Μικρές ΕΥΠ εντός της… ΕΥΠ – Επιμένει η κυβέρνηση στα ίδια λάθη

«Στην Δημοκρατία μας δεν επιτρέπεται να υπάρχουν σκιές». Με αυτή τη φράση άρχιζε το μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη προς τους πολίτες που μεταδόθηκε τον Αύγουστο του 2022.

Ο πρωθυπουργός είχε ήδη καρατομήσει τον ανιψιό του Γρηγόρη Δημητριάδη –σύνδεσμό του στην ΕΥΠ- και τον διοικητή της Υπηρεσίας, Παναγιώτη Κοντολέοντα με αφορμή τις αποκαλύψεις για την παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη.

Αλλαγές

Στη συνέχεια εκείνου του μηνύματος είχε προαναγγείλει αλλαγές στη λειτουργία της ΕΥΠ, κάνοντας μάλιστα λόγο για ενίσχυση της «λογοδοσίας της και της εποπτείας του κοινοβουλίου μέσω της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας».

Οι αλλαγές που επήλθαν με τον νόμο 5002 του 2022, συγκέντρωσαν εξαιρετικά αρνητικές κριτικές από νομικούς και πανεπιστημιακούς κύκλους καθώς μόνο τη διαφάνεια δεν εξυπηρετούσαν. Το κερασάκι στην τούρτα μπήκε πριν από λίγες μέρες, την προηγούμενη Παρασκευή.

Πιο συγκεκριμένα, την ημέρα που το ΣτΕ έβαζε μπλόκο στην τροπολογία Τσιάρα δίνοντας έτσι το δικαίωμα στον Νίκο Ανδρουλάκη, αλλά και σε όποιον άλλον βρέθηκε σε καθεστώς παρακολούθησης από την ΕΥΠ να ζητήσει και να μάθει από την ΑΔΑΕ τους λόγους για τους οποίους συνέβη αυτό, στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης δημοσιευόταν σε ΦΕΚ το προεδρικό διάταγμα υπ. αρ. 17/2024 το οποίο αφορούσε στην ΕΥΠ.

Διαβάζοντάς το αντιλαμβάνεται κανείς ότι η κυβέρνηση δεν έμαθε τίποτε από το ένοχο παρελθόν της, από το σκάνδαλο των υποκλοπών και ότι συνεχίζει να λειτουργεί με μια απύθμενη αλαζονεία, φτιάχνοντας μια Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της.

Πριν δούμε τα καίρια σημεία του διατάγματος να αναφέρουμε για την ιστορία πως την «ηλεκτρική καρέκλα» που λειτουργεί ως σύνδεσμός της ΕΥΠ με το πρωθυπουργικό γραφείο αναλαμβάνει ο Άκης Σκέρτσος.

Ακαδημία

Στο άρθρο 3 γίνεται αναφορά στην «Διάρθρωση και αρμοδιότητες Ακαδημίας Πληροφοριών και Αντικατασκοπείας της ΕΥΠ». Η ίδρυση της Ακαδημίας προβλεπόταν στον νόμο 5002/22. Στην παράγραφο 1^α του άρθρου 3 διαβάζουμε ότι η Ακαδημία «περιλαμβάνει το Τμήμα Μελετών και Συντονισμού, το Τμήμα Έρευνας και Μετεξέλιξης, τη Σχολή Στελεχών Ε.Υ.Π. και το Εκπαιδευτικό Κέντρο Εθνικής Ασφάλειας και Πληροφοριών, οι αρμοδιότητες των οποίων ρυθμίζονται στον Κανονισμό Λειτουργίας της Ακαδημίας Πληροφοριών και Αντικατασκοπείας Ε.Υ.Π.».

Ακολούθως, στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου, διαβάζουμε ότι «Ο Κανονισμός Λειτουργίας της Ακαδημίας Πληροφοριών και Αντικατασκοπείας Ε.Υ.Π. είναι απόρρητος και δεν δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως».

Στις ενδιάμεσες παραγράφους μαθαίνουμε ότι τα τμήματα που αποτελούν την Ακαδημία μπορούν να συνεργάζονται «με ερευνητικούς φορείς της ημεδαπής και της αλλοδαπής για τον σχεδιασμό δράσεων έρευνας και ανάπτυξης, με εκπαιδευτικό όφελος, καθώς και με το ΚΕ.Τ.Υ.Α.Κ. σε θέματα ειδικών προγραμμάτων και χρηματοδοτήσεων από ευρωπαϊκούς ή άλλους διεθνείς οργανισμούς».

Οι πόροι;

Πουθενά δεν γίνεται αναφορά σε πόρους (κρυφούς ή φανερούς), πέραν των «χρηματοδοτήσεων» από «ευρωπαϊκούς ή άλλους διεθνείς οργανισμούς». Η περιγραφή θυμίζει ένα άλλο προεδρικό διάταγμα που εκδόθηκε επί κυβέρνησης ΝΔ το διάταγμα 96/2020 στο οποίο περιγράφονταν οι όροι και η λειτουργία του ΚΕΤΥΑΚ (Κέντρο Τεχνολογικής Υποστήριξης, Ανάπτυξης και Καινοτομίας).

Ουσιαστικά επρόκειτο για μια μικρή ΕΥΠ εντός της ΕΥΠ καθώς το εν λόγω κέντρο είχε αποκτήσει από την πρώτη στιγμή δικό του λογαριασμό στο δημόσιο κορβανά που έφερε τον τίτλο «ειδικός λογαριασμός τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας (ΕΛΤΑΚ)», είχε δικό του ξεχωριστό ΑΦΜ και σφραγίδα, μέσω του οποίου μπορούσαν να «χρηματοδοτούνται προγράμματα και έργα που εκτελούνται από το ΚΕΤΥΑΚ».

Τα κονδύλια του Κέντρου τα χειριζόταν ο διοικητής της ΕΥΠ και εννοείται πως «η απόφαση αυτή είναι απόρρητη και δεν δημοσιεύεται στην εφημερίδα της κυβερνήσεως».

Το ΚΕΤΥΑΚ και το «Βήμα»

Υπενθυμίζεται πως τον Ιανουάριο του 2022 το ΚΕΤΥΑΚ έλαβε χρηματοδότηση ύψους 40 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την υλοποίηση του έργου με τίτλο «Στρατηγική και πολιτικές κυβερνοασφάλειας στο Δημόσιο Τομέα και δημιουργία Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Κυβερνοασφάλειας».

Την απόφαση συνυπέγραφαν ο τότε διοικητής της ΕΥΠ Παναγιώτης Κοντολέων και ο τότε υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης. Το σχετικό έγγραφο που είχε δημοσιοποιηθεί τότε ήταν εξαιρετικά γενικόλογο ξεπερνώντας τα όρια της ασάφειας ως προς τι ακριβώς θα περιλάμβανε το έργο.

Δέκα μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο του 2022 το «Βήμα της Κυριακής» αποκάλυπτε ότι: «Στο πίσω μέρος, προς την πλευρά του Υμηττού, του διώροφου κτιρίου των εγκαταστάσεων της ΕΥΠ στην Αγία Παρασκευή που προοριζόταν να φιλοξενήσει μονάδες των μυστικών υπηρεσιών για την «ασφάλεια του κυβερνοχώρου», είχε εγκατασταθεί και λειτουργούσε την περίοδο, κυρίως, 2020 -2022 το παράνομο λογισμικό Predator που φέρεται να παρακολουθούσε δεκάδες πολιτικούς, δημοσιογράφους, επιχειρηματίες και άλλους ιδιώτες!».

Απόρρητον

Επιστρέφοντας στο προεδρικό διάταγμα του 2024 και πηγαίνοντας στο άρθρο 4 που αναφέρεται στο ΚΕΤΥΑΚ διαβάζουμε (παράγραφος 4): « Ο Κανονισμός Λειτουργίας του ΚΕ.Τ.Υ.Α.Κ. είναι απόρρητος και δεν δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Πιο κάτω, στο άρθρο 7 αναφέρεται ότι δημιουργείται μια Επιτροπή Τεχνολογικής Στρατηγικής, η οποία θα είναι 5μελής και θα απαρτίζεται από τους δύο υποδιοικητές της ΕΥΠ και τρία μέλη εγνωσμένου κύρους, υψηλής επιστημονικής κατάρτισης και επαγγελματικής εμπειρίας σε τομείς που σχετίζονται με την έρευνα ή/και την τεχνολογία.

Η εν λόγω Επιτροπή θα «συνδράμει στη χάραξη και την υλοποίηση της στρατηγικής του ΚΕ.Τ.Υ.Α.Κ.», θα έχει αποφασιστική γνώμη στα όσα προγράμματα τρέχει το κέντρο και σύμφωνα με την παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου «τα θέματα οργάνωσης και λειτουργίας της Επιτροπής Τεχνολογικής Στρατηγικής, οι περαιτέρω αρμοδιότητες και κάθε άλλο σχετικό θέμα, καθορίζονται από τον Κανονισμό Λειτουργίας του ΚΕ.Τ.Υ.Α.Κ.», ο οποίος, όπως είδαμε και πιο πάνω, δεν δημοσιεύεται στην Εφημερίδα Της Κυβέρνησης.

Προσλήψεις

Σύμφωνα με το άρθρο 13 οι προσλήψεις στην ΕΥΠ πραγματοποιούνται με δημοσιοποίηση διαγωνισμού και από εκεί και πέρα αναλαμβάνει μια πενταμελής επιτροπή (4 στελέχη της ΕΥΠ στα οποία περιλαμβάνεται ο υποδιοικητής κι 1 ανώτατο στέλεχος του ΑΣΕΠ), να κρίνει ποιοι έχουν τα προσόντα του διαγωνισμού.

Σε περίπτωση ένστασης, αυτή γίνεται στην ίδια πενταμελή επιτροπή, η οποία και θα κρίνει αν έχει βάση. Εδώ αξίζει να υπενθυμίσουμε τις μαζικές εκκαθαρίσεις προσωπικού που έγιναν στην ΕΥΠ τον Δεκέμβριο του 2021 όταν με σχετική τροπολογία οδηγήθηκαν στην έξοδο περί τα  200 άτομα, πολλά εκ των οποίων βρίσκονται σε «μαύρη λίστα», επειδή θεωρούνταν ότι δεν ήταν πιστά στην κυβέρνηση και στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Τι δεν περιλαμβάνει το διάταγμα

Παρά την αναγνώριση του πρωθυπουργού στο μήνυμά του τον Αύγουστο το 2022 ότι η υπόθεση Ανδρουλάκη «ανέδειξε την έλλειψη πρόσθετων «φίλτρων» στη λειτουργία των υπηρεσιών πληροφοριών» και «ότι απαιτείται η βελτίωση της επιχειρησιακής επάρκειας της ΕΥΠ, αλλά και η συνολική επαναξιολόγηση του πλαισίου ελέγχου και εποπτείας της» και τη δέσμευσή του για «ενίσχυση της λογοδοσίας της ΕΥΠ και της εποπτείας του κοινοβουλίου μέσω της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας», κάτι τέτοιο δεν συνέβη.

Το διάταγμα δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε ενισχυμένη δικλείδα ασφαλείας ελέγχου από το Κοινοβούλιο, το οποίο οφείλει να μας «φυλάει» από τους εκάστοτε φύλακες της ΕΥΠ.

Υπενθυμίζεται ότι μόλις ξέσπασε το σκάνδαλο των υποκλοπών και η υπόθεση έφτασε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, δεν ήταν λίγες οι φορές που οι άμεσα εμπλεκόμενοι στο σκάνδαλο επικαλέστηκαν το «απόρρητο» προκειμένου να ξεφύγουν από τις ερωτήσεις των βουλευτών. Μια συνειδητή στάση που στόχευε την ίδια τη Δημοκρατία.