Καιρός για αντίποινα από Κρεμλίνο; – Τι μπορούν να μάθουν οι Ρώσοι από την 11η Σεπτεμβρίου

22 χρόνια πριν, οι ΗΠΑ δέχτηκαν τη χειρότερη τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία τους. Τον Μάρτιο του 2024 ήταν η Ρωσία που βυθίστηκε σε παρόμοιο πένθος. Πως είναι δυνατόν αυτό όμως, από τη στιγμή που οι δύο υπερδυνάμεις είχαν αλληλοενημερωθεί σχετικά με τον επερχόμενους ολέθρους;

Το πιθανότερο είναι ότι αυτές τις μέρες, οι αξιωματούχοι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών μάλλον γνωρίζουν πολύ καλά τι βιώνουν οι Ρώσοι ομόλογοί τους, στον απόηχο της φρικτής τρομοκρατικής επίθεσης στο Crocus City Hall στη Μόσχα.

Όπως αναφέρει ο πρώην σύμβουλος στη CIA για ζητήματα Ρωσίας Τζορτζ Μίμπι, η αίσθηση της αποτυχίας και της απογοήτευσης που νιώθουν οι Ρώσοι αξιωματούχοι θυμίζει την παρόμοια παταγώδη αποτυχία των Αμερικανών να εντοπίσουν και να αποτρέψουν τις επιθέσεις της Αλ Κάιντα στις 11 Σεπτεμβρίου 2001.

Ο Μπίμπι όμως πιστεύει, μέσα από ανάλυσή του, ότι από τα δύο περιστατικά μπορούνε εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα.

Μάθημα 1, έξω από τον χορό, πολλά τραγούδια λέγονται

Υπενθυμίζεται ότι ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε τηλεφωνήσει στον ΠρόεδρΤρορτζ Μπους τον νεώτερο, λίγες μέρες πριν από τις επιθέσεις για να προειδοποιήσει ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες είχαν εντοπίσει σημάδια μιας τρομοκρατικής εκστρατείας, «κάτι που προετοιμάζεται εδώ και καιρό», που «ερχόταν» από το Αφγανιστάν.

Έτσι, ο αμερικανικός λαός αναρωτήθηκε πως ήταν δυνατόν CIA και FBI να αποτύχουν να «συνδέσουν τα κομμάτια του παζλ» που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν την τρομοκρατική επιχείρηση.

Συναισθήματα, εσφαλμένες αντιλήψεις και δυσπιστία που τροφοδοτήθηκαν από την επίθεση στη Μόσχα υπογραμμίζουν πόσο επισφαλής έχει γίνει η σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας.

Παρομοίως πολλοί σήμερα, στον απόηχο της επίθεσης στη Μόσχα, κατηγορούνε τις ρωσικές υπηρεσίες που δεν αξιοποίησαν μια παρόμοια αμερικανική προειδοποίηση.

Για τον Μπίμπι όμως «η εμπειρία της 11ης Σεπτεμβρίου έδειξε ότι η «συμπλήρωση του παζλ» είναι πολύ πιο εύκολη εκ των υστέρων παρά εκ των προτέρων, και ότι η μετάφραση των προειδοποιήσεων σε αποτελεσματικά μέτρα ασφαλείας είναι συχνά μια περίπλοκη προσπάθεια».

«Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν ανακοίνωσε δημόσια μετά την αμερικανική προειδοποίηση ότι έθετε τις υπηρεσίες ασφαλείας της Ρωσίας σε αυξημένο συναγερμό, παρά το γεγονός ότι χαρακτήρισε αυτή την προειδοποίηση «προβοκάτσια», αναφέρει ο ειδικός.

Μάθημα 2, σιγουρέψου ποιος το έκανε

Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη ανθρώπινη τάση να προσπαθεί να εντάξει νέα γεγονότα σε προϋπάρχουσες αφηγήσεις, καθώς και να αποδίδει μεγάλα σοκ σε ευρύτερες. Όπως αναφέρει ο πρώην αξιωματούχος της CIA, αυτό συνέβη και στην περίπτωση της 11ης Σεπτεμβρίου.

«Αυτό ώθησε τον Λευκό Οίκο να οπλίσει δυναμικά τη CIA για στοιχεία που συνδέουν την Αλ Κάιντα με το Ιράκ, όχι σε μια συνειδητή προσπάθεια να μαγειρέψουν τα βιβλία, αλλά από ειλικρινή πεποίθηση» ότι έφταιγε το Ιράκ.

Μερικοί από εκείνους του αξιωματούχους, όπως λέει ο ειδικός, συνεχίζουν να πιστεύουν ακόμα και σήμερα ότι εμπλέκονταν οι Ιρακινοί στην επίθεση.

Σήμερα, ο Πούτιν, όντας πιο προσεκτικός, δεν έχει προς το παρόν κατηγορήσει την Ουκρανία. Ωστόσο, έχει ισχυριστεί ότι οι Τατζίκοι κρατούμενοι είχαν προσπαθήσει να διαφύγουν από τα ουκρανικά σύνορα, όπου οι Ουκρανοί φέρεται να «ετοίμασαν ένα παράθυρο» για τη διαφυγή.

Για τον Αμερικανό αναλυτή, είναι προφανές ότι το Κρεμλίνο έχει προδιάθεση να αναζητήσει στοιχεία που να συνδέουν την επίθεση με την Ουκρανία και τους δυτικούς υποστηρικτές της, για να μειωθεί η ευθύνη για την αποτυχία και να ικανοποιηθεί η ψυχολογική ανάγκη να συνδεθεί ένα δραματικό γεγονός με τον πιο άμεσο αντίπαλο.

Υπενθυμίζεται ότι η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε πως είναι «εξαιρετικά δύσκολο να πιστέψουμε ότι το Ισλαμικό Κράτος θα είχε την δυνατότητα να πραγματοποιήσει την επίθεση στην αίθουσα συναυλιών της Μόσχας».

Ο Μπίμπι εκτιμά ότι οι Ρώσοι, δεδομένης της βαθιάς δυσπιστίας της Ρωσίας προς την Ουκρανία –η οποία έχει αποδείξει ότι μπορεί να εξαπολύει τρομοκρατικά χτυπήματα- θα μπουν στον πειρασμό να συνδέσουν τα σημεία σε αυτή την περίπτωση με έναν ιδιαίτερα αντι-ουκρανικό και αντιαμερικανικό τρόπο.

Ο Yakubjoni Yusufzoda,ένας εκ των συλληφθέντων για την τρομοκρατική επίθεση στο Crocus City Hall attack (REUTERS).

Εξάλλου, η προειδοποίηση των ΗΠΑ για πιθανή τρομοκρατική ενέργεια σε συνδυασμό με την άμεση ανακοίνωση των ΗΠΑ ότι δεν φταίνε οι Ουκρανοί, προκαλούνε υποψίες στους Ρώσους ότι επιχειρείται συγκάλυψη.

Η επιλογή των Τατζίκων από τους Ουκρανούς ιθύνοντες θα μπορούσε να θεωρηθεί όχι μόνο ως μια προβοκάτσια, αλλά μια επιχείρηση που στοχεύει στη δηλητηρίαση της ρωσικής στάσης απέναντι στους μετανάστες και τους εργάτες της Κεντρικής Ασίας, των οποίων η εργασία ήταν κρίσιμη για την αντιμετώπιση των ελλείψεων ρωσικής εργασίας που δημιουργήθηκαν από τις απαιτήσεις του πολέμου στην Ουκρανία.

Επιπλέον, η επίρριψη ευθυνών στους Ουκρανούς μπορεί να εξυπηρετεί το Κρεμλίνο να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα πογκρόμ εναντίον πολιτών με καταγωγή από την Κεντρική Ασία.

«Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ότι η επιθυμία της Ρωσίας για εκδίκηση θα είναι τεράστια στη συναισθηματικά υπερφορτωμένη αντίδραση στις επιθέσεις των συναυλιών» λέει ο Μπίμπι.

Μάθημα 3, όχι εκδίκηση

Η ανάγκη για αντίποινα ήταν σίγουρα έντονη στις ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτεμβρίου, με αποτέλεσμα η Ουάσιγκτον πρώτα να αποκρούσει προτάσεις των Ταλιμπάν να παραδώσουν τον Οσάμα Μπιν Λάντεν και αργότερα να εισβάλει σε Ιράκ και Αφγανιστάν. «Θέλαμε εκδίκηση», σύμφωνα με έναν πρώην αξιωματούχο των ΗΠΑ, «και έτσι κάναμε πολλά λάθη που δεν έπρεπε να είχαμε κάνει».

Σύμφωνα, τι μορφή θα μπορούσε να έχει μια τέτοια ρωσική εκδίκηση; Θα ήταν εναντίον της Κεντρικής Ασίας ή της Ουκρανίας.

Ο πρώην αξιωματούχος της CIA εκτιμά ότι τυχόν αντίποινα στη Κεντρική Ασία θα μείωναν την επιρροή της Μόσχας στην περιοχή με μοναδικούς κερδισμένους τη Δύση και την Κίνα. Γι’ αυτό και για την Ρωσία, όπως λέει ο Μπίμπι, «πολύ πιο δελεαστικός στόχος θα ήταν η Ουκρανία, όπου ο ρωσικός στρατός θα μπορούσε να εξαπολύσει μαζικές αεροπορικές επιδρομές σε κατοικημένες περιοχές του Κιέβου ή άλλων μεγάλων πόλεων, ένα βήμα που ο Πούτιν έχει αποφύγει σε μεγάλο βαθμό σε αυτό το σημείο του πολέμου».

Επιπλέον, εάν οι Ρώσοι πειστούν ότι το Κίεβο κρύβεται πίσω από την τρομοκρατική επίθεση, τότε η όρεξη του Κρεμλίνου για διαπραγματεύσεις στον πόλεμο θα μειωθεί δραματικά.

Το βασικό ερώτημα

Το μόνο σίγουρο πάντως, για τον Αμερικανό αναλυτή είναι ότι τα βασικά συναισθήματα, οι εσφαλμένες αντιλήψεις και η δυσπιστία που τροφοδοτήθηκαν από την επίθεση στη Μόσχα υπογραμμίζουν πόσο επισφαλής έχει γίνει η σχέση ΗΠΑ-Ρωσίας.

«Εάν οι αξιωματούχοι στη Μόσχα και την Ουάσιγκτον δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν ένα φαινομενικά τόσο απλό θέμα, όπως το καθήκον να προειδοποιούν ο ένας τον άλλον για τα σχέδια ενός κοινού εχθρού τρομοκράτη, πώς μπορούμε να περιμένουμε από αυτούς να εκτονώσουν τους κινδύνους μιας ακούσιας σύγκρουσης για την Ουκρανία που θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε άμεση -ακόμη και πυρηνική- μάχη;» αναρωτιέται ο Τζορτζ Μπίμπι.