Η ερωτική αντιπαλότητα πίσω από το «Jolene» της Ντόλι Πάρτον

Η ερμηνεία της Τεξανής τραγουδίστριας σε ένα από τα κλασικά τραγούδια της country μουσικής όλων των εποχών έχει προκαλέσει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση σχετικά με τους όρους της αλληλεγγύης μεταξύ των γυναικών όταν πρόκειται για απιστία τώρα που η Beyoncé το επανάφερε στο προσκήνιο με το νέο της άλμπουμ, Cowboy Carter.

Βέβαια, αλλάζει το tone of voice, τόσα χρόνια μετά. Ενώ η Ντόλι εκλιπαρούσε την άλλη γυναίκα να αφήσει τον άντρα της ήσυχο, η Beyoncé την απειλεί αν δεν σηκωθεί να φύγει.

Ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή

Κανείς δεν έχει ανοσία στα αισθήματα ανεπάρκειας. Ακόμα και μια λαμπερή, ταλαντούχα, παγκοσμίως αγαπητή γυναίκα όπως η Ντόλι Πάρτον είναι πιθανό να νιώσει υποδεέστερη από μια αντίπαλό της, και η σούπερ σταρ της κάντρι το παραδέχεται στο κλασικό της τραγούδι «Jolene» του 1973.

Η Πάρτον έγραψε το τραγούδι από την οπτική γωνία μιας γυναίκας που ανησυχεί ότι μια όμορφη ξελογιάστρα ετοιμάζεται να της κλέψει τον άντρα, και οι στίχοι παίρνουν έναν απελπισμένο, παρακλητικό τόνο που ταιριάζει απόλυτα με το πιάσιμο της κιθάρας σε μινόρε ύφος.

Το «Jolene» κατέκτησε την κορυφή του πίνακα Hot Country Songs του Billboard το 1974 -είναι ένα από τα 25 τραγούδια με τα οποία η Πάρτον έχει κατακτήσει το Νο. 1 σε αυτόν τον κατάλογο- και έκτοτε έχει εμπνεύσει διασκευές από τους White Stripes μέχρι την Beyoncé, η οποία παραδίδει μια ανανεωμένη εκδοχή στο άλμπουμ της Cowboy Carter του 2024. Το τραγούδι σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους, αλλά για την Πάρτον, εμπνεύστηκε από δύο γεγονότα της πραγματικής ζωής.

Η Πάρτον έγραψε το τραγούδι από την οπτική γωνία μιας γυναίκας που ανησυχεί ότι μια όμορφη ξελογιάστρα ετοιμάζεται να της κλέψει τον άντρα, και οι στίχοι παίρνουν έναν απελπισμένο, παρακλητικό τόνο που ταιριάζει απόλυτα με το πιάσιμο της κιθάρας σε μινόρε ύφος

Dolly Parton – Jolene

Η πραγματική Jolene

Πριν η Πάρτον κάνει την εμφάνισή της ως σόλο καλλιτέχνης, ήταν μέλος ενός ντουέτου με τον Porter Wagoner, οικοδεσπότη του The Porter Wagoner Show, μιας δημοφιλούς τηλεοπτικής εκπομπής που έτρεξε από το 1960 έως το 1981. Ενώ εμφανιζόταν στην εκπομπή στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και στις αρχές της δεκαετίας του ’70, η Πάρτον είχε την τάση να μένει μετά τις εκπομπές και να υπογράφει αυτόγραφα. Μια μέρα, συνάντησε ένα 8χρονο κορίτσι του οποίου η εντυπωσιακή εμφάνιση τράβηξε την προσοχή της.

«Και είχε αυτά τα όμορφα κόκκινα μαλλιά, αυτό το όμορφο δέρμα, αυτά τα όμορφα πράσινα μάτια, και με κοίταζε, κρατώντας, ξέρετε, ένα αυτόγραφο», είπε η Πάρτον στο NPR. «Της είπα, ‘Είσαι το πιο όμορφο πλασματάκι που έχω δει ποτέ. Λοιπόν, πώς σε λένε; Και είπε, ‘Jolene’. Και της είπα, ‘Jolene. Jolene. Jolene. Jolene.’ Είπα, ‘Αυτό είναι όμορφο. Ακούγεται σαν τραγούδι. Θα γράψω ένα τραγούδι γι’ αυτό».

Και η Dolly τήρησε την υπόσχεση της, αν και όταν κάθισε να γράψει τους στίχους το 1972 -πιθανότατα την ίδια μέρα που έγραψε το «I Will Always Love You»- δεν σκεφτόταν μόνο το χαριτωμένο παιδί με το ασυνήθιστο όνομα.

Όπως έχει εξηγήσει η Πάρτον όλα αυτά τα χρόνια, υπήρχε μια κοκκινομάλλα ταμίας τράπεζας που της άρεσε ο Ντιν και του έδινε ιδιαίτερη προσοχή. Στον Ντιν προφανώς άρεσε αυτό, αν και ποτέ δεν σκέφτηκε να την απατήσει

Δείτε το love story της Ντόλι Πάρτον και του Καρλ Τόμας Ντιν 

Η «άλλη», η πραγματική Jolene

Το 1966, η Πάρτον παντρεύτηκε τον εργολάβο οικοδομών, τον Καρλ Τόμας Ντιν, και είναι ακόμα μαζί μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, ο γάμος τους είναι ευτυχισμένος, αν και κάποια στιγμή, νωρίς, μπορεί να υπήρχε μια άλλη γυναίκα που θα ήθελε να παίξει την καταστροφέα του σπιτιού.

Όπως έχει εξηγήσει η Πάρτον όλα αυτά τα χρόνια, υπήρχε μια κοκκινομάλλα ταμίας τράπεζας που της άρεσε ο Ντιν και του έδινε ιδιαίτερη προσοχή. Στον Ντιν προφανώς άρεσε αυτό, αν και ποτέ δεν σκέφτηκε να την απατήσει.

«Ήταν κάπως σαν ένα μόνιμο αστείο μεταξύ μας – όταν έλεγα, «Διάολε, περνάς πολύ χρόνο στην τράπεζα»», δήλωσε η Πάρτον στο NPR. «Δεν πιστεύω ότι έχουμε τόσα χρήματα. Οπότε είναι πραγματικά ένα αθώο τραγούδι όλο αυτό, αλλά ακούγεται σαν ένα πονεμένο τραγούδι».

«Jolene, είμαι κι εγώ γυναίκα / Τα παιχνίδια που παίζεις δεν είναι καινούργια / Οπότε δεν θέλεις καμία αντιπαράθεση μαζί μου, Jolene», τραγουδάει η Beyoncé

Beyoncé – JOLENE

Άλλες εκδόσεις

Το «Jolene» λέγεται ότι είναι το τραγούδι της Πάρτον με τις περισσότερες διασκευές, και μόλις τρία χρόνια μετά την κυκλοφορία του πρωτότυπου, η Ολίβια Νιούτον Τζον κυκλοφόρησε μια πιστή εκδοχή στο άλμπουμ της Come On Over. Σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, το garage-rock δίδυμο The White Stripes παρουσίασε μια διασκευή του «Jolene» ως το B-side του single «Hello Operator» του 2000. Συμπεριέλαβαν επίσης μια ζωντανή εκδοχή στο DVD Under the Blackpool Lights του 2004, και αυτή η ηχογράφηση έγινε Top 20 επιτυχία στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Άλλοι καλλιτέχνες που έβαλαν τη σφραγίδα τους στο «Jolene» είναι οι goth rockers Sisters of Mercy, οι pop-punkers Me First and the Gimme Gimmes, το σκωτσέζικο pop ντουέτο Strawberry Switchblade και η βαφτιστήρα της Ντόλι, η Μάιλι Σάιρους. Μέχρι και οι Ιταλοί Måneskin το διασκεύασαν.

Η πιο προβεβλημένη διασκευή μπορεί να αποδειχθεί το «Jolene» της Beyoncé, από το 2024 Cowboy Carter, το ολοκληρωμένο ταξίδι της τραγουδίστριας στην country μουσική. Η εκδοχή της Bey δεν είναι τόσο διασκευή όσο επανεκτέλεση, καθώς παραδίδει νέους στίχους που αλλάζουν το κλίμα από παρακλητικό σε απειλητικό. «Jolene, είμαι κι εγώ γυναίκα / Τα παιχνίδια που παίζεις δεν είναι καινούργια / Οπότε δεν θέλεις καμία αντιπαράθεση μαζί μου, Jolene», τραγουδάει η Beyoncé.

Dolly Parton – Jolene (feat. Måneskin)

Η ατέρμονη επίδραση του «Jolene»

Υπήρξαν επίσης αρκετά τραγούδια που γράφτηκαν από την οπτική γωνία της Jolene. Στο «Caroline» του 1994, η Βρετανίδα τραγουδοποιός Kirsty MacColl δίνει φωνή σε μια Jolene που νιώθει άσχημα για τη σχέση που κατέστρεψε.

Η Αμερικανίδα τραγουδίστρια της κάντρι Jennifer Nettles ακολουθεί διαφορετική τακτική στο «That Girl» του 2013, το οποίο παρουσιάζει μια Jolene που δεν ήξερε ότι έκλεβε τον άντρα καμίας. Μόλις το μαθαίνει, πηγαίνει στην άλλη γυναίκα και την ενημερώνει ότι ο άντρας της την απατούσε.

Η country καλλιτέχνης Cam κάνει ουσιαστικά το ίδιο πράγμα με το «Diane» του 2017, τραγουδώντας: «Diane, υπόσχομαι ότι δεν ήξερα ότι ήταν ο άντρας σου».

Το country τρίο Chapel Hart επιστρέφει στον αρχικό αφηγητή στο «You Can Have Him Jolene» του 2021. Έχοντας περιφρονηθεί για τελευταία φορά από τον ανώνυμο άνδρα ερωτύλο αυτής της ιστορίας, ο αφηγητής λέει στη Jolene: «Είναι πρόβλημά σου – καλή τύχη να τον κρατήσεις στο σπίτι».

Το «Jolene» εισήλθε στη σφαίρα της παρωδίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, καθώς ο Ryan Cordell, αναπληρωτής καθηγητής Αγγλικών στο Northeastern, έγινε viral το 2020 με το «Vaccine», τραγουδισμένο με τη μελωδία του κλασικού τραγουδιού της Πάρτον.

Την επόμενη χρονιά, όταν η Ντόλι έκανε την ένεση Moderna -μια επιστημονική ανακάλυψη που βοήθησε και η ίδια να χρηματοδοτηθεί- τραγούδησε τη δική της παρωδία του «Vaccine»: «Εμβόλιο, εμβόλιο, εμβόλιο, εμβόλιο, εμβόλιο / Σας ικετεύω, παρακαλώ μη διστάσετε».

Ντόλι Πάρτον και Καρλ Τόμας Ντιν / Photo: YouTube

Καθολική σχετικότητα

Το γεγονός ότι το «Jolene» έχει διασκευαστεί και επανερμηνευτεί τόσες πολλές φορές δείχνει την υποβόσκουσα σχετικότητά του. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει στο φόντο κάποια έξυπνη, κοκκινομάλλα ταμίας τράπεζας, πιθανότατα το συναίσθημα που κρύβει αυτό το τραγούδι χτυπάει πολλές ευαίσθητες χορδές.

«Ο λόγος για τον οποίο νομίζω ότι το τραγούδι ‘Jolene’ έχει συντονιστεί με τόσους πολλούς ανθρώπους για τόσο πολύ καιρό είναι επειδή οι περισσότεροι από εμάς είχαν πραγματικά μια Jolene ή έναν Joe στη ζωή μας κάποια στιγμή», λέει η Πάρτον κατά την εισαγωγή ενός επεισοδίου της σειράς του Netflix Dolly Parton’s Heartstrings του 2019.

«Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι όλοι έχουμε νιώσει ανασφάλεια για κάτι. Όλοι έχουμε νιώσει ότι μπορεί να χάσουμε κάποιον που αγαπάμε από κάποιον άλλον επειδή δεν είμαστε αρκετά καλοί, και αυτό είναι που ουσιαστικά πραγματεύεται αυτό το τραγούδι».

*Με στοιχεία από mentalfloss.com