Το μέλλον της Τουρκίας στις κάλπες των δημοτικών εκλογών

«Σύμφωνα με το νόμο, αυτές οι εκλογές είναι οι τελευταίες μου», δήλωσε συβιλλικά στις αρχές του μήνα ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν.

Το βλέμμα του ήταν στραμμένο στις δημοτικές εκλογές αυτής της Κυριακής, αλλά και πέραν αυτών.

Δεν ήταν καν η πρώτη φορά που έκανε ανάλογες προαναγγελίες στα 21 χρόνια της πολιτικής ηγεμονίας του στη γείτονα -ένδεκα χρόνια ως πρωθυπουργός και από το 2014 ως πρόεδρος της χώρας.

Η αμέσως προηγούμενη ήταν όταν έθεσε πέρυσι προεδρική υποψηφιότητα για τρίτη φορά -άνω του συνταγματικού ορίου των δύο θητειών- επικαλούμενος ένα τεχνικό ζήτημα.

Η χώρα πέρασε σε προεδρικό σύστημα το 2018, υποστήριξε τότε, συνεπώς η πρώτη προεδρική θητεία του δεν… μετρά.

Ένα χρόνο μετά την επανεκλογή του, η χρήση της έκφρασης «σύμφωνα με το νόμο» από τον Ερντογάν δεν θεωρείται ότι έγινε τυχαία. Κι ας μίλησε για προετοιμασία μιας πολιτικής διαδοχής…

Όμως το ακροατήριο στο οποίο απευθυνόταν ήταν πολύ πειθήνιο για να ζητήσει διευκρινίσεις -μιλούσε σε συνάντηση του φιλοκυβερνητικού Ιδρύματος Τουρκικής Νεολαίας (TÜGVA), στην Κωνσταντινούπολη.

Η οικονομική πρωτεύουσα της Τουρκίας, όπως και η Άγκυρα, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κάλπης των δημοτικών εκλογών, με τον 70χρονο πρόεδρο Ερντογάν να έχει ριχτεί προσωπικά στην προεκλογική μάχη.

Κόντρα στην δεινή οικονομική κατάσταση στη χώρα, επιχειρεί τη μέγιστη συσπείρωση της εκλογικής βάσης του κυβερνώντος κόμματος AKP και την «αλίευση» της ψήφου ισλαμο-συντηρητικών και εθνικιστών.

Κατ’ αρχάς στόχος του είναι να ξανακερδίσει τις μεγάλες πόλεις που έχασε πριν από πέντε χρόνια.

Αποτελεί προσωπικό του στοίχημα η ανάκτηση του ελέγχου της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, εκμηδενίζοντας έτσι τις πολιτικές φιλοδοξίες των κεμαλιστών νυν δημάρχων τους, Εκρέμ Ιμάμογλου και Μανσούρ Γιαβάς.

Δημοφιλών στελεχών της αξιωματικής αντιπολίτευσης του CHP και επίδοξων προεδρικών υποψηφίων της το 2028.

Χρονιά, κατά την οποία πολλοί εικάζουν ότι ο Ερντογάν δεν είναι πράγματι αποφασισμένος να «συνταξιοδοτηθεί».

Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, χέρι-χέρι με τον υποψήφιο του AKP για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, Μουράτ Κουρούμ, σε προεκλογική συγκέντρωση (REUTERS/Umit Bektas)

Όλα τα βλέμματα στην Κωνσταντινούπολη

Το «στοίχημα» του Ερντογάν για επικράτηση στις δημοτικές εκλογές -και δη στα μεγάλα αστικά κέντρα- εκτιμάται ότι εντάσσεται σε μια στρατηγική πίεσης για νέες συνταγματικές τροποποιήσεις, προκειμένου να παρατείνει την παραμονή του στην προεδρία για άλλη μια θητεία. Ενδεχόμενο, που προς το παρόν ο ίδιος αρνείται…

Ένας νέος εκλογικός του θρίαμβος ωστόσο, μετά από εκείνον του 2023, θα μπορούσε να επηρεάσει ορισμένους συντηρητικούς βουλευτές της αντιπολίτευσης να συνταχθούν με το πλειοψηφικό κυβερνητικό στρατόπεδο, συμπληρώνοντας έτσι τον αναγκαίο αριθμό των ψήφων για αλλαγές στο Σύνταγμα.

Πολλώ μάλλον εάν το εκλογικό αποτέλεσμα οδηγήσει σε νέες ήττες και περαιτέρω αποδυνάμωση τα κόμματα της αντιπολίτευσης, το  κοινό μέτωπο των οποίων έχει ούτως ή άλλως διαρραγεί μετά την εκλογική αποτυχία στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές του 2023.

Δεν κατάφερε να νικήσει τότε τον Ερντογάν και τον κυβερνητικό συνασπισμό του, παρά τη δεινή κατάσταση της οικονομίας και τους καταστροφικούς χειρισμούς στους φονικούς σεισμούς.

Τώρα το κεμαλικό CHP καλείται, υπό τη νέα ηγεσία του, να διατηρήσει τον έλεγχο των μεγάλων πόλεων, που κέρδισε στις δημοτικές εκλογές του 2019.

Ειδικά η τότε απώλεια της Κωνσταντινούπολης, έπειτα από 25ετή κυριαρχία του ερντογανικού μετώπου, ήταν ένα σημαντικό πλήγμα για τον Τούρκο πρόεδρο, που ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα το 1994 ως δήμαρχος της μητρόπολης των σχεδόν 16 εκατομμυρίων κατοίκων.

Τώρα, απέναντι στον 52χρονο Εκρέμ Ιμάμογλου -τον πιο ισχυρό μέχρι σήμερα δυνητικό αντίπαλο στις προεδρικές εκλογές του 2028- το AKP κατεβάζει ως υποψήφιο δήμαρχο τον 47χρονο πρώην υπουργό Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής, Μουράτ Κουρούμ.

Έχοντας πολεμήσει άγρια τον Ιμάμογλου την τελευταία πενταετία -πολιτικά, οικονομικά και νομικά- ο Ερντογάν προωθεί «με νύχια και με δόντια» τον υποψήφιό του.

Ο δε κεμαλιστής δήμαρχος παλεύει για την επανεκλογή του αυτή τη φορά χωρίς τη στήριξη του εθνικιστικού «Καλού Κόμματος» (IYI) ή του αριστερού-φιλοκουρδικού DEM (πρώην HDP), που κατεβάζουν δικούς τους υποψηφίους.

Ο κεμαλιστής δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, σε προεκλογική συγκέντρωση, στις 27 Μαρτίου (REUTERS/Dilara Senkaya)

Μάχη μέχρις εσχάτων

Όπως και ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο Κουρούμ υπόσχεται έργα υποδομών, αντισεισμική προστασία -εν μέσω εφιαλτικών προβλέψεων για καταστροφικό χτύπημα του Εγκέλαδου– και μείωση της χρόνιας κυκλοφοριακής συμφόρησης στην πόλη.

Σε αντίθεση ωστόσο με τον κεμαλιστή αντίπαλό του -στον οποίο πολλοί προσάπτουν ότι δεν κατάφερε να κάνει μεγάλες αλλαγές- ο υποψήφιος δήμαρχος του κυβερνώντος AKP μπορεί να επαίρεται για σίγουρη και απρόσκοπτη κρατική χρηματοδότηση στον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης, με τον ετήσιο προϋπολογισμό των 6,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Σε καιρούς κρίσης κόστους ζωής, όπως αυτοί, το χρήμα ανάγεται σε μοχλό πίεσης από το ερντογανικό «στρατόπεδο».

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας -όχι μόνον στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και αλλού, ακόμη και στις νότιες περιοχές των σεισμοπλήκτων- ο Τούρκος πρόεδρος απηύθυνε συγκαλυμμένες προειδοποιήσεις προς τους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν τους δικούς του υποψηφίους, εάν θέλουν να δουν επενδύσεις στον τόπο τους και να έχουν εύρυθμες κρατικές υπηρεσίες.

«Κλειδί» θεωρούνται σε πολλές περιοχές -και ειδικά στην Κωνσταντινούπολη- οι ψήφοι των Κούρδων και των υπερσυντηρητικών ισλαμιστών.

Μπορεί να «ψαλιδίζουν» οι μεν τα ποσοστά του Ιμάμογλου (αποτελούν το 10% του εκλογικού σώματος στην Πόλη), οι δε του κυβερνητικού αντιπάλου του, Μουράτ Κουρούμ, ρίχνοντας ψήφο διαμαρτυρίας υπέρ του υποψήφιου του ισλαμιστικού Κόμματος Νέας Ευημερίας.

Ως εκ τούτου, παρά το μικρό προβάδισμα του νυν δημάρχου στις δημοσκοπήσεις -που στις περσινές εκλογές έπεσαν οικτρά έξω- αναλυτές δεν αποκλείουν ένα εκλογικό θρίλερ στην Κωνσταντινούπολη.

«Η μοίρα της Τουρκίας είναι στα χέρια σας», ήταν η έκκληση του Ιμάμογλου προς τους νέους ψηφοφόρους, καθώς ο ίδιος επιδιώκει να καθιερωθεί ως ο Νο.1 αμφισβητίας της ηγεμονίας Ερντογάν.

«Μπορείτε με μια ψήφο», τόνισε, «να αλλάξετε αυτό που πάει στραβά στη χώρα»…