Οι ΗΠΑ εξετάζουν εναλλακτικές για την Ουκρανία – Είναι το Plan B η Μολδαβία;

Στο ενδεχόμενο η Μολδαβία να αποτελέσει το εναλλακτικό σχέδιο των ΗΠΑ σε περίπτωση ήττας της Ουκρανίας προκειμένου να αντισταθμίσει μια διαφαινόμενη ρωσική νίκη αναφέρεται σε άρθρο γνώμης του, στους Asian Times, ο Στίβεν Μπράιν.

O Μπράιν, πρώην διευθυντής προσωπικού της υποεπιτροπής για την Εγγύς Ανατολή της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και πρώην υφυπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, υποστηρίζει ότι δεν είναι σαφές αν το σχέδιο θα επιχειρηθεί, ενώ ακόμα και σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα πετύχει.

Το ΝΑΤΟ, ωστόσο, θα ήθελε να έχει ένα αντίβαρο σε μια ρωσική νίκη

Η Μολδαβία είναι η δεύτερη φτωχότερη χώρα στην Ευρώπη μετά την Ουκρανία, ενώ δεν θεωρείται και η πιο σταθερή χώρα στον κόσμο καθώς το έθνος να είναι διχασμένο μεταξύ φιλοευρωπαϊκών και φιλορωσικών στοιχείων.

Το 2022, το κατά κεφαλήν εισόδημα της Μολδαβίας ήταν 5.688 δολάρια. Το αντίστοιχο της Ουκρανίας ήταν πριν από τον πόλεμο 4.005 δολάρια, ενώ συνολικά η Ανατολική Ευρώπη έχει κατά κεφαλήν εισόδημα 11.855 δολάρια.

Έθνος διχασμένο μεταξύ φιλοευρωπαίων και φιλορώσων

Η Μολδαβία βρίσκεται εν μέσω μίας συνεχούς διαμάχης ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, από τη μία πλευρά αυτό που τάσσεται υπέρ της Ε.Ε. και από την άλλη το φιλορωσικό.

Επί του παρόντος, βρίσκεται στην εξουσία, το στρατόπεδο υπέρ της Ε.Ε, έχοντας θέσει εκτός νόμου τα κόμματα και τις οργανώσεις της φιλορωσικής αντιπολίτευσης και φυλακίσει ορισμένους από τους ηγέτες της.

Επιπλέον, το κυβερνών κόμμα έχει κλείσει 13 τηλεοπτικά μέσα και μέσα ενημέρωσης με την αιτιολογία ότι συνδέονται με τη Ρωσία. Μέχρι τα μέσα Μαρτίου, το φιλοευρωπαϊκό κόμμα δεν επέτρεπε σε υποψηφίους της αντιπολίτευσης να κατέλθουν στις τοπικές ή εθνικές εκλογές.

Μια ενδεικτική περίπτωση είναι αυτή της σημερινής εκλεγμένης κυβερνήτη της αυτόνομης περιοχής της Γκαγκαουζίας, Εβγκένια Γκουτσούλ. Η Γκαγκαουζία είναι μια τουρκόφωνη, ρωσορθόδοξη οντότητα στο νοτιοανατολικό τμήμα της Μολδαβίας.

Η κυβερνήτης της αυτόνομης περιοχής της Γκαγκαουζίας, Εβγκένια Γκουτσούλ (Πηγή: REUTERS/Vladislav Culiomza)

Η Γκουτσούλ ήταν μέλος του κόμματος Σορ (Șor), ενός φιλορωσικού κόμματος που τέθηκε εκτός νόμου από την τρέχουσα κυβέρνηση. Δεν της επιτράπηκε να θέσει υποψηφιότητα για αξιώματα υπό τη σημαία του κόμματος και κατηγορήθηκε ότι συνέβαλε στην παράνομη χρηματοδότησή του. Αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα ως «ανεξάρτητη» και κέρδισε άνετα.

Σύμφωνα με τον Μπράιν, η Γκουτσούλ βρίσκεται κοντά στη Μόσχα και στον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Τον Μάρτιο το Ανώτατο Δικαστήριο της Μολδαβίας αποφάσισε ότι η απαγόρευση του κόμματος Σορ ήταν παράνομη.

Η στρατηγική σημασία

Ακόμα όπως αναφέρει ο Μπράιν, η Μολδαβία από μόνη της δεν έχει καμία στρατηγική σημασία, ωστόσο, θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο στάθμευσης στρατευμάτων και σημείο εκκίνησης για μια επιχείρηση με στόχο τη νότια πόλη Οδησσό της Ουκρανίας και, ίσως, την προσαρτημένη από τη Ρωσία, Κριμαία.

Σύμφωνα με τον Μπράιν αυτό που φαίνεται να ετοιμάζεται στην Ευρώπη «είναι ένα είδος σχεδίου Β, ουσιαστικά τι θα συμβεί αν ο ουκρανικός στρατός καταρρεύσει. Ευρωπαίοι ειδικοί και ορισμένοι αξιωματούχοι εκτιμούν όλο και περισσότερο ότι οι ημέρες της Ουκρανίας ως ανεξάρτητης οντότητας μπορεί να φτάνουν στο τέλος τους».

Σε αυτό προστίθενται και οι δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων που δηλώνουν ότι θέλουν μια τεράστια νεκρή ζώνη σε οποιαδήποτε διευθέτηση της Ουκρανίας, ένα cordon sanitaire, δηλαδή μία ζώνη απομόνωσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, προκειμένου η Μόσχα να αποτρέψει τη συμμαχία να απειλήσει το ρωσικό έδαφος και τα ζωτικά της συμφέροντα.

«Αν υποθέσουμε ότι οι τρομερές πολεμικές προβλέψεις επαληθευτούν, μια μελλοντική Ουκρανία θα μπορούσε να αποτελείται από μια προσαρτημένη ρωσική περιοχή, ένα φιλορωσικό καθεστώς στο Κίεβο, μια νεκρή ζώνη και τη δυτική Ουκρανία που θα καταληφθεί από την Πολωνία, ενδεχομένως αποκομμένη με κάποιους από τους γείτονές της. Το ΝΑΤΟ, ωστόσο, θα ήθελε να έχει ένα αντίβαρο σε μια ρωσική νίκη. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει, εκτός από την επιστροφή της ουκρανικής πόλης Λβιβ στην Πολωνία, μια προσπάθεια να προστατευθεί η Οδησσός και ίσως να απειληθεί η Κριμαία, την οποία οι Ρώσοι θεωρούν ζωτικό έδαφος τόσο για την ασφάλειά τους όσο και για την ιστορική της σημασία», εξηγεί ο Μπράιν.

Υπάρχουν προβλήματα

«Επομένως, η δημιουργία της Μολδαβίας ως χώρου στάθμευσης μοιάζει με μια αναδυόμενη πιθανή στρατηγική, την αρχή ενός σχεδίου Β. Ωστόσο, υπάρχουν προβλήματα στη χρήση της Μολδαβίας ως χώρου στάθμευσης. Η πολιτική της είναι πολύ ασταθής, και αν οι Ρώσοι εντείνουν πραγματικά τις προσπάθειές τους στη χώρα αυτή, η παράταξη υπέρ της Ε.Ε. μπορεί να αντιμετωπίσει ένα αβέβαιο μέλλον, κάτι που θα μπορούσε να την αποκλείσει ως χώρο στάθμευσης», ανέφερε ακόμα.

Στρατιώτες του ΝΑΤΟ συμμετέχουν σε άσκηση (Πηγή: REUTERS/Liesa Johannssen)

Όπως υπογραμμίζει: «εναλλακτικά, η Ε.Ε. μέσω της Ρουμανίας και άλλων μπορεί να στείλει στρατεύματα για να διασφαλίσει το φιλοευρωπαϊκό καθεστώς που βρίσκεται τώρα στην εξουσία, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια εσωτερική και αιματηρή σύγκρουση».

Υπερδνειστερία

Ακόμα υπάρχει και η Υπερδνειστερία, η αποσχισθείσα περιοχή της Μολδαβίας, η οποία βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του ποταμού Δνείστερου με πρωτεύουσα την Τιράσπολη, έχει τη δική της κυβέρνηση και στρατό και σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή.

Υπάρχει ρωσικό στρατιωτικό απόσπασμα στην Υπερδνειστερία, αλλά αποτελείται μόνο από 1.500 στρατιώτες. Υπάρχει επίσης μια τεράστια ρωσική αποθήκη πυρομαχικών εκεί, ένα θέμα που ενδιαφέρει πολύ τους «πεινασμένους» για πυρομαχικά Ουκρανούς. Ο στρατός της Υπερδνειστερίας αποτελείται από 5.000 εν ενεργεία και 16.000 εφέδρους. Μεγάλο μέρος του εξοπλισμού του είναι απαρχαιωμένο.

Συγκριτικά, η Μολδαβία διαθέτει στρατό με 6.500 ενεργό προσωπικό και 2.000 ετήσιους κληρωτούς. Ισχυρίζεται ότι η εφεδρική της δύναμη ανέρχεται σε 65.000 άτομα. Το πόσο αξιόπιστα είναι τα στοιχεία αυτών των δυνάμεων δεν είναι γνωστό.

«Για να μπορέσουν ξένα στρατεύματα να επιχειρήσουν από τη Μολδαβία στην Ουκρανία, θα πρέπει είτε να καταλάβουν την Υπερδνειστερία είτε, εναλλακτικά, να στείλουν στρατιωτικές δυνάμεις στη Γκαγκαουζία, κάτι που πιθανότατα θα πυροδοτούσε έναν εμφύλιο πόλεμο», γράφει ακόμα ο Μπράιν.

Η κοινή άσκηση Μολδαβίας – ΗΠΑ

Σύμφωνα με τον Μπράιν, «αμερικανικά στρατεύματα βρίσκονται τώρα στη Μολδαβία μαζί με Ρουμάνους, δήθεν για μια στρατιωτική άσκηση που ονομάζεται JCET 2024 (Joint Command Exchange Training). Η άσκηση ξεκίνησε την 1η Απριλίου και θα συνεχιστεί μέχρι τις 19 Απριλίου».

Η ανακοίνωση του υπουργείου Άμυνας της Μολδαβίας αναφέρει ότι «στόχος της άσκησης είναι η κοινή εκπαίδευση και η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των ειδικών δυνάμεων της Μολδαβίας, της Ρουμανίας και των ΗΠΑ, καθώς και η αύξηση του επιπέδου διαλειτουργικότητας μεταξύ των συμμετεχόντων τμημάτων. Στη φετινή εκδήλωση θα συμμετάσχουν επίσης εκπρόσωποι της [μολδαβικής] υπηρεσίας Κρατικής Προστασίας και Ασφάλειας και των ειδικών δυνάμεων Pantera».

Οι ασκήσεις αυτές δεν είναι καινούργιες, αλλά έχουν αποκτήσει νέο επείγοντα χαρακτήρα τώρα λόγω της εξελισσόμενης κατάστασης στην Ουκρανία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες διέθεσαν σχεδόν 320 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε νέα οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια για τη Μολδαβία. Η βοήθεια αυτή περιλαμβάνει 30 εκατ. δολάρια σε μη επιστρεπτέα δημοσιονομική στήριξη που εκταμιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο σκοπός της Υπηρεσίας Κρατικής Προστασίας και Ασφάλειας, η οποία είναι ξεχωριστή από τον στρατό της Μολδαβίας, είναι η προστασία υψηλών κυβερνητικών αξιωματούχων.

Ουδετερότητα

Επισήμως, η Μολδαβία υποτίθεται ότι είναι ουδέτερη χώρα. Υπάρχει συζήτηση για την αλλαγή του συντάγματός της, ώστε να της επιτραπεί να ενταχθεί σε στρατιωτικές συμμαχίες, ενδεχομένως, στο ΝΑΤΟ. Μάλιστα η κοινή εκπαίδευση με ξένες χώρες φαίνεται να παραβιάζει τις ισχύουσες συνταγματικές διατάξεις περί ουδετερότητας.

Η Ρουμανία επιθυμεί να αναπτύξει τις στρατιωτικές της σχέσεις με τη Μολδαβία. Στη Ρουμανία εκκρεμεί νομοθεσία που θα της επιτρέψει να επεμβαίνει εκτός της χώρας. Τέτοιες ενέργειες δεν θα περιορίζονταν μόνο στον στρατό, αλλά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν και άλλους τύπους επεμβάσεων για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών. Το επίκεντρο του νέου νόμου είναι η Μολδαβία και η Ουκρανία.

Η Ρουμανία προμηθεύει το 80-90% της ενέργειας της Μολδαβίας. Έχει κατασκευάσει έναν αγωγό φυσικού αερίου που συνδέει τελικά το Κισινάου με τη Ρουμανία, ο οποίος χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από επιχορηγήσεις και δάνεια της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και δεν λαμβάνει πλέον φυσικό αέριο από τη Ρωσία.

Έντονο ενδιαφέρον

Εν τω μεταξύ, άλλες χώρες δείχνουν έντονο ενδιαφέρον για τη Μολδαβία. Για παράδειγμα, οι Γερμανοί προμηθεύουν αστυνομικούς για την ενίσχυση των συνόρων με την Ουκρανία, καθώς εντάχθηκε σε ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την ΕΕ για να «διασφαλίσει την ασφάλεια» της Μολδαβίας.

Η αστυνομία σταματά το λαθρεμπόριο, αλλά σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι επικριτές της υποστηρίζουν ότι οι προσπάθειες που ενισχύονται αφορούν κυρίως το να σταματήσουν τους Ουκρανούς από το να διαφύγουν από την επιστράτευση και να επιστρέψουν στη χώρα τους.

Επίσης η Γαλλία ενεργοποιεί βασικές μονάδες της Λεγεώνας των Ξένων, πολλές από τις οποίες είναι σήμερα άνεργες μετά την αποπομπή τους από ορισμένες αφρικανικές χώρες. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου, 1.500 στρατιώτες της Γαλλικής Λεγεώνας των Ξένων είναι πιθανό να αναπτυχθούν είτε στην Ουκρανία είτε στη Μολδαβία, είτε τον Μάιο είτε τον Ιούνιο.

Είναι γνωστό ότι ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν προσπαθεί να κερδίσει την υποστήριξη του ΝΑΤΟ για μία αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία.