Σαρδέλες-κόκκινο κρέας σημειώσατε… 1

Είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες ότι η υγεία δεν μπορεί να διαχωριστεί από τις οικονομικές ή περιβαλλοντικές συνθήκες μιας κοινωνίας. Μια μελέτη με εκτιμήσεις για τα οφέλη από την αντικατάσταση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος με μικρά ψάρια όπως σαρδέλες, ρέγγες ή γαύρο.

Η αλλαγή θα μπορούσε να αποτρέψει 750.000 πρόωρους θανάτους το 2050 που προκαλούνται από ασθένειες όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο ή ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ειδικά σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, και να μειώσει την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής που προκαλείται από αυτές τις ασθένειες.

Εκτός από καλύτερα για την υγεία σας, αυτά τα είδη ψαριών είναι τα ζώα με τις μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σχέση με τη θρεπτική τους αξία.

Η τιμή τους είναι βασική σε χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα, όπου υπάρχει μεγάλη αύξηση των ασθενειών που προκαλούνται από την κακή διατροφή, ιδιαίτερα των καρδιαγγειακών παθήσεων. Σε αντίθεση με το κόκκινο κρέας, οι ρέγγες ή ο γαύρος είναι πλούσιες σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που, μέσω της μέτριας κατανάλωσης ψαριών, συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου να υποφέρετε από καρδιακά προβλήματα.

Το ψάρι κερδίζει τη διατροφική κούρσα έναντι του κρέατος

Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BMJ Global Health, με επικεφαλής τον Shujuan Xia, από το Εθνικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Μελετών της Ιαπωνίας, εκτιμά ότι αυτό το είδος ψαριού θα μπορούσε μόνο να αντικαταστήσει, επειδή δεν υπάρχει άλλο διαθέσιμο, περίπου το 8% του κόκκινου κρέατος που τρώγεται στον κόσμο. Ωστόσο, αυτή η αύξηση θα χρησιμεύσει για να φέρει την ποσότητα των ψαριών που καταναλώνεται παγκοσμίως πιο κοντά στα συνιστώμενα επίπεδα. Οι συγγραφείς της έρευνας εκτιμούν ότι αυτό το υποκατάστατο θα αποτρέψει από μισό εκατομμύριο έως 750.000 πρόωρους θανάτους και μεταξύ 8 και 15 εκατομμύρια χρόνια συσσωρευμένης αναπηρίας, ειδικά σε χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα.

Αυτό το είδος αλιείας αντιπροσωπεύει το 30% των παγκόσμιων αλιευμάτων, ωστόσο, μόνο το ένα τέταρτο είναι αφιερωμένο στην ανθρώπινη κατανάλωση. Τα υπόλοιπα, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου μέρους των ψαριών που αλιεύονται σε χώρες με προβλήματα διατροφής του πληθυσμού τους, αναπτύσσονται σε ιχθυοτροφεία όπως ο σολομός ή η πέστροφα, τα οποία στη συνέχεια πωλούνται σε καταναλωτές με μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη. Το άρθρο του Xia και των συνεργατών του προειδοποιεί ότι αυτή η χρήση «κτηνοτροφικών» ψαριών «είναι αναποτελεσματική επειδή διατηρούνται λιγότερα θρεπτικά συστατικά». «Για παράδειγμα, λιγότερο από το 50% [των λιπαρών οξέων στα ψάρια που καταναλώνονται] διατηρούνται στον εκτρεφόμενο σολομό Σκωτίας», αναφέρεται στην έρευνα. Σύμφωνα με μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Food, ένα μικρό μέρος των ψαριών που φτάνει στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, λιγότερο από το 20% του συνόλου, θα χρησίμευε για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών των παιδιών κάτω των πέντε ετών στην περιοχή.

Οι συντάκτες της ανάλυσης κατέληξαν στα συμπεράσματά τους προτείνοντας τέσσερα διαφορετικά σενάρια σχετικά με την παγκόσμια κατανομή των ψαριών σε 137 χώρες. Ο ένας έδωσε προτεραιότητα στη χρήση των ψαριών που αλιεύονται σε κάθε χώρα για εθνική κατανάλωση και για να αντικαταστήσει την κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Στο δεύτερο μέρος προτείνεται να δοθεί προτεραιότητα στην επαρκή κατανάλωση ψαριών και να δοθεί προτεραιότητα στην πρόσβαση σε αυτό το φαγητό σε χώρες με επίπεδο κατανάλωσης κάτω των 40 χιλιοθερμίδων την ημέρα. Ένα τρίτο σενάριο προτείνει την αντικατάσταση της ίδιας ποσότητας κόκκινου κρέατος σε όλες τις χώρες και ένα τέταρτο καθορίζεται από τη διαθεσιμότητα κτηνοτροφικών ψαριών. Από όλες αυτές τις επιλογές, η πρώτη ήταν αυτή που θα απέτρεπε τους λιγότερους θανάτους και η τρίτη τους περισσότερους, αν και είναι πιθανό ότι αυτή η διανομή ψαριών θα ήταν πιο απλή σε ένα μοντέλο από ό,τι στην πραγματικότητα.

Η εκτίμηση είναι ότι η εφαρμογή πολιτικών τροφίμων σε εθνικό επίπεδο που ευνοούν την κατανάλωση ψαριών δεν θα παράγει μόνο βελτίωση της υγείας του πληθυσμού, αλλά επίσης θα μείωνε τις δαπάνες για την υγεία και θα προωθούσε την παρακολούθηση της μεσογειακής διατροφής και της δίαιτας του Ατλαντικού, δύο διατροφικά πρότυπα που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζονται παγκοσμίως ως αποτελεσματικά στην πρόληψη παθολογιών.

Σε κάθε περίπτωση σε μια πρόβλεψη τριακονταετίας, υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες. Μία από αυτές είναι η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στο μέγεθος των αλιευμάτων. Αν και οι συγγραφείς αναγνωρίζουν ότι δεν έχουν λάβει υπόψη αυτόν τον παράγοντα, προηγούμενες αναλύσεις εκτιμούν ότι οι ποσότητες κτηνοτροφικών ψαριών θα διαφέρουν λιγότερο από 3%. Για να υποστηρίξουν τη βιώσιμη παραγωγή αυτού του τύπου αλιείας, οι συγγραφείς προτείνουν την υιοθέτηση στρατηγικών όπως η μετακίνηση των τοποθεσιών αλιείας σε πιο ευνοϊκές περιοχές, εάν οι κλιματικές συνθήκες αλλάξουν με την υπερθέρμανση του πλανήτη. Όπως και να έχει πάντως η ουσία είναι ότι το ψάρι κάνει καλό σε σχέση με το κόκκινο κρέας. Πόσο εύκολα το αλλάζεις;