον ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της δημόσιας διάδοσης, δημόσιας διανομής ή παραγωγής ή αποθήκευσης ρατσιστικού υλικού, καθώς και να υπάρξουν μέτρα προστασίας των υποστηρικτών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Τέλος, αναφορικά με τα πρόσωπα που εργάζονται στο σεξ (ανεξαρτήτως φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου), το ΣΥΔ από το 2016 έχει καταθέσει δημόσια τις θέσεις και τις προτάσεις του για την τροποποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας για την εργασία στο σεξ ώστε να αντιμετωπίζεται όπως όλες οι εργασίες με πλήρη εργασιακά, ασφαλιστικά και προνοιακά δικαιώματα, καθώς και να προστατεύονται επαρκώς τα πρόσωπα που εργάζονται στο σεξ από το στίγμα και τις διακρίσεις.

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, θα συνεχίσει να διεκδικεί για όλα τα παραπάνω, ώστε να διασφαλιστούν τα θεμελιώδη δικαιώματα των τρανς, φυλοδιαφορετικών και ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπων και να αρθούν οι διακρίσεις που αποκλείουν την ίση πρόσβαση σε όλους τους κοινωνικούς τομείς ώστε να συμπεριλαμβάνονται πλήρως και ισότιμα όπως οι υπόλοιποι πολίτες.