Άνοια: Μελέτη αποκαλύπτει τρεις μείζονες παράγοντες κινδύνου

Η εμφάνιση άνοιας εξαρτάται ως ένα βαθμό από τα γονίδιά μας και άλλους παράγοντες που βρίσκονται πέρα από τον έλεγχό μας, παρόλα αυτά μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο με αλλαγές στον τρόπο ζωής, επιβεβαιώνει νέα μελέτη.

Από τους παράγοντες κινδύνου που περνάει από το χέρι μας να αλλάξουμε, οι σημαντικότεροι είναι το υψηλό σάκχαρο, η ατμοσφαιρική ρύπανση και το αλκοόλ, καταλήγει η έρευνα που δημοσιεύεται στο Nature Communications.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης εξέτασαν τομογραφίες εγκεφάλου και άλλες ιατρικές πληροφορίες για 40.000 άτομα που συμμετέχουν στο βρετανικό UK Biobank, μια μεγάλη τράπεζα βιοϊατρικών δεδομένων που χρησιμοποιείται συχνά για επιδημιολογικές μελέτες.

Η ανάλυση εστίασε σε ένα δίκτυο νευρώνων εγκεφάλου που, σύμφωνα με προηγούμενη μελέτη της ίδιας ομάδας, είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στη γήρανση. Το δίκτυο αυτό αναπτύσσεται σχετικά αργά, στη διάρκεια της εφηβείας, δείχνει όμως να γερνά ταχύτερα και εκφυλίζεται ραγδαία σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον ή άλλα νευροεκφυλιστικά νοσήματα.

Οι πιο ευάλωτες περιοχές του εγκεφάλου (κίτρινο, αριστερά) εκφυλίζονται ταχύτερα με την πάροδο των ετών (καμπύλη δεξιά). Πηγή: G. Douaud, J. Manuello)

Οι ερευνητές εξέτασαν πώς επιδρούν σε αυτή την ευάλωτη περιοχή 15 παράγοντες κινδύνου: αρτηριακή πίεση, χοληστερόλη, διαβήτης, βάρος, αλκοόλ, κάπνισμα, κατάθλιψη, φλεγμονή, ατμοσφαιρική ρύπανση, ακοή, ύπνος, κοινωνικότητα, διατροφή, σωματική άσκηση και εκπαιδευτικό επίπεδο.

Από τους παράγοντες αυτούς η συχνή κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, η έκθεση σε ατμοσφαιρική ρύπανση και ο διαβήτης τύπου ΙΙ βρέθηκαν να έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στο συγκεκριμένο εγκεφαλικό δίκτυο.

«Γνωρίζουμε ότι ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου εκφυλίζονται ταχύτερα με τη γήρανση. Με αυτή τη νέα μελέτη δείξαμε ότι αυτές οι συγκεκριμένες περιοχές είναι πιο ευάλωτες στον διαβήτη, την ατμοσφαιρική ρύπανση που συνδέεται με τα οχήματα […] και το αλκοόλ» δήλωσε σε δελτίο Τύπου η Γκουενέλε Ντούοντ, καθηγήτρια στην Οξφόρδη.

Παράλληλα, όμως, οι ερευνητές αναγνώρισαν και έναν άλλο παράγοντα κινδύνου που βρίσκεται πέρα από τον έλεγχό μας: την ομάδα αίματος XG, διαφορετική από την ομάδα ΑΒΟ που όλοι γνωρίζουμε. Η ομάδα XG είναι ασυνήθιστη, καθώς τα γονίδια που την ελέγχουν υπάρχουν τόσο στο ανδρικό χρωμόσωμα Υ όσο και στο θηλυκό Χ, κάτι που συμβαίνει με ελάχιστα άλλα ανθρώπινα γονίδια.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η λειτουργία αυτής της περιοχής του χρωμοσώματος παραμένει σήμερα μυστηριώδες και ο ρόλος της στα νευροεκφυλιστικά νοσήματα χρήζει διερεύνησης.

Στο μεταξύ, όμως, μπορούμε να αλλάξουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας.