Τι έγινε μαμά στην… πανδημία;

Ίσως να ήταν μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους πολιτικούς μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και όχι μόνο στη Γερμανία. Από τις αρχές του 2020 η πανδημία οδήγησε στην αναστολή βασικών δικαιωμάτων και την επιβολή λουκέτων σε όλο τον κόσμο. Σχολεία, παιδικοί σταθμοί και πολλές επιχειρήσεις έπρεπε να κλείσουν προσωρινά. Και μόλις κυκλοφόρησαν τα πρώτα εμβόλια σε μεγάλες ποσότητες από τα μέσα του 2021, ασκήθηκαν πιέσεις μεταξύ άλλων και στην κοινωνία, να εμβολιαστεί.

Μετά από πάνω από 4 χρόνια, 39 εκατ. κρούσματα και σχεδόν 183.000 θανάτους μέχρι στιγμής, έχει ξεκινήσει διάλογος στη Γερμανία σχετικά με το εάν και με ποια μορφή η χώρα θα πρέπει να επεξεργαστεί αυτή την έντονη περίοδο και τις πολιτικές αποφάσεις που ελήφθησαν. Πολλοί πολιτικοί έχουν φέρει στο προσκήνιο την πρόταση για Εξεταστική Επιτροπή με πρωτοβουλία της Βουλής, αποτελούμενη από βουλευτές και εμπειρογνώμονες, όπως ακαδημαϊκοί, που θα μπορούσε να παρουσιάσει σχετική έκθεση.

Θα είχε νόημα μια ακόμη επιτροπή;

Το γεγονός ότι η πανδημία θα είχε μακροχρόνιες συνέπειες ήταν ήδη σαφές στον τότε υπουργό Υγείας Γενς Σπαν, όταν δήλωνε στην Μπούντεσταγκ τον Απρίλιο του 2020 ότι «σε λίγους μήνες θα πρέπει πιθανώς να συγχωρήσουμε ο ένας τον άλλον για πολλά». Στην πραγματικότητα υπάρχουν ακόμη και σήμερα σοβαρές συνέπειες. Πολλοί εξακολουθούν να υποφέρουν από το λεγόμενο long covid. Πολλές μικρές επιχειρήσεις, όπως εστιατόρια, δεν επέζησαν από τα lockdown. Και οι πολιτικοί, όπως τότε και σήμερα, παραδέχονται σχεδόν ομόφωνα ότι ήταν υπερβολικά αυστηροί, ιδίως με τα παιδιά και τους νέους. Ένας εξ αυτών είναι ο γιατρός Γιάνος Ντάμεν και βουλευτής στο Κόμμα των Πρασίνων. «Συνολικά η Γερμανία ανταπεξήλθε καλά στην πανδημία, λαμβάνοντας υπόψη τον πολύ ηλικιωμένο πληθυσμό της» είπε μιλώντας στη DW. «Ειδικότερα, τα πολύ αυστηρά μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος, όταν δεν υπήρχαν ακόμη εμβόλια και ο προστατευτικός εξοπλισμός ήταν λίγος, έσωσαν πολλές ζωές».

Ο Ντάμεν επισημαίνει επίσης ότι πολλά ερευνητικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων φορέων όπως το Γερμανικό Συμβούλιο Δεοντολογίας, έχουν ήδη κάνει απολογισμό εκείνης της περιόδου σε πολλές ευκαιρίες. Ο ίδιος δεν πιστεύει ότι μια ακόμη επιτροπή στη Βουλή θα είχε πολύ νόημα. «Μια επιτροπή μελέτης ή ακόμη και μια εξεταστική επιτροπή θα ήταν τώρα το λάθος μέσο και θα χρησιμοποιούνταν κυρίως για κομματικούς λόγους, στα χέρια π.χ. εθνολαϊκιστικών ακροδεξιών. Αυτό δεν θα βοηθούσε κανέναν».

Τι σκέφτονται σήμερα οι άνθρωποι για εκείνη την περίοδο; Η DW έκανε τυχαία έρευνα σε περαστικούς την περασμένη εβδομάδα στο Βερολίνο για το τι ήταν καλό και τι κακό στην πανδημία. Ο κ. Βάιντινγκερ είναι ένας ηλικιωμένος άνδρας και λέει: «Ήταν μια δύσκολη κατάσταση, οπότε μάλλον δεν υπήρχε μια πραγματική λύση. Έπρεπε να ληφθούν ορισμένες αποφάσεις. Αλλά θεωρούσα ότι αυτή η πλήρης απομόνωση στο διαμέρισμα ήταν πολύ αυστηρή». Η Ζακελίνα θυμάται ιδιαίτερα την αδιαλλαξία με την οποία αντιμετωπίστηκαν οι αντίπαλοι και οι υποστηρικτές του εμβολιασμού: «Οι άνθρωποι που δεν εμβολιάστηκαν, όπως εγώ, έπρεπε να περάσουν πολλά στην κοινωνία και παρουσιάστηκαν ως συνωμοσιολόγοι».

«Σε μια δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρχει μόνο μία άποψη»

Και το γεγονός ότι αρκετοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών, έκαναν μια περιουσία, για παράδειγμα στην αγωνιώδη αναζήτηση εκατομμυρίων προστατευτικών μασκών, εξακολουθεί να ενοχλεί τη Νεϊράν σήμερα: «Έγινε τόσο παζάρι και κρυφτούλι, πολλοί άνθρωποι έβγαλαν πολλά χρήματα, αλλά τι θέλετε τώρα να γίνει; Νομίζω ότι θα ξοδέψουμε και πάλι πολλά χρήματα για ποιον σκοπό;». Αλλά ούτε ο σημερινός υπουργός Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ θέλει να σταθεί εμπόδιο στην επανεκτίμηση, το ίδιο και ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ.

Ο τοπικός πρωθυπουργός της Σαξονίας, Μίχαελ Κρέτσμερ, θυμάται ότι οποιαδήποτε κριτική στην αυστηρή πολιτική της κυβέρνησης εκείνη την εποχή υπό την Άνγκελα Μέρκελ, θεωρήθηκε απρέπεια: «Με προσέβαλαν άλλα κόμματα όταν επιδίωξα διάλογο με επικριτικούς ανθρώπους. Συνειδητοποίησα ότι σε μια δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρχει μόνο μία άποψη». Για την τοπική πρωθυπουργό του ομόσπονδου κρατιδίου της Ρηνανίας-Παλατινάτου, Μαλού Ντράιερ ιδιαίτερα οι νέοι και οι ηλικιωμένοι υπέφεραν πάρα πολύ στην πανδημία. «Στην προσπάθειά μας να προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές και με τις γνώσεις που έχουμε σήμερα, πρέπει να να πούμε ότι περιμέναμε πάρα πολλά, ιδιαίτερα από τα παιδιά και τους νέους, αλλά και από εκείνους στους οποίους απαγορεύτηκε να αποχαιρετήσουν τους αγαπημένους τους λίγο πριν πεθάνουν, λόγω των περιορισμών».

Εάν τελικά ή Γερμανία καταφέρει να επεξεργαστεί την περίοδο εκείνη θα είναι μια από τις πρώτες χώρες που το κάνει. Ένα είναι ήδη βέβαιο. Σε άλλες χώρες η αναστάτωση που προκάλεσε η πανδημία ήταν μεγαλύτερη. Πριν δύο εβδομάδες το Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη των ΗΕ (UNDP) κατέθεσε έκθεση για τις επιπτώσεις από την πανδημία κυρίως στις φτωχές χώρες. Ο διευθυντής του, Άχιμ Στάινερ, έδωσε το δικό του μήνυμα: «Μετά το σοκ που προκάλεσε ανισορροπία στις οικονομίες και τις κοινωνίες σημειώσαμε και πάλι πρόοδο. Αλλά οι περισσότερες από τις φτωχές χώρες δεν ανακάμπτουν, έχουν παραμείνει στα επίπεδα προ κρίσης ή ακόμη και πιο πίσω».