Το αδιέξοδο του Ζελένσκι – Έχει μείνει μόνο με κακές επιλογές

Σε αδιέξοδο φαίνεται πως βρίσκεται δύο χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο πρόεδρος της χώρας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς με τη Μόσχα να εντείνει τις αεροπορικές επιδρομές και να προχωρά στο πεδίο της μάχης, έχει ξεμείνει από επιλογές.

Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι η Ουκρανία δεν θα δεχθεί τίποτα λιγότερο από την επιστροφή όλων των εδαφών της, συμπεριλαμβανομένων όσων ελέγχει η Ρωσία από το 2014. Αλλά με τις γραμμές μάχης να αλλάζουν ελάχιστα τον τελευταίο χρόνο, η στρατιωτική ανακατάληψη των περιοχών της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας φαίνεται όλο και πιο απίθανη.

«Υπάρχουν δύο σενάρια. Το ένα σενάριο είναι να πάρουν την υποστήριξη για να διατηρήσουν τις αμυντικές γραμμές…. Το δεύτερο είναι ότι δεν υπάρχει αρκετή υποστήριξη και η Ουκρανία θα αμυνθεί ούτως ή άλλως, απελπισμένα και με λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό»

Η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι οι διαπραγματεύσεις του Ζελένσκι με τον Ρώσο ομόλογό του μοιάζουν απίθανες, καθώς και οι Ουκρανοί είναι αντίθετοι με την παράδοση των εδαφών τους, αλλά και ο Πούτιν δεν έχει δείξει καμία πρόθεση να δεχθεί οτιδήποτε άλλο εκτός από τη συνθηκολόγηση της Ουκρανίας στις απαιτήσεις του.

Με τη μάχη πλέον να έχει περιέλθει σε αδιέξοδο, οι Ουκρανοί πεθαίνουν καθημερινά στο πεδίο της μάχης. Αλλά μια κατάπαυση του πυρός είναι επίσης ένα αδιέξοδο, επειδή θα έδινε απλώς χρόνο στους Ρώσους να αναπληρώσουν τις δυνάμεις τους.

Ουκρανοί και δυτικοί αξιωματούχοι που μίλησαν στην Washington Post υπό το καθεστώς της ανωνυμίας θεωρούν σε μεγάλο βαθμό ότι ο Ζελένσκι είναι σε μεγάλο βαθμό εγκλωβισμένος.

Η βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον σημαντικότερο στρατιωτικό υποστηρικτή της Ουκρανίας, έχει καθυστερήσει εδώ και μήνες από τους Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο και παρόλο που τα σύγχρονα μαχητικά αμερικανικής κατασκευής F-16 αναμένεται να μπουν στη μάχη εντός του χρόνου, αυτό θα συμβεί σε περιορισμένο αριθμό πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα αλλάξουν τα δεδομένα.

Από την άλλη και οι χώρες μέλη ΝΑΤΟ εξακολουθούν να επιδεικνύουν αυτοσυγκράτηση όσον αφορά τη βοήθειά τους, γεγονός που αποδεικνύεται από την πρόσφατη αναταραχή μετά την δήλωση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για την πιθανότητα αποστολής στρατευμάτων.

Οι δυσκολίες του Ζελένσκι

«Πώς θα βγει ο Ζελένσκι από αυτή την κατάσταση; Δεν έχω ιδέα. Και φυσικά αυτό με ανησυχεί», δήλωσε ένας Ουκρανός βουλευτής που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Το πιο δύσκολο που έχει να διαχειριστεί ο Ζελένσκι είναι η υποστήριξη από το κοινό, καθώς παρόλο που το ποσοστό αποδοχής προς το πρόσωπό του μεταξύ των Ουκρανών παραμένει υψηλό μετά από δύο χρόνια πολέμου και πολλές απώλειες, σύμφωνα με έναν δυτικό διπλωμάτη με έδρα το Κίεβο η «ομοψυχία φθείρεται».

Ο Τιμοφέι Μιλοβάνοφ, καθηγητής στη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου και πρώην υπουργός της κυβέρνησης, δήλωσε ότι ο αγώνας θα μπορούσε να διαρκέσει για πολλά χρόνια. «Αυτή είναι μια δυσάρεστη σκέψη, αλλά όταν κάποιοι λένε ότι μπορεί να χρειαστούν δεκαετίες, κανείς δεν το αμφισβητεί».

Υποτίθεται ότι αυτή θα ήταν μια χρονιά εκλογών για τον Ζελένσκι, αλλά το σύνταγμα της Ουκρανίας απαγορεύει τις εκλογές υπό στρατιωτικό νόμο και ορισμένοι αξιωματούχοι εδώ ανησυχούν ότι η Ρωσία θα προσπαθήσει να τον ρίξει ως παράνομο κυβερνήτη από τη στιγμή που θα υπηρετεί περισσότερο από την πενταετή του θητεία.

Ο Ζελένσκι θα πρέπει επίσης να τηρήσει τη δική του υπόσχεση, την οποία επαναλαμβάνει τακτικά, για την επιστροφή της Ουκρανίας στα σύνορά του 1991, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας.

«Οι έξυπνοι άνθρωποι γνωρίζουν ότι αυτό δεν είναι ρεαλιστικό», δήλωσε ακόμα ο Ουκρανός βουλευτής, προσθέτοντας πως: «Η πολιτική ηγεσία έπρεπε κάποια στιγμή να προσαρμόσει αυτή τη ρητορική».

Έλλειψη στρατιωτών και πυρομαχικών

Η έλλειψη στρατευμάτων και πυρομαχικών που κλυδωνίζει τον ουκρανικό στρατό, καθώς και επιτυχίες της Ρωσίας στο πεδίο, όπως η κατάληψη της Αβντιίβκα έχουν αυξήσει την απαισιοδοξία για τις πιθανότητες της Ουκρανίας να κερδίσει τον πόλεμο και να επιτύχει τους στόχους της.

Η Ουκρανία εξαρτάται από τους δυτικούς εταίρους της για όπλα, αλλά ένα πακέτο ασφαλείας ύψους 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει κολλήσει στο Κογκρέσο εδώ και έξι μήνες. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση της Ουκρανίας αγωνίζεται να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις προσωπικού, καθώς τα μέτρα για την κινητοποίηση περισσότερων στρατιωτών έχουν διχάσει την κοινωνία.

Ακόμη και αν η βοήθεια εγκριθεί σύντομα, η καθυστέρηση έστειλε ένα σαφές μήνυμα ότι η μελλοντική βοήθεια δεν είναι εγγυημένη, ιδίως με τις φετινές προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Οι αξιωματούχοι ανησυχούν επίσης ότι η Ευρώπη δεν διαθέτει την παραγωγική ικανότητα για να αντισταθμίσει την έλλειψη βοήθειας από τις ΗΠΑ, ιδίως στα πυρομαχικά πυροβολικού και αεράμυνας – τις μεγαλύτερες ανάγκες της Ουκρανίας.

Χωρίς πυρομαχικά η κατάσταση θα χειροτερέψει

Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία δίνει προτεραιότητα στην εγχώρια παραγωγή, αλλά μέχρι στιγμής παράγει μόνο ένα μικρό μέρος των αναγκών της, με τις ρωσικές δυνάμεις να πυροβολούν τώρα έξι φορές περισσότερο από τους Ουκρανούς κατά μήκος της γραμμής του μετώπου.

«Κοιτάξτε, είμαστε χωρίς πυρομαχικά ήδη εδώ και μισό χρόνο. Τουλάχιστον όχι αρκετά», δήλωσε Ουκρανός ανώτερος αξιωματούχος. «Λοιπόν εντάξει, θα γίνει χειρότερα. Και λοιπόν; Ποιες άλλες επιλογές υπάρχουν; Αν οι εταίροι που έχουν υποσχεθεί να μας δώσουν πυρομαχικά δεν μας τα δίνουν, φυσικά η κατάσταση χειροτερεύει. Αλλά και η εικόνα των ΗΠΑ θα χειροτερέψει στον κόσμο».

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιθεωρεί στρατεύματα

Πριν από ένα χρόνο, το κλίμα στο Κίεβο ήταν συγκρατημένα αισιόδοξο, καθώς η Ουκρανία προετοίμαζε μια μεγάλη αντεπίθεση με σύγχρονα άρματα και οχήματα μάχης που μόλις είχαν παρασχεθεί από τους δυτικούς εταίρους. Αλλά η επίθεση αυτή απέτυχε να σημειώσει σημαντικά κέρδη.

Τα ουκρανικά πλήγματα βαθιά μέσα στη Ρωσία με στόχο στρατιωτικές υποδομές και υλικοτεχνική υποδομή, όπως αποθήκες πετρελαίου, έχουν αυξηθεί, αλλά οι δυνάμεις του Κιέβου εξακολουθούν να δέχονται πιέσεις κατά μήκος της πρώτης γραμμής και τελευταία έχουν υποχωρήσει.

«Η Ουκρανία δεν έχει τη δύναμη να κάνει άλλη μια επίθεση»

Παράλληλα οι Ουκρανοί έχουν παραιτηθεί από έναν μακρύ πόλεμο. Ορισμένοι πολεμούν από το 2014, όταν η Ρωσία υποδαύλισε για πρώτη φορά τη σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία.

«Η Ουκρανία δεν έχει τη δύναμη να κάνει άλλη μια επίθεση», δήλωσε ένας δυτικός πρέσβης.

«Υπάρχουν δύο σενάρια. Το ένα σενάριο είναι να πάρουν την υποστήριξη για να διατηρήσουν τις αμυντικές γραμμές…. Το δεύτερο είναι ότι δεν υπάρχει αρκετή υποστήριξη και η Ουκρανία θα αμυνθεί ούτως ή άλλως, απελπισμένα και με λιγότερο ανθρώπινο δυναμικό», προσέθεσε.

«Εάν το Κίεβο αντιμετωπίσει τις ρωσικές δυνάμεις με ανεπαρκή υποστήριξη φέτος, θα υπάρξουν αυξημένες στρατιωτικές και εδαφικές απώλειες, θέτοντας την Ουκρανία σε μειονεκτική θέση», υπογράμμισε ακόμα ο πρέσβης.

Η Ουκρανία και οι εταίροι της πρέπει να προετοιμαστούν για το 2025 ως «άλλο ένα έτος πολέμου, όχι ειρηνευτικών συνομιλιών», προσέθεσε.

«Εάν η Δύση θέλει ειρήνη, δεν θα πρέπει μόνο να ανταποκριθεί στις τρέχουσες ουκρανικές ανάγκες, αλλά να χρησιμοποιήσει το 2024 για να παράσχει στην Ουκρανία όλα όσα είναι απαραίτητα για να μπει σε επιθετική λειτουργία και να επιτύχει σημαντικά κέρδη το 2025».

Ωστόσο, η Ουκρανία πρέπει να καλύψει ορισμένες ανάγκες μόνη της. Οι διοικητές πεδίου ανέφεραν ελλείψεις στρατευμάτων κατά μήκος της γραμμής του μετώπου, ιδίως πεζικού που αναπτύσσεται στις πιο προωθημένες θέσεις. Οι στρατιωτικοί διοικητές έχουν πιέσει για μια μεγάλης κλίμακας κινητοποίηση, αλλά ο Ζελένσκι έχει εκφράσει αμφιβολίες.

Πολιτικό «πινγκ πονγκ» για τους στρατεύσιμους

Ο Ουκρανός πρόεδρος υπέγραψε πρόσφατα νόμο που μείωσε την ελάχιστη ηλικία στράτευσης στην Ουκρανία στα 25 έτη, αλλά έχει πει ότι η κινητοποίηση περίπου 500.000 περισσότερων στρατιωτών, όπως πρότεινε ο πρώην αρχιστράτηγος της Ουκρανίας, δεν θα συμβεί, ενώ ένα σχέδιο νόμου στο κοινοβούλιο για τη διεύρυνση των παραμέτρων για το ποιοι μπορούν να στρατολογηθούν έχει υποστεί χιλιάδες τροποποιήσεις.

Ένας δεύτερος δυτικός διπλωμάτης στο Κίεβο δήλωσε ότι η κυβέρνηση Ζελένσκι και το κοινοβούλιο της Ουκρανίας παίζουν «πολιτικό πινγκ πονγκ» σχετικά με την κινητοποίηση επειδή είναι αντιδημοφιλής. Παρόλο που χιλιάδες προσφέρθηκαν εθελοντικά να πολεμήσουν στις αρχές του πολέμου, λίγοι που δεν έχουν ήδη καταταγεί θέλουν να το κάνουν τώρα.

«Κανείς δεν θέλει να φέρει πραγματικά την ευθύνη σε αυτό το σημείο», δήλωσε ο διπλωμάτης, ο οποίος δεν είχε εξουσιοδότηση να μιλήσει δημοσίως.

«Αλλά θα πρέπει να γίνει», είπε ακόμα ο διπλωμάτης. «Θέλω να πω, δεν μπορείτε να συνεχίσετε έτσι. Ακούω για ανθρώπους που βρίσκονται στο μέτωπο και δεν αντέχουν άλλο. Και μετά, όταν επιστρέφουν εδώ με άδεια και βλέπουν όλα αυτά τα νέα παιδιά που θα μπορούσαν να είναι εκεί, θα δυσανασχετούσαν γι’ αυτό. Οπότε υπάρχουν και κοινωνικές εντάσεις γύρω από αυτό», προσέθεσε.

Βολοντίμιρ Ζελένσκι

Μια μεγάλης κλίμακας κινητοποίηση θα δημιουργούσε επίσης οικονομικές προκλήσεις. Τα χρήματα για τους μισθούς των στρατιωτών δεν μπορούν να προέλθουν άμεσα από την ξένη βοήθεια και ορισμένες βιομηχανίες αντιμετωπίζουν ήδη ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Η οικονομία της Ουκρανίας βρίσκεται υπό πίεση από τις επανειλημμένες επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη που στοχεύουν ενεργειακές υποδομές, επίσης τρομάζουν τις ξένες επιχειρηματικές επενδύσεις.

Πόσο μπορεί να αντέξει η Ουκρανία;

Πόσο καιρό λοιπόν μπορεί να αντέξει η Ουκρανία να βρίσκεται σε πόλεμο; Ο Ουκρανός βουλευτής δήλωσε ότι η χώρα δεν θα επιβιώσει με το τρέχων στάτους κβο για άλλα 10 χρόνια. Άλλοι, ωστόσο, πιστεύουν ότι ο αγώνας θα μπορούσε να συνεχιστεί ακόμη περισσότερο.

«Κανείς δεν θα παραχωρήσει εδάφη, αλλά οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι το να τα πάρουν πίσω μπορεί να πάρει πολύ χρόνο», δήλωσε ο Μιλοβάνοφ. «Ποια μορφή μπορεί να πάρει αυτό; Οι απόψεις διίστανται εδώ. Ένας μακρύς πόλεμος με τελική νίκη; Μια ξαφνική κατάρρευση της ρωσικής δομής ισχύος; Μια επιτυχημένη αντεπίθεση; Αλλά αυτό απαιτεί έναν πολύ διαφορετικό τύπο υποστήριξης από αυτόν που έχει τώρα η Ουκρανία», συμπλήρωσε.

«Όλοι θέλουν γρήγορες λύσεις, αλλά όλοι έχουν καταλάβει ότι δεν θα υπάρξουν γρήγορες λύσεις», είπε από την πλευρά του ο Ουκρανός ανώτερος αξιωματούχος.