Μπορεί ο Μποστ να παραμένει επίκαιρος 60 χρόνια μετά;

Αλήθεια, ποιος ήταν ο αληθινός λόγος που εξώθησε τη Μήδεια να κάνει το αποτρόπαιο έγκλημα, σκοτώνοντας τα παιδιά της;

Ποιο ήταν πραγματικά το τέλος τού Ρωμαίου και της Ιουλιέτας; Και τι συνέβη και η Φαύστα απέκτησε εγγόνι, αφού την κόρη της την έφαγαν οι γάτες;

Άραγε, ήπιε ή δεν ήπιε το φαρμάκι η Γκόλφω όταν την παράτησε ο Τάσος;

Ποιες είναι οι ιστορίες που έχει να μας αφηγηθεί η Μαμά Ελλάς από τις περιπέτειες που πέρασε όλα αυτά τα χρόνια; Πώς έχασε η Ανεργίτσα το «βιβλιάριο απόρου κορασίς» της και τι λύση βρήκε ο Πειναλέων;

Και τέλος, επέστρεψαν ή όχι τα μάρμαρα του Παρθενώνα στην Ελλάδα;

Σε όλα αυτά τα… επίκαιρα ερωτήματα επιχειρεί να δώσει απάντηση μεταθάνατον ο Μποστ, μέσα από την παράσταση «Το Μποστάνι του Μποστ», η οποία παίζεται στο «Θέατρο Μεταξουργείο».

Όλα αλλάζουν κι όλα τα ίδια μένουν…

Μπορεί ο Μέντης Μποσταντζόγλου να έχει φύγει από τη ζωή εδώ και 29 χρόνια, ωστόσο ακόμα και σήμερα τα κείμενά του μοιάζουν πιο επίκαιρα από ποτέ, αφού πολλές από τις παραπάνω ερωτήσεις τις θέτουμε και σήμερα και μάλιστα στην καθημερινότητά μας.

«Ο Μποστ παρωδεί με σοβαρότητα μέσα από το δικό του μετα- μυθοπλαστικό καθρέφτη, γεγονός που τον κάνει τόσο ξεχωριστό και μοναδικό. Δεν θα απαντήσω ευθέως στην ερώτηση, απλώς θα παραθέσω τις θεματικές, που σατίριζε με την καυστική του πένα με όχημα τον σουρεαλισμό και το παράδοξο, και θα απαντηθεί από μόνη της γιατί σίγουρα θα σας θυμίσουν αυτά που ζούμε σήμερα» θα πει, μιλώντας στο in η Κατερίνα Μπιλάλη, η οποία πρωταγωνιστεί στην παράσταση.

«Μερικοί από τους θεματικούς άξονες με τους οποίους καταπιάνεται είναι η ανεργία, η διάβρωση της πολιτικής εξουσίας, ο χρηματισμός, οι ταξικές ανισότητες, η αδιαφορία και η απάθεια των ισχυρών απέναντι στους φτωχούς και ανήμπορους, η επιστροφή των ελγίνειων, η δηθενιά των νεόπλουτων, οι ακολασίες σε θρησκευτικούς κόλπους, η αστυνομική βία, η ματαιότητα της ζωής, οι έμφυλες ανισότητες. Σας θυμίζουν κάτι;» συμπληρώνει απαντώντας στην ερώτηση για το πόσο επίκαιρα είναι τα κείμενα του Μποστ.

«Πιστεύω η κοινωνικοπολιτική πρόοδος είναι σχεδόν μηδενική! Για να μην αναφέρω ότι δεν χρειάστηκε να αλλάξουμε καν τα επώνυμα των τότε κυβερνώντων, γιατί όπως αναφέρεται και στην παράσταση ‘’κι όταν αυτοί πεθάναν ήρθανε τα παιδιά τους, τ’ ανίψια τους, τα εγγόνια τους και τα δισέγγονά τους’’» εξηγεί στη συνέχεια.

Επιτέλους θα μάθουμε το πραγματικό φινάλε σε «Φαύστα», «Μήδεια» και «Ρωμαίο και Ιουλιέτα»

Τα περισσότερα κείμενα του Μποστ που παρουσιάζονται στην εν λόγω παράσταση, αν και σημείωσαν μεγάλη επιτυχία όταν πρωτοπαίχτηκαν, δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ.

Το ίδιο ισχύει και για τη μουσική του Λουκιανού Κηλαηδόνη, που γράφτηκε για αυτά καθώς έχει παραμείνει και αυτή ακυκλοφόρητη στο αρχείο του.

«Στη δική μας παράσταση είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται επί σκηνής τα πραγματικά φινάλε των δύο αυτών πολύ γνωστών έργων, συν του «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», τα οποία βρέθηκαν μετά από έρευνα στο αρχείο του συγγραφέα μετά την ευγενική άδεια από τα παιδιά του Κώστα και Γιάννη».

«Οπότε μένει να έρθετε να δείτε τι έγινε αφού το κοριτσάκι της Φαύστας το έφαγαν οι γάτοι; Και πώς αφού δεν είχε κόρη η Φαύστα έγινε γιαγιά; Ποιος είναι ο πραγματικός λόγος που η Μήδεια έσφαξε τα παιδιά της;» θα πει η Κατερίνα Μπιλάλη.

Ενώ, απαντώντας σχετικά με τους σκοπούς του Μποστ, θα πει πως «ο Μποστ δεν κάνει διδακτικό θέατρο. Ο στόχος του είναι να ψυχαγωγήσει και να συν- κινήσει».

Ο… ανορθόγραφος Μποστ

Ένα από τα χαρακτηριστικά του Μποστ ήταν τα ανορθόγραφα κείμενα, καθώς και πολλοί από τους χαρακτήρες του ήταν είτε αγράμματοι, είτε ανορθόγραφοι.

«Η ανορθογραφία δεν αποτελεί εφεύρημα του Μποστ, καθώς προϋπήρχε από το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1940 στο κόμικ ‘Τάκης ο Κουκουές’, απλώς ο Μποστ την επεξεργάστηκε και την εξέλιξε, χαράσσοντας καινούργιους δρόμους, κατασκευάζοντας ένα ιδιόμορφα προσωπικό γλωσσικό ιδίωμα που αντικατόπτριζε την ημιμάθεια της εποχής του και που του έδωσε απροσδόκητες δυνατότητες» θα απαντήσει σε αυτό η Κατερίνα Μπιλάλη.

«Κατά αυτόν τον τρόπο, ο Μποστ κατηύθυνε τα φαρμακερά βέλη της σάτιράς του, όχι μόνο κατά της γλωσσικής δυαρχίας που καταβασάνιζε τον ελληνικό λαό, αλλά και ενάντια της χρόνιας ιδεολογικής και πολιτισμικής σύγχυσης που ταλαιπωρούσε την ελληνική κοινωνία. Ο Μποστ εφηύρε αυτήν τη γλωσσική του ιδιομορφία, της ασυνταξίας και της ανορθογραφίας, περισσότερο προς υπεράσπιση του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση» καταλήγει.

Η επιθεώρηση σήμερα

Το «Μποστάνι του Μποστ» παρουσιάζεται ως μια επιθεώρηση.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι δεν ανεβαίνουν πολλές επιθεωρήσεις στα ελληνικά θέατρα, σε αντίθεση με τα παλαιότερα χρόνια που γινόταν χαμός.

Τι συμβαίνει με την επιθεώρηση στην Ελλάδα;

«Πιστεύω ότι η επιθεώρηση είναι ένα είδος που ανήκει στο μέλλον» θα απαντήσει σε αυτό η Κατερίνα Μπιλάλη.

«Σαφέστατα δεν θα έχει την ίδια μορφή και την αισθητική με τις επιθεωρήσεις του παρελθόντος, αλλά αναπτύσσει τη δική της μετα- επιθεωρησιακή φόρμα. Έχουμε ανάγκη να μιλήσουμε, ως καλλιτέχνες ευθέως στις ψυχές των θεατών και με σύμμαχο το επιθεωρησιακό στυλ, μπορεί να γίνει αβίαστα και απενοχοποιημένα» εξηγεί.

Η αναμέτρηση με τα κείμενα του Μποστ και η… επικαιροποίησή τους

«Χρειάστηκε πολύ μελέτη για να κατανοήσουμε σε βάθος το πνεύμα του Μποστ, αλλά σ’ αυτό είχαμε την απλόχερη βοήθεια του σκηνοθέτη μας, Κωνσταντίνου Κυριακού, αφού η διατριβή του είχε θέμα το θεατρικό corpus, γνωστό και άγνωστο, του Μποστ» θα απαντήσει αναφορικά με την αναμέτρησή της με τα κείμενα του Μποστ.

«Έπειτα για την σκηνική του απόδοση χρειάστηκαν αρκετοί μήνες προβών, αυτοσχεδιασμών και πειραματισμών για να φτάσουμε σ’ ένα αποτέλεσμα που θα ικανοποιούσε, για αρχή, τη δική μας αισθητική ως Theartes, τη θεατρική εταιρεία που μοιράζομαι με τον Κυριακού» συμπληρώνει η ηθοποιός.

Ενώ αναφορικά με την επικαιροποίηση κάποιων κειμένων, προκειμένου να έρθουν στο σήμερα, η Κατερίνα Μπιλάλη θα πει πως «την επικαιροποίηση του έργου την έχει αναλάβει ο σκηνοθέτης μας και επειδή, όπως είπα, έχει εντρυφήσει τόσο πολύ στο έργο του Μποστ, αφού επί τρία χρόνια ασχολούνταν με την έρευνα γύρω από το έργο του, οι ενέσεις αυτές επικαιρότητας είναι τόσο εύστοχες και συγκινητικές που πιστεύω ότι ο Μποστ δεν θα άλλαζε ούτε λέξη».

Το μέλλον…

Αναφορικά με τα μελλοντικά της σχέδια, η Κατερίνα Μπιλάλη θα πει πως το μέλλον θα ασχοληθεί «με ‘Το μποστάνι του Μποστ’, μετά το θέατρο Μεταξουργείο, θα κάνουμε μια μίνι καλοκαιρινή περιοδεία. Μέσα στον Απρίλιο επίκειται η συμμετοχή μου σ’ ένα επιστημονικό συνέδριο με θέμα ‘Περφόρμανς και δημόσιος χώρος’. Ταυτόχρονα ξεκινάω και την πέμπτη κατά σειρά μετάφραση θεατρικού έργου, ενώ οι προηγούμενες κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ηριδανός. Και από Σεπτέμβριο ξεκινάμε πρόβες για την επόμενη παράσταση των Theartes, η οποία θα ανακοινωθεί τέλος Αυγούστου».