Από τον Έλβις στη Φρίντα Κάλο: Πέντε σπίτια καλλιτεχνών που είναι μουσεία

Η Coco Chanel πίστευε ότι ένα εσωτερικό σπιτιού είναι «μια φυσική προβολή της ψυχής». Ο Gilbert McCarragher, συγγραφέας ενός νέου βιβλίου για το παραθαλάσσιο σπίτι του Βρετανού σκηνοθέτη Derek Jarman, Prospect Cottage, ανακάλυψε ότι τα σπίτια των καλλιτεχνών προσφέρουν μια ιδιαίτερη εικόνα για τη ζωή, το έργο και τον ψυχισμό τους: «Υπάρχει κάτι πολύ προσωπικό όταν μπαίνεις στο σπίτι ενός καλλιτέχνη» λέει στο BBC.

Μας αρέσει να κρυφοκοιτάζουμε μέσα στα σπίτια και τους κήπους, των διάσημων. Και με τους καλλιτέχνες το πράγμα γίνεται πιο ενδιαφέρον μιας και τα σπίτια τους είναι συχνά από μόνα τους έργα τέχνης, ένας μεγαλύτερος καμβάς ή μια παιδική χαρά μέσα στην οποία μπορούν να δουλέψουν.

Σύμφωνα με τον Sam Lubell, συγγραφέα του βιβλίου Life Meets Art: Inside the Homes of the World’s Most Creative People: «Τα σπίτια λειτουργούν ως καθρέφτες των δημιουργών τους, είναι προεκτάσεις των ανθρώπων. Είναι μια ενδιαφέρουσα σύγκρουση – το γούστο τους και ο τρόπος που ζουν… Είναι σχεδόν σαν μια άλλη βιογραφία κάποιου».

Ακολουθούν μερικά από τα πιο αγαπημένα μουσεία σπιτιών, από το Graceland -την τελευταία κατοικία του θρύλου του ροκ’ν’ρολ Elvis – μέχρι το σπίτι του Charles Dickens στην Αγγλία.

«Τα σπίτια λειτουργούν ως καθρέφτες των δημιουργών τους, είναι προεκτάσεις των ανθρώπων. Είναι μια ενδιαφέρουσα σύγκρουση – το γούστο τους και ο τρόπος που ζουν… Είναι σχεδόν σαν μια άλλη βιογραφία κάποιου»

1. Το σπίτι και οι κήποι του Claude Monet, Giverny, Γαλλία

Photo: Wikimedia Commons

Κάθε χρόνο, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο επισκέπτες καταφθάνουν στο Giverny της Νορμανδίας, όπου ο καλλιτέχνης Claude Monet έζησε για 43 χρόνια, από το 1883 έως το θάνατό του το 1926.

Βλέπουν την τραπεζαρία του καλλιτέχνη, όπου ιαπωνικές εκτυπώσεις κρέμονται στους κίτρινους τοίχους, το Μικρό Μπλε Σαλόνι, γεμάτο πίνακες (τώρα αναπαραγωγές) των φίλων του Σεζάν, Ρενουάρ και Σινιάκ, και το κελάρι όπου φυλάσσονταν το τσάι, το ελαιόλαδο και τα μπαχαρικά.

Δείτε το βίντεο 

Για πολλούς, το κύριο αξιοθέατο είναι οι κήποι, ιδίως ο κήπος με τα νερά, όπου ο Monet δημιούργησε τη σειρά Water Lilies – 250 πίνακες που φιλοτέχνησε μεταξύ 1840-1926, τα πιο διάσημα έργα του. Ο Monet ήταν παθιασμένος κηπουρός- έσκαψε την πρώτη λιμνούλα για τον κήπο το 1893, εγκατέστησε μια ιαπωνική γέφυρα με λυγαριές να αιωρούνται από πάνω, και φύτεψε μπαμπού, ιτιές και φυσικά τα περίφημα κρίνα.

Ήταν η έμπνευσή του για περισσότερα από 20 χρόνια. Η Géraldine Lefebvre, διευθύντρια του Musée d’Art Moderne, André Malraux, αποκαλεί τον κήπο «ένα αριστούργημα της τέχνης της γης… Ο Monet ζωντάνεψε τη λίμνη και τα νούφαρά του, φιλοτεχνώντας ακόμη και τους πιο μικρούς θάμνους. Αυτός ο κήπος είναι ίσως το καλύτερο δημιούργημά του». Το σπίτι και ο κήπος είναι ανοιχτά από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο.

2. Elvis – Graceland, Μέμφις, Τενεσί, ΗΠΑ

Photo: Wikimedia Commons

Με κορινθιακούς κίονες και κορφολογημένους θάμνους, η όψη του Graceland είναι ένα όμορφο στυλ Colonial Revival. Αν μπείτε στο εσωτερικό, όμως, καλύτερα να κρατήσετε τα γυαλιά ηλίου σας για τα «φανταχτερά θεματικά δωμάτια… gadgetry, εσωτεριστικές ζώνες διαλογισμού, πολυτελή χαλιά με shag-pile… έπιπλα που στάζουν χρυσό…», όπως περιγράφει το Architectural Digest, προσθέτοντας ότι πρόκειται για «ένα από τα σπουδαιότερα σπίτια στην Αμερική».

Το Graceland ήταν φυσικά το σπίτι του γίγαντα του ροκ’ν’ρολ, Έλβις Πρίσλεϊ, ο οποίος το αγόρασε σε ηλικία 22 ετών, καθώς η καριέρα του πήγαινε στη στρατόσφαιρα. Ήταν η κύρια κατοικία του μέχρι που πέθανε εκεί από καρδιακή προσβολή το 1977.

Photo: Wikimedia Commons

Ανοιχτό για το κοινό για 40 χρόνια, μπορείτε να δείτε το δωμάτιο Jungle, με δάπεδο από αστροτάπητα, έναν καναπέ μήκους 4,5 μέτρων, 88 ολόσωμες φόρμες του Βασιλιά, αυτοκίνητα και δύο αεροπλάνα με τα οποία ταξίδευε, καθώς και την κουζίνα που επέμενε να είναι πάντα εφοδιασμένη με υλικά για τηγανητά σάντουιτς με φυστικοβούτυρο και μπανάνα.

Ο Elvis είναι θαμμένος στον Κήπο Διαλογισμού, μαζί με τους γονείς του και την κόρη του Lisa-Marie. Στη βιογραφία του για τον Έλβις, ο Άλμπερτ Γκόλντμαν έγραψε ότι το Graceland «μοιάζει να έχει μεταφερθεί από κάποιο μπουρδέλο των αρχών του αιώνα». Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για τη διαρκή δημοτικότητά του – και την ιδιότητά της ως σύμβολο του αμερικανικού ονείρου.

3. Μουσείο Dickens House, Broadstairs, Κεντ, Ηνωμένο Βασίλειο

Photo: Wikimedia Commons

Ο βικτοριανός μυθιστοριογράφος Charles Dickens ακούμπησε το καπέλο του σε πολλά σπίτια, μεταξύ των οποίων και το Ga’s Hill Place, στο Kent, από το 1856 έως το θάνατό του το 1870 (σήμερα είναι σχολείο, με περιορισμένες ξεναγήσεις).

Φυσικά, το Λονδίνο ήταν το κλειδί στη ζωή και τα βιβλία του, από τον Όλιβερ Τουίστ μέχρι το The Old Curiosity Shop. Το Forty-eight Doughty Street, London W1 (το σπίτι του από το 1837 έως το 1839), είναι σήμερα μουσείο του Dickens.

Αλλά ήταν στο Broadstairs, μια παραθαλάσσια πόλη στο Κεντ, όπου ο συγγραφέας περνούσε τα καλοκαίρια του, από το 1837 έως το 1851, και το οποίο αποκαλούσε «το αγγλικό μας ποτάμι». Το Broadstairs διοργανώνει φεστιβάλ Dickens τον Ιούνιο, και το Μουσείο Dickens House του κρατάει αναμνηστικά, όπως το κουτί με τα γραπτά του και τα γράμματά του.

Η κουζίνα του Charles Dickens / Photo: Wikimedia Commons

Σε ένα από αυτά, γράφει για μια υπέροχη μέρα και για «τον αέρα τόσο ζωηρό και αναζωογονητικό που δεν υπάρχει πουθενά αλλού εκτός από το Broadstairs… Veeve Broadstairs!». Ενώ βρισκόταν στο Bleak House (τότε Fort House), έγραψε τον David Copperfield.

Είναι κλειστό για το κοινό, αλλά η συγγραφέας Barbara Kingsolver κατάφερε να το επισκεφθεί. Πάλευε με μια ιδέα, σχετικά με την επιδημία των οπιοειδών και τη φτώχεια στα Απαλάχια. Ενώ βρισκόταν στο γραφείο του Dickens, άκουσε ένα μήνυμα, είπε στο Harpers Bazaar, που έλεγε «ναι, οι άνθρωποι θα το διαβάσουν αυτό… αφήστε το παιδί να πει την ιστορία. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή είδα τον Δαίμονά μου… τον Ντέιβιντ Κόπερφιλντ μου». Και γεννήθηκε το βραβευμένο με Πούλιτζερ μπεστ σέλερ Demon Copperhead.

4. Μουσείο Frida Kahlo, Coyoacán, Μεξικό

Photo: Wikimedia Commons

Το La Casa Azul (Το μπλε σπίτι) ήταν το σπίτι που γεννήθηκε η πιο διάσημη καλλιτέχνιδα του Μεξικού, η Frida Kahlo, και έμεινε το σπίτι της μέχρι το θάνατό της το 1954. Ήταν η συζυγική της κατοικία με τον ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα, η σκηνή της παθιασμένης και συχνά επώδυνης σχέσης τους.

Σήμερα είναι βαμμένο με τα ζωηρά χρώματα που αγαπούσε η Kahlo – μπλε του κοβαλτίου, ροζ του σολομού, ζωηρό πράσινο – και αποτελεί μουσείο από το 1958, μετά από κληροδότημα των καλλιτεχνών.

Photo: Wikimedia Commons

Με ένα αρχείο με περισσότερα από 45.000 κομμάτια, εκ των οποίων τα 2.000 εκτίθενται μόνιμα, περιλαμβάνει πίνακες ζωγραφικής, όπως το Viva La Vida (Ζήτω η ζωή) της Kahlo, λαϊκή τέχνη, προκολομβιανά γλυπτά, φωτογραφίες, βιβλία και τα χαρακτηριστικά ρούχα και παπούτσια της.

Ο κήπος είναι ένα εξωτικό θέατρο για κάκτους, σκελετούς από παπιέ-μασέ και μια πυραμίδα που σχεδίασε ο Ριβέρα συνδυάζοντας τη σύγχρονη και την προκολομβιανή τέχνη. Οι πατερίτσες, οι κορσέδες και ένα αναπηρικό καροτσάκι αποτελούν θλιβερές μαρτυρίες για το ατύχημα που άλλαξε τη ζωή της Kahlo με το τρόλεϊ στα 18 της χρόνια, το οποίο στοίχειωσε και ενέπνευσε το έργο της ζωής της.

Στην κουζίνα υπάρχει μια συνταγή για τη σάλτσα mole της, ενώ το κομοδίνο της μοιάζει με βωμό -η τελευταία της κατοικία.

5. Το σπίτι-μουσείο του Σαλβαδόρ Νταλί, Portlligat, Ισπανία

Photo: Wikimedia Commons

Όταν πρόκειται για πολιτιστικά μεγαθήρια, οι τοποθεσίες συχνά ανταγωνίζονται η μία την άλλη για να γίνουν το «σημαντικό» σπίτι – και ο καλλιτέχνης Σαλβαδόρ Νταλί δεν αποτελεί εξαίρεση. Το Μουσείο-Θέατρο Νταλί στο Φιγκέρες και το Κάστρο του Πουμπόλ, και τα δύο στην Ισπανία, είναι και τα δύο χώροι-κλειδιά, αλλά το σπίτι που έχτισε ο ίδιος ο Νταλί στο Portlligat ήταν το μόνο μόνιμο σπίτι και στούντιο που είχε ποτέ, λέει η Montse Aquer, συν-συγγραφέας του ντοκιμαντέρ «Η μυστική ζωή του Portlligat: Το σπίτι του Σαλβαδόρ Νταλί» του 2017.

Προσθέτει ότι το να βρεθείς εκεί σημαίνει «να καταλάβεις βαθιά τον Νταλί». Το 1930, ο καλλιτέχνης μετακόμισε σε μια μικρή καλύβα ψαράδων στο Portlligat- λάτρευε το φως, το τοπίο και την απομόνωσή του και το βρήκε ιδανικό μέρος για να εργαστεί.

Ήταν μικρό και «σαν μήτρα», αλλά, όπως λέει ο Aquer στο BBC, επεκτάθηκε με τα χρόνια σε «μια πραγματική βιολογική δομή… κάθε νέος παλμός στη ζωή μας είχε το δικό του νέο κύτταρο». Με τα γύρω τοπία του Cadaqués και του Cap de Creus, αποτέλεσε καταφύγιο για τον Νταλί και την αινιγματική σύζυγο του και μοντέλο, Gala, για 50 χρόνια.

Τα αξιοθέατα εδώ περιλαμβάνουν ένα γιγαντιαίο λευκό αυγό που ισορροπεί σε μια κόκκινη κεραμοσκεπή, λιωμένες, προοπτικές που λυγίζουν τις δομές και μια γιγαντιαία λούτρινη αρκούδα και ένα περίπτερο με ομπρέλα στο λόμπι. Όπως και στα καλύτερα σουρεαλιστικά όνειρα, να περιμένετε το απροσδόκητο.

Δείτε το τρέιλερ του The Secret Life of Portlligat: Salvador Dalí’s House

*Με στοιχεία από bbc.com