Βρετανία: Ποινικοποιώντας την αστεγία;

Δεν φτάνει που καταποντίζονται στις δημοσκοπήσεις εν μέσω μιας κρίσιμης εκλογικής χρονιάς στη Βρετανία, οι κυβερνώντες Τόρις του Ρίσι Σούνακ βρίσκονται τώρα ξανά σε τροχιά «εμφυλίου».

Αυτή τη φορά η κυβέρνηση αντιμετωπίζει εξέγερση από τους ίδιους τους βουλευτές της, εξαιτίας των σχεδίων που καταστρώνει για… ποινικοποίηση της έλλειψης στέγης.

Εντάσσεται σε ένα ευρύτερο, υπό εξέταση νομοσχέδιο για την ποινική δικαιοσύνη.

Θεωρητικά αυτό αφορά στην πάταξη εγκληματικών συμμοριών, που οργανώνουν δίκτυα επαιτείας.

Στις διατάξεις του ωστόσο προβλέπονται διευρυμένες εξουσίες της αστυνομίας και των δημοτικών αρχών στην Αγγλία και στην Ουαλία για την απομάκρυνση «ενοχλητικών» αστέγων από τους δρόμους.

Την επιβολή σε βάρος τους εξοντωτικών προστίμων, ύψους έως και 2.500 λιρών.

Ακόμη και φυλάκιση για όσους δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις για χρήση των -συχνά υπερπληθών, με άθλιες και επικίνδυνες συνθήκες διανυκτέρευσης- καταφυγίων.

Ενώ η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι θέλει να στοχεύσει στην «ενοχλητική επαιτεία», οι γενικόλογοι ορισμοί που χρησιμοποιούνται στο κείμενο του σχεδίου νόμου έχουν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων.

Ευλόγως.

Μεταξύ άλλων, αναφέρονται ως κριτήρια η «υπερβολική δυσοσμία», ο «ενοχλητικός θόρυβος» ή απλά η εκτίμηση ότι κάποιος «δείχνει να σκοπεύει να κοιμηθεί στο δρόμο».

Αυτό θα μπορούσε να εκθέσει ανθρώπους σε κίνδυνο να ποινικοποιηθούν απλώς και μόνο «με βάση μια κρίση για το πώς φαίνονται ή ενεργούν», σχολιάζει η βρετανική ΜΚΟ Crisis, που στηρίζει αστέγους.

«Η φτώχεια ωθεί τους ανθρώπους στην έλλειψη στέγης και το γεγονός ότι υπάρχουν άστεγοι εν έτει 2024 αποτελεί αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής».

«Πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους άστεγους με αξιοπρέπεια και ανθρωπιά, όχι με την απειλή αστυνομικής δράσης», υπογραμμίζει η οργάνωση, καλώντας μέσω της ιστοσελίδας της τους Βρετανούς να στείλουν email διαμαρτυρίας στους πολιτικούς των περιφερειών τους.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν ήδη δηλώσει την αντίθεσή τους στο προτεινόμενο νομοσχέδιο.

Πλέον, περισσότεροι από 40 κυβερνητικοί βουλευτές έχουν επίσης  καταστήσει σαφές ότι θα το καταψηφίσουν, χαρακτηρίζοντάς το «εντελώς απαράδεκτο».

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία, ο αριθμός των αστέγων που κοιμούνται στους δρόμους της Αγγλίας κατέγραψε πέρυσι τη μεγαλύτερη αύξηση σε ετήσια βάση από το 2015 (REUTERS/Lee Smith)

Οι ευάλωτοι στο έλεος του Θεού και του… νόμου

Μέχρι πρότινος στη Βρετανία ίσχυε ο Νόμος περί Επαιτείας του 1824.

Ποινικοποιούσε όσα άτομα δεν είχαν κατοικία, τακτική εργασία και εισόδημα, ζώντας ως επαίτες.

Προ διετίας, η Βουλή των Κοινοτήτων ψήφισε την κατάργησή του.

Παραμένει ωστόσο σε ισχύ, μέχρι να αντικατασταθεί από έναν νέο νόμο.

Στο μεσοδιάστημα, ο αυξανόμενος αριθμός των αστέγων όλο και αυξάνεται, εν μέσω εκτόξευσης του κόστους ζωής, απότομης φτωχοποίησης μεγάλου μέρους των Βρετανών και μιας σπειροειδούς οικονομικής κρίσης.

Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των ανθρώπων που διανυκτερεύουν σε σκηνές ή στους δρόμους της Αγγλίας αυξήθηκε πέρυσι για δεύτερη συνεχή χρονιά.

Υπολογίζεται ότι έφτασαν τα 3.898 άτομα, σε μια ετήσια αύξηση της τάξης του 27%.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μέσα σε μια οκταετία και υπερδιπλάσια (+120%) από το 2010, όταν οι βρετανικές αρχές άρχισαν να κρατούν σχετικά αρχεία.

Αν και το φαινόμενο είναι οξύτερο στο Λονδίνο, καταγράφεται σε πολλές άλλες πόλεις της Αγγλίας.

Η στεγαστική κρίση λειτουργεί εν τω μεταξύ ως πολλαπλασιαστής. Το ίδιο και η λιτότητα.

Αρκετά περιφερειακά συμβούλια έχουν προειδοποιήσει ότι κινδυνεύουν με χρεοκοπία, λόγω της ταχείας αύξησης του κόστους προσωρινής στέγασης που παρέχεται σε όλο και περισσότερες οικογένειες σε ανάγκη.

Αυτά ενώ πολλές τοπικές αρχές προχωρούν, εξαιτίας οικονομικής στενότητας, σε μεγάλες περικοπές στους προϋπολογισμούς για την πρόληψη της αστεγίας.

Φιλανθρωπικές οργανώσεις έχουν προειδοποιήσει εν τω μεταξύ εδώ και μήνες για τις ολέθριες συνέπειες που θα είχε η απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών να προχωρήσει σε εξώσεις από ξενοδοχεία φιλοξενίας όσων προσφύγων παίρνουν άσυλο, δίνοντάς τους διορία μόλις μια εβδομάδα από την έγκριση της αίτησής τους για να βρουν τόπο διαμονής.

Κατά τα λοιπά, όταν τον περασμένο Νοέμβριο η τότε υπουργός Εσωτερικών, Σουέλα Μπρέιβερμαν, παρουσίαζε το επίμαχο νομοσχέδιο στη Βουλή, υποστήριξε ανερυθρίαστα ότι το να κοιμάται κανείς στο δρόμο είναι «επιλογή τρόπου ζωής»…

Ζητείται υπευθυνότητα

Από τα μέσα Δεκεμβρίου, το νομοσχέδιο βρίσκεται υπό εξέταση από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.

Στην πραγματικότητα έχει «παγώσει» εν μέσω θύελλας αντιδράσεων.

Τώρα λέγεται ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ υπουργών και των «ανταρτών» βουλευτών των Τόρις, προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα κυβερνητική κρίση.

Οι τελευταίοι έχουν καταθέσει σειρά τροπολογιών, αξιώνοντας σημαντικές αλλαγές. Δηλώνουν ανυποχώρητοι.

Η Ντάουνινγκ Στριτ «πανικοβάλλεται με το εύρος της εξέγερσης», είπε ένας εξ αυτών. «Ξέρει ότι αν πάει σε ψηφοφορία θα χάσει»…

«Η κυβέρνηση πρέπει να υιοθετήσει μια συμπονετική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των αστέγων, αντί να στιγματίζει και να ποινικοποιεί όσους κοιμούνται στο δρόμο», δήλωσε στο ίδιο μήκος κύματος η Λέιλα Μοράν, βουλεύτρια των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, η οποία ηγήθηκε διακομματικής εκστρατείας για την κατάργηση του προηγούμενου, παρωχημένου νόμου.

«Οι υπουργοί θα πρέπει να επικεντρωθούν στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών αυτής της κρίσης και όχι να αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους».

Εν μέσω της διαμάχης, η κυβέρνηση Σούνακ ανακοίνωσε στα τέλη Φεβρουαρίου πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 220 εκατομμυρίων λιρών για την πρόληψη της αστεγίας.

Επικρίνεται ωστόσο για ημίμετρα και λάθος πολιτικές.

«Αντί να τιμωρούν τους ανθρώπους επειδή είναι άστεγοι, οι πολιτικοί θα πρέπει να προσπαθούν να αποτρέψουν το φαινόμενο», λέει η Πόλι Νιτ, διευθύνων σύμβουλος της φιλανθρωπικής οργάνωσης Shelter.

«Όσοι κινδυνεύουν να καταλήξουν στους δρόμους θα πρέπει να έχουν δικαίωμα σε κατάλληλη στέγαση έκτακτης ανάγκης», τονίζει.

Αλλά «για να τερματιστεί οριστικά η έλλειψη στέγης, πρέπει η κυβέρνηση να επενδύσει σε πραγματικά οικονομικά προσιτά σπίτια», επισημαίνει.

«Χρειαζόμαστε 90.000 ετησίως».