Όλα για την Κωνσταντινούπολη

της Ινούς Αφεντούλη*

Το διακύβευμα των δημοτικών εκλογών στην Τουρκία; Η Κωνσταντινούπολη. Ασφαλώς, θα παίξει ρόλο το συνολικό αποτέλεσμα για να κριθεί αν ένα χρόνο μετά τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές ο Ερντογάν και το κόμμα του διατηρούν την παντοδυναμία τους. Αλλά αν ο Ιμάμογλου ξανακερδίσει τη «Βασιλεύουσα», το πολιτικό σκηνικό θα έχει μεταβληθεί. Όπως πιθανώς να είχε μεταβληθεί αν ήταν αυτός ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης στις προεδρικές εκλογές του περασμένου χρόνου.

Έχει ο Ιμάμογλου τα προσόντα να γίνει αντι-Ερντογάν; Μέχρι στιγμής τα έχει καταφέρει. Δεν υπάρχει άλλη πολιτική προσωπικότητα στην Τουρκία με το χάρισμα και τη δημοφιλία του. Οι δημοσκοπήσεις του δίνουν προβάδισμα και η Κωνσταντινούπολη θεωρείται το προπύργιο για τη μετάβαση στην κεντρική εξουσία. Οι δικαστικές διώξεις εναντίον του για ασήμαντα παραπτώματα τον εμπόδισαν να ηγηθεί του μετώπου της αντιπολίτευσης πέρσι. Φέτος όμως κάνει καμπάνια με μεγάλη επιτυχία και φέρεται να είναι το φαβορί. Απέναντι του έχει έναν άχρωμο και άοσμο υποψήφιο του κυβερνώντος κόμματος, πρώην υπουργό Περιβάλλοντος, τον Μουράτ Κουρούμ.

Το ερώτημα που θέτουν οι πολιτικοί παρατηρητές στην Τουρκία είναι γιατί επελέγη αυτός να δώσει την κεντρική μάχη των δημοτικών εκλογών με μεγάλο κίνδυνο να τη χάσει. Απάντηση πειστική δεν έχει δοθεί αλλά ίσως θα έπρεπε να αναζητηθεί στον τρόπο με τον οποίο ασκεί την εξουσία του ο Ερντογάν. Γνωρίζοντας από τη δική του εμπειρία ότι ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης θα μπορούσε να αναδειχθεί σε διάδοχό του, είναι πιθανόν να μην ήθελε να δώσει αυτό το χρίσμα. Υπάρχουν δύο πρόσωπα προβεβλημένα του στενού πυρήνα γύρω από τον Ερντογάν που θεωρούνται πιθανοί διάδοχοι, ο Φιντάν και ο Καλίν. Παρά τις αδιαμφισβήτητες ικανότητές τους, κανείς δεν έχει το χάρισμα του Ερντογάν. Επομένως, το παιχνίδι της διαδοχής είναι ανοιχτό και ας μην γελιόμαστε ο Τούρκος πρόεδρος δεν πρόκειται σύντομα να το κλείσει. Παραμένει αδιαφιλονίκητος στο οικοδόμημα που έφτειαξε, την ενός ανδρός αρχή.

Τι θα συμβεί αν ο Ερντογάν χάσει την Κωνσταντινούπολη και τι θα συμβεί αν την κερδίσει; Ο Ιμάμογλου είναι υποψήφιος της αντιπολίτευσης μόνο που αντιπολίτευση δεν υπάρχει. Η ήττα του αντι-ερντογανικού μετώπου στις περσινές προεδρικές εκλογές τη διέλυσε. Ήταν τόσο μεγάλη η απογοήτευση των συνιστωσών του αντιπολιτευτικού μετώπου που έστειλε τον περισσότερο κόσμο σπίτι του. Επομένως, ο Ιμάμογλου αν κερδίσει, θα έχει κερδίσει μόνος του. Και αυτό σίγουρα θα ενισχύσει τη φιλοδοξία του και τη δυνατότητα του να διεκδικήσει αργότερα το ανώτατο αξίωμα. Αν μάλιστα και οι τρεις μεγάλες πόλεις, Άγκυρα, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, ξαναπάνε στην αντιπολίτευση θα είναι ένα ηχηρό μήνυμα ότι υπάρχει και η άλλη Τουρκία. Αν χάσει, ο Ερντογάν θα έχει κάθε λόγο να αισθάνεται άτρωτος και να ασχοληθεί με όσα μπορούν να ενισχύσουν την υστεροφημία του.

Συμφωνούν οι περισσότερες αναλύσεις ότι οι δημοτικές εκλογές δεν επηρεάζουν την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας. Ωστόσο, αν αναδείξουν ρήγματα στην παντοκρατορία του κόμματος του Προέδρου, είναι πιθανόν να έχει εκείνος πάλι ανάγκη να στραφεί στους εθνικιστές, οπότε θα πρέπει να αναμένεται όξυνση στη ρητορική του. Φάνηκε αυτό ήδη στην προεκλογική εκστρατεία. Αν δεν απειληθεί, ο Ερντογάν προβλέπεται να συνεχίσει να πολιτεύεται με ηπιότερους τόνους, να συνεχίσει την απόπειρα προσέγγισης με τις ΗΠΑ, την Ελλάδα, και πολύ πιθανόν να επιδιώξει συνεννόηση με τους Κούρδους. Δεν θα πάψει ασφαλώς να καλλιεργεί το αφήγημα της «μεγάλης Τουρκίας» που είναι συστατικό στοιχείο της στρατηγικής του. Είναι το αντάλλαγμα για την οικονομική ανέχεια που υφίσταται ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού. «Βούτυρο ή κανόνια;», παλιά δοκιμασμένη συνταγή.

* Η Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων